Ή ένοχη σιωπή του Κοίου

Το κεντρικό και δυτικό τμήμα του Κοίου από την Οροσειρά του Πρίωνα. Φωτογραφία Κ.Κωστογλάκη.

Από ψηλά είναι εύκολο να αντιληφθούμε το μέγεθος του Κοίου όμως είναι δύσκολο να κατανοήσουμε πως οι μικροσκοπικές ρωγμές μέσα από τα συνεχή σπασίματα τους οδηγούν σε μεγάλης κλίμακας ρήγματα.Τα γεωλογικά και τοπογραφικά χαρακτηριστικά που συνθέτουν τον κόσμο στον οποίο ζούμε διαμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό από ρήγματα και ρωγμές στον εύθραυστο φλοιό της Γης. Τα ρήγματα προκύπτουν από προϋπάρχουσες μικροσκοπικές ατέλειες μέσα στο βράχο. Όταν αυτός υπόκειται σε αυξανόμενη πίεση, σχηματίζονται ατέλειες που μεγαλώνουν και αλληλεπιδρούν έως ότου υποστούν μεγαλύτερης κλίμακας διεργασίες οι οποίες οδηγούν σε μεγαλύτερης κλίμακας παραμόρφωση με τρόπο που είναι αρκετά απλός ώστε να χρησιμοποιηθεί ευρέως από ερευνητές που μελετούν τον φλοιό της Γης.

Εκτιμήστε το παράδοξο

«Η αλήθεια πρέπει απαραίτητα να είναι πιο παράξενη από τη μυθοπλασία, γιατί η μυθοπλασία είναι το δημιούργημα του ανθρώπινου μυαλού και ως εκ τούτου συμβιβάζεται με αυτό».G. K. Chesterton! Όμως, τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι πιο παράλογο από την ιδέα ότι κάτι προέρχεται από το τίποτα.

Τα γεωπαθήματα χιλιάδων χρόνων λένε ότι η σιωπή του δεν είναι αδυναμία αλλά πηγάζει από την τιτάνια δύναμη του.

Ξέρει καλά τι κάνει ο Κοίος. Ποτέ δεν παρέδωσε κανένα κλαδί ελιάς ο Τιτάνας, ούτε έταξε ότι το ταξίδι θα ήταν εύκολο, αλλά ότι αξίζει τον κόπο να αγωνίζεσαι, όσο και αν υποφέρεις.

Η μνήμη του πατέρα της Κοιογένειας Λητώς επιστρέφει υπενθυμίζοντάς μας ακόμη μια φορά ότι το μέρος που νομίζουμε ότι κατέχουμε δεν είναι στην πραγματικότητα δικό μας. 

Στις 28 Φεβρουαρίου 2010 μέσα από την παλιά σελίδα του γεωδίφη, είχα επισημάνει:

«Η περιοχή της Κω θεωρείται από τις πιο σεισμογενείς στη Μεσόγειο και όχι μόνο. Σε ετήσια βάση συμβαίνουν δεκάδες σεισμοί συνήθως Μ3-3.5, ωστόσο προκαλεί ανησυχία η μη εκδήλωση κάποιου ισχυρού σεισμού, κάτι που φυσικά απεύχομαι. Η τελευταία σεισμική δόνηση έγινε στις 10/1/2010, ήταν με μέγεθος Μ3.1. Βέβαια τέτοιου μεγέθους επεισόδια για τον Κόλπο του Κεραμικού και τον Δίαυλο Κω-Νισύρου θα μπορούσα να πω ότι είναι ασήμαντα.Βρισκόμαστε σε μια περίοδο «περίεργης» σεισμικής ησυχίας. Μετά την 5η Δεκεμβρίου 1968, με επίκεντρο κοντά στο Μανδράκι Νισύρου, δεν έχει καταγραφεί στην ευρύτερη περιοχή μεγαλύτερη σεισμική δόνηση από Μ6.0. Επιπλέον δεν έχουν εκδηλωθεί, μεγάλοι σεισμοί μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1933.Όλο αυτό το διάστημα παρατηρείται ένα σεισμικό κενό. Να σταμάτησαν στη γειτονιά μας, αποκλείεται αφού οι μηχανισμοί που τους γεννούν εξακολουθούν να υφίστανται. Προφανώς γίνεται συσσώρευση σεισμικής ενέργειας που κάποια στιγμή θα εκδηλωθεί με άκομψο τρόπο. Μικροσεισμοί εκδηλώνονται στον Κεραμεικό κόλπο ωστόσο αυτοί δεν εκτονώνουν σε καμία περίπτωση την ενέργεια μιας σεισμογενούς περιοχής όπως η δικιά μας. Σεισμολογικές έρευνες έχουν δείξει, ότι η σεισμική ησυχία παρατηρείται για αρκετό χρονικό διάστημα μερικές φορές στην περιοχή όπου πρόκειται να εκδηλωθεί μεγάλος σεισμός».«Ημερολόγιο Ενός Προαναγγελθέντος Σεισμού», 2017.

