Στον πατέρα των θεών...

Το άγαλμα του Άτλαντα ανακατασκευάστηκε στον ελληνικό ναό του Διός στον Ακράγαντα των Ροδίων, Κώων,  των Κρητών της Σικελίας.

Ένα κολοσσιαίο άγαλμα του ουρανοφόρου Έλληνα Τιτάνα Άτλαντα, που ήταν θαμμένο για εκατοντάδες χρόνια ανάμεσα σε αρχαία ερείπια, ανακατασκευάστηκε για να διεκδικήσει τη θέση που του αξίζει στο Ναό του Διός στο Αγκριτζέντο της Σικελίας μετά από 20 χρόνια ερευνητικό και αναστηλωτικό έργο.

Το γιγάντιο ελληνικό άγαλμα του 5ου αιώνα π.Χ., ύψους 8 μέτρων, ήταν ένα από τα σχεδόν 38 που διακοσμούσαν τον ναό του Δία και πιστεύεται ότι είναι ο μεγαλύτερος δωρικός ναός που κατασκευάστηκε  παρόλο που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Το άγαλμα ανακαλύφθηκε το 1812 από τον Charles R. Cockerell, έναν Βρετανό αρχιτέκτονα που επισκεπτόταν το Agrigento για να μάθει για τα ερείπια της αρχαίας ελληνικής πόλης του Ακράγαντα, η οποία ιδρύθηκε γύρω στο 582 π.Χ. από αρχαίους Έλληνες αποίκους. Ο νεαρός αρχιτέκτονας ήταν από τους πρώτους που παρατήρησε ότι ένα τεράστιο κομμάτι ψαμμίτη κοντά στον προαναφερθέντα Ναό του Διός δεν αποτελούσε μέρος του αετώματος του ιερού αλλά μάλλον το κεφάλι ενός αγάλματος του Άτλαντα.

Στην ελληνική μυθολογία, ο Άτλας ήταν ένας τιτάνας  που είχε επιφορτιστεί να κρατά ψηλά τον ουρανό στους ώμους του αφού νικήθηκε από τον Δία, έναν από τους θεούς της επόμενης γενιάς που ονομάζονταν Ολύμπιοι. Με τον καιρό, ο Cockerell αναγνώρισε περισσότερα κομμάτια αγαλμάτων.

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, αγάλματα του Άτλαντα βρέθηκαν στην εξωτερική περιοχή του Ναού του Διός. Έγιναν έτσι για να δίνουν την εντύπωση ότι κρατούσαν ψηