Πώς σκοτώνει η ζέστη;

Πώς σκοτώνει η ζέστη; Σου μπερδεύει τον εγκέφαλο. Κλείνει τα όργανά σου. Δουλεύει υπερβολικά την καρδιά σου.

Καθώς οι θερμοκρασίες και η υγρασία ανεβαίνουν στα ύψη έξω, αυτό που συμβαίνει μέσα στο ανθρώπινο σώμα μπορεί να γίνει μια μάχη ζωής ή θανάτου που αποφασίζεται μόνο σε λίγους βαθμούς.

Το κρίσιμο σημείο κινδύνου σε εξωτερικούς χώρους για ασθένειες και θάνατο από την ανελέητη ζέστη είναι αρκετούς βαθμούς χαμηλότερο από ό,τι πίστευαν κάποτε οι ειδικοί, λένε ερευνητές που βάζουν τους ανθρώπους σε ζεστά κουτιά για να δουν τι τους συμβαίνει.

Με μεγάλο μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών, του Μεξικού , της Ινδίας, Ελλάδας, Τουρκίας και της Μέσης Ανατολής να υποφέρουν από καύσωνα που επιδεινώνεται από την κλιματική αλλαγή , αρκετοί γιατροί, φυσιολόγοι και άλλοι ειδικοί εξήγησαν τι συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα σε τέτοια ζέστη.

Βασική θερμοκρασία σώματος

Η θερμοκρασία του πυρήνα ηρεμίας του σώματος είναι συνήθως περίπου 37 βαθμοί Κελσίου.

Αυτό απέχει μόλις 4 βαθμούς Κελσίου από την καταστροφή με τη μορφή θερμοπληξίας, είπε ο Ollie Jay, καθηγητής θερμότητας και υγείας στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ στην Αυστραλία, όπου διευθύνει το εργαστήριο θερμοεργονομίας.

Ο Δρ.Νιλ Γκάντι, διευθυντής επείγουσας ιατρικής στο Houston Methodist Hospital, είπε ότι κατά τη διάρκεια των καύσωνα, όποιος έρθει με πυρετό 102 ή υψηλότερο και χωρίς ξεκάθαρη πηγή μόλυνσης θα εξετάζεται για θερμική εξάντληση ή για πιο σοβαρή θερμοπληξία.

«Συνήθως θα βλέπουμε θερμοκρασίες του πυρήνα μεγαλύτερες από 104, 105 βαθμούς κατά τη διάρκεια ορισμένων από τα επεισόδια καύσωνα», είπε ο Γκάντι. Ένας άλλος βαθμός ή τρεις και ένας τέτοιος ασθενής διατρέχει υψηλό κίνδυνο θανάτου, είπε.

Πώς σκοτώνει η ζέστη

Η ζέστη σκοτώνει με τρεις βασικούς τρόπους, είπε ο Τζέι. Ο συνηθισμένος πρώτος ύποπτος είναι η θερμοπληξία - κρίσιμες αυξήσεις στη θερμοκρασία του σώματος που προκαλούν την αποτυχία των οργάνων.

Όταν η εσωτερική θερμοκρασία του σώματος γίνεται πολύ υψηλή, το σώμα ανακατευθύνει τη ροή του αίματος προς το δέρμα για να κρυώσει, είπε ο Jay. Αλλά αυτό εκτρέπει το αίμα και το οξυγόνο μακριά από το στομάχι και τα έντερα και μπορεί να επιτρέψει στις τοξίνες που συνήθως περιορίζονται στην περιοχή του εντέρου να διαρρεύσουν στην κυκλοφορία.

«Αυτό προκαλεί έναν καταρράκτη εφέ», είπε ο Τζέι. «Πήξη γύρω από το σώμα και πολλαπλή ανεπάρκεια οργάνων και, τελικά, θάνατος».

Αλλά ο μεγαλύτερος δολοφόνος στη ζέστη είναι η καταπόνηση της καρδιάς, ειδικά για άτομα που πάσχουν από καρδιαγγειακή νόσο, είπε ο Τζέι.

Ξεκινά και πάλι με το αίμα να τρέχει στο δέρμα για να βοηθήσει στην αποβολή της θερμότητας του πυρήνα. Αυτό προκαλεί πτώση της αρτηριακής πίεσης. Η καρδιά ανταποκρίνεται προσπαθώντας να αντλήσει περισσότερο αίμα για να σας εμποδίσει να λιποθυμήσετε.

«Ζητάτε από την καρδιά να κάνει πολύ περισσότερη δουλειά από ό,τι συνήθως», είπε ο Τζέι. Για κάποιον με καρδιακή πάθηση είναι σαν να τρέχεις  με αδιέξοδο. Κάτι θα δώσει.

Ο τρίτος κύριος τρόπος είναι η επικίνδυνη αφυδάτωση. Καθώς οι άνθρωποι ιδρώνουν, χάνουν υγρά σε σημείο που μπορεί να καταπονήσει σοβαρά τα νεφρά, είπε ο Τζέι.

Πολλοί άνθρωποι μπορεί να μην συνειδητοποιούν τον κίνδυνο τους, είπε ο Γκάντι του Χιούστον.

