Μας έμαθε να αμφιβάλλουμε!

Του Jacques Louis David, ο θάνατος του Σωκράτη, 1787.

«Τοὺς μὲν κενοὺς ἀσκοὺς ἡ πνοὴ διίστησι, τοὺς δ' ἀνοήτους, τὸ οἴημα». Δηλαδή τα άδεια τσουβάλια τα φουσκώνει ο αέρας και τους ανόητους η έπαρση, Σωκράτης.

Ο Σωκράτης πέθανε στην Αθήνα το 399 π.Χ μετά από δίκη για ασέβεια και διαφθορά των νέων. Πέρασε την τελευταία του μέρα στη φυλακή ανάμεσα σε φίλους και οπαδούς που του πρόσφεραν τη λύση  να δραπετεύσει, κάτι που αρνήθηκε. Πέθανε το επόμενο πρωί, σύμφωνα με την ποινή του, αφού ήπιε δηλητηριώδες κώνειο.

Γιατί θανατώθηκε ο Σωκράτης;

Ο Σωκράτης, ο μεγαλύτερος φιλόσοφος όλων των εποχών, ήταν στην πραγματικότητα ο πιο μισητός άνθρωπος στην Αθήνα. Κατηγορήθηκε για σκληρότητα και διαφθορά της νεολαίας. Το λαϊκό δικαστήριο, τον καταδίκασε σε θάνατο: και ο Σωκράτης, ένα από τα πιο λαμπρά μυαλά στην ιστορία, πέθανε πίνοντας κώνειο.

Γιατί όμως όλα αυτά; Ο Σωκράτης προφανώς δεν έκανε τίποτα επικίνδυνο. Απλώς έκανε ερωτήσεις, μίλησε με οποιονδήποτε: με ευγενείς, με απλούς πολίτες, με νέους. Όμως οι ερωτήσεις του, με την ειλικρίνειά τους, με την απλότητά τους κατέρριψαν τις βεβαιότητες των συνομιλητών του, αναγκάζοντάς τους να αντιμετωπίσουν το κενό των δικών τους βεβαιοτήτων, με την ασυνέπεια του συλλογισμού τους.

Μας έμαθε να αμφιβάλλουμε...

Ο Σωκράτης ήταν πολύ άβολος χαρακτήρας με τις αμφιβολίες που ενέπνευσε.

Είχε το θράσος να ξεσκεπάσει διεφθαρμένους πολιτικούς και ψεύτικους δασκάλους που υποστήριζαν ψεύτικες αλήθειες και ψευδείς γνώσεις.

Για αυτό καταδικάστηκε σε θάνατο. Αποτελούσε απειλή για το status quo, έναν κίνδυνο που έπρεπε να εξαλειφθεί.

Κατά τη διάρκεια της δίκης, ο Σωκράτης δεν ήθελε να μετανοήσει ή να εκλιπαρήσει για έλεος. Αρνήθηκε επίσης να τον βοηθήσει κάποιος ομιλητής. Η ευφυΐα είναι άβολη, αυτό μας διδάσκει η δίκη κατά του Σωκράτη. 

Οι μάζες θέλουν ψευδαισθήσεις και όχι αλήθειες, θέλουν να κολακεύονται και να ζουν ευτυχισμένες στην άγνοια. Οι έξυπνοι άντρες είναι απωθητικοί. Απαγορεύεται, εξοστρακίζεται, περιφρονείται κάθε τι δικό τους, γιατί διαταράσσει τον ύπνο των μαζών, αμφισβητεί την εξουσία, αποκαλύπτει τις απάτες των θεσμών.

Pier luigi pinna/Twitter