Μπορεί να άργησε αλλά τελικά συνέβη μετά από 7 χρόνια όχι βέβαια από τη γη του Κοίου. Μία «περίεργη», σχεδόν παρόμοια σεισμική ησυχία καταγράφεται τις μέρες μας στη σημαντικότερη τεκτονική δομή της ευρύτερης περιοχής της Κω.

Cornelis Van Haarlem (1562-1638). Η πτώση των Τιτάνων,1588.

Όμως είναι στη φύση της γης να μαγεύει, να κινείται, να μετατοπίζεται, να αυτοσχεδιάζει, να κοιμάται, να ξυπνάει σε δικούς της χρόνους. Είναι στην εύθραυστη φύση της να σπάει και η σεισμική ησυχία να διακόπτεται συχνά με άκομψο τρόπο. 

Τη σιωπή του παππού του Απόλλωνα και της Αρτεμης 

Μαρτυρούν τα σεισμόμετρα που έχουμε βάλει για να προβλέψουμε τους χρησμούς του. Σχεδόν καμία κίνηση του εδάφους δεν προκαλείται από τα κουνήματα του. Όμως το βάθος, η θέση και ο προσανατολισμός των ρηγμάτων της επικράτειας του με τις μεγάλες ρωγμές κάτω από το νερό δεν έχουν παθητική στάση. Σε αντίθεση με την ενεργή φύση του, προς το παρόν μοιάζει με ένα «νεροπίστολο».

Τι και αν τα περισσότερα παλαιότερα μεγάλα και ισχυρά γεωπαθήματα του  έγιναν στο βιλαέτι του, τον  Δίαυλο Κω-Νισύρου. Καμία τάση σεισμικότητας δεν διαπιστώνεται κατά μήκος της σεισμογενούς ζώνης που εκτείνεται προς το νοτιοδυτικό άκρο της λεκάνης της Κω. 

Είναι όλα τόσο ήσυχα,  τόσο αγγελικά πλασμένα που ούτε μικρού μεγέθους κινήσεις δεν τολμούν να γραφούν στο βασίλειο του Κοίου. Λέτε να έσβησε, να την έκανε; Όχι, έτσι ήταν πάντα, η σιωπή είναι η δύναμη του. Ποτέ να μην εμπιστεύεσαι ένα Τιτάνα, όσο δικός σου αν είναι. Όλα εκεί ακολουθούν τις διαθέσεις του.

Το «κοιμώμενο» Ρήγμα της Κω, του Τιτάνα Κοίου.

Έχει πάρε δώσε με τις γειτονικές γεωδομές αυτό το ξέρουμε. Πως το κούνημα του μεταφέρεται από το ένα άκρο  στο άλλο και αυτό το ξέρουμε. Αφού έσπασε ότι είχε στην Αρκόνησο και γύρω από αυτή, έχει πλέον δύο δρόμους να πορευτεί στο απώτερο μέλλον: Πιο δυτικά ή προς το βάθος του κόλπου.

Το σεισμικό τοπίο από το 2017-2023 επιβεβαιώνει τις δομές και ζώνες που προκαλούν σεισμούς στην ευρύτερη περιοχή του Κεραμεικού Κόλπου. 

Ο Τιτάνας από μόνος του έχει την ικανότητα να προκαλεί πρόσθετα κουνήματα που μπορούν να γίνουν αισθητά από εμάς, ειδικά επειδή δεν απέχει αρκετά από τους οικισμούς κατά μήκος του. Όμως τίποτα δεν κινείται δυτικά προς την άκρη της λεκάνης της Κω, κατά μήκος της σύνθετης δομής ρηγμάτων του Κοίου. Η επαγόμενη διαταραχή σε μια υπόγεια ενεργή δομή κανονικά θα έπρεπε να δίνει σημάδια ζωής κάθε τόσο, όμως απουσιάζει από καιρό, υποδηλώνοντας μια μορφή σεισμικού λήθαργου. 

Το τελευταίο σημάδι

Πρόσφατα στη Λαγκάδα της Δυτικής Κω σε λιγότερο χαρτογραφημένο τόπο ένα βαθύ κούνημα που δεν έγινε αντιληπτό, ήταν το τελευταίο του υπογείου κόσμου μας που διευρύνεται αργά με την πάροδο του χρόνου. Όμως ο Κοίος περιβάλλεται εκατέρωθεν με ένα πολύπλοκο δίκτυο μικρότερων ή μεγαλύτερων γεωδομών με διακριτές ζώνες παραγωγής σεισμών- μέρη ρηγμάτων όπου έχουν ήδη συμβεί σεισμοί και μπορούν να εντοπιστούν στο υπέδαφος. 

Η συχνότητα και το μέγεθος των σεισμών από όλες τις ρηγματογενείς ζώνες που μας περιτριγυρίζουν μπορεί να δώσουν πληροφορίες για το πιθανό μελλοντικό σεισμικό δυναμικό στον Κεραμεικό Κόλπο και της λεκάνης της Κω - δηλαδή, το ενδεχόμενο μελλοντικών κακοπαθημάτων σε σύγκριση με τον κίνδυνο πριν από το 2017. Η όλη ιστορία τους παρέχει πληροφορίες όχι μόνο για το χτες αλλά και για τη μελλοντική συχνότητα σεισμών, μέγεθος ή αν θα μπορούσαν να χτυπήσουν ξανά και ξανά. Με βάση την πρόσφατη σεισμική δραστηριότητα, υπάρχει μια γενική ιδέα για ποια ζώνη θα μπορούσε να είναι πιο επιρρεπής σε ένα επεισόδιο ενδιάμεσου μεγέθους κατά μήκος της ίδιας διαδρομής, βασιζόμενοι πάντα στην ιστορική σεισμικότητα και λειτουργία του. 

Δεν ξέρω ακριβώς το πότε, καθώς το στρες που θα έπρεπε να ταξιδεύει μέσω του συστήματος ρηγμάτων φαίνεται ότι έχει μπλοκάρει σε ένα από τους σημαντικότερους και πιο μυστηριώδεις κόμβους ενδοπλακικής δραστηριότητας του Αιγαίου. Όμως με την πάροδο του χρόνου η καταπόνηση θα αντιδράσει, με τρόπο που μόνο οι Τιτάνες ξέρουν, παρά τις περίεργες παραμέτρους εξασθένησης που καταγράφουν τα όργανα μας.

Γεωδίφης

Πηγές:

1. Παιδί της Ρέας

2. Ιστορία των Σεισμών της Κω

3. EMSC

4.Ημερολόγιο Ενός Προαναγγελθέντος Σεισμού»,2017

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

 Στις 28 Φεβρουαρίου 2010 μέσα από την παλιά σελίδα του γεωδίφη,  περίπου μια επταετία πριν εκδηλωθεί ο φονικός σεισμός του 2017. Μπορεί να άργησε αλλά τελικά έγινε με τον τρόπο και τη στιγμή που διάλεξε...

Η σεισμική δραστηριότητα κατά μήκος του Κοίου από τις αρχές της χρονιάς, σύμφωνα με το ΕΜSC. Η πιο σιωπηλή ζώνη του σημειώνεται με κύκλο.