Η αφυδάτωση μπορεί να εξελιχθεί σε σοκ, προκαλώντας το κλείσιμο των οργάνων λόγω έλλειψης αίματος, οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών, οδηγώντας σε επιληπτικές κρίσεις και θάνατο, είπε η Δρ. Ρενέ Σάλας, καθηγήτρια δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και γιατρός στα επείγοντα στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης.

«Η αφυδάτωση μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη και ακόμη και θανατηφόρα για όλους, αν γίνει αρκετά επικίνδυνη - αλλά είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για όσους πάσχουν από ιατρικές παθήσεις και λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα», είπε ο Salas.

Η αφυδάτωση μειώνει επίσης τη ροή του αίματος και μεγεθύνει τα καρδιακά προβλήματα, είπε ο Jay.

Επίθεση στον εγκέφαλο

Η θερμότητα επηρεάζει επίσης τον εγκέφαλο. Μπορεί να προκαλέσει σε ένα άτομο σύγχυση ή δυσκολία στη σκέψη, είπαν αρκετοί γιατροί.

«Ένα από τα πρώτα συμπτώματα που αντιμετωπίζετε προβλήματα με τη ζέστη είναι εάν μπερδευτείτε», δήλωσε ο καθηγητής δημόσιας υγείας και κλίματος του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, Kris Ebi. Αυτό είναι μικρή βοήθεια ως σύμπτωμα, επειδή το άτομο που υποφέρει από τη ζέστη είναι απίθανο να το αναγνωρίσει, είπε. Και γίνεται μεγαλύτερο πρόβλημα καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν.

Ένας από τους κλασικούς ορισμούς της θερμοπληξίας είναι η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος 104 βαθμών «σε συνδυασμό με τη γνωστική δυσλειτουργία», δήλωσε ο καθηγητής φυσιολογίας του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, W. Larry Kenney.

Σημασία έχει η υγρασία

Μερικοί επιστήμονες χρησιμοποιούν μια περίπλοκη μέτρηση εξωτερικής θερμοκρασίας που ονομάζεται θερμοκρασία υγρής σφαίρας λαμπτήρα, η οποία λαμβάνει υπόψη την υγρασία, την ηλιακή ακτινοβολία και τον άνεμο. Στο παρελθόν, πιστευόταν ότι η ένδειξη υγρού λαμπτήρα 95 Φαρενάιτ (35 Κελσίου) ήταν το σημείο όπου το σώμα άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα, είπε ο Kenney, ο οποίος διατηρεί επίσης ένα εργαστήριο hot box και έχει κάνει σχεδόν 600 δοκιμές με εθελοντές.

Οι δοκιμές του δείχνουν ότι το σημείο κινδύνου του υγρού λαμπτήρα είναι πιο κοντά στους 87 (30,5 βαθμούς Κελσίου). Αυτός είναι ένας αριθμός που έχει αρχίσει να εμφανίζεται στη Μέση Ανατολή, είπε.

Και αυτό είναι μόνο για νέους υγιείς ανθρώπους. Για τους ηλικιωμένους, το επικίνδυνο σημείο είναι η θερμοκρασία του υγρού λαμπτήρα στους 82 (28 βαθμούς Κελσίου), είπε.

«Τα υγρά κύματα καύσωνα σκοτώνουν πολύ περισσότερους ανθρώπους από τα ξηρά κύματα καύσωνα», είπε ο Kenney.

Όταν ο Kenney δοκίμασε νέους και ηλικιωμένους σε ξηρή ζέστη, οι νεαροί εθελοντές μπορούσαν να λειτουργήσουν μέχρι τους 125,6 βαθμούς (52 βαθμούς Κελσίου), ενώ οι ηλικιωμένοι έπρεπε να σταματήσουν στους 109,4 (43 βαθμούς Κελσίου). Με υψηλή ή μέτρια υγρασία, οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν σε σχεδόν τόσο υψηλή θερμοκρασία, είπε.

«Η υγρασία επηρεάζει την ικανότητα του ιδρώτα να εξατμίζεται», είπε ο Τζέι.

Κάντε τους ασθενείς να δροσιστούν

Η θερμοπληξία είναι μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης και οι ιατροί προσπαθούν να δροσίσουν ένα θύμα μέσα σε 30 λεπτά, είπε ο Salas.

Ο καλύτερος τρόπος: Βύθιση σε κρύο νερό. Βασικά, «τους ρίχνεις σε έναν κουβά με νερό», είπε ο Σάλας.

Αλλά αυτά δεν υπάρχουν πάντα. Έτσι, τα δωμάτια έκτακτης ανάγκης τροφοδοτούν τους ασθενείς με δροσερά υγρά ενδοφλεβίως, τους ψεκάζουν ή βάζουν παγοκύστες στις μασχάλες και στη βουβωνική χώρα και τους τοποθετούν σε ένα ψυκτικό χαλάκι με κρύο νερό να τρέχει μέσα του.

Μερικές φορές δεν λειτουργεί.

«Το αποκαλούμε σιωπηλός δολοφόνος γιατί δεν είναι τέτοιου είδους οπτικά δραματικό γεγονός», είπε ο Τζέι. «Είναι ύπουλο, κρυμμένο».

Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα phys.org

περισσότερα,

https://phys.org/news/2024-06-brain-overworks-heart.html

https://www.wired.com/story/how-to-exercise-safely-during-a-heat-wave/?utm_source=twitter&utm_brand=wired-science&mbid=social_tw_sci&utm_medium=social&utm_social-type=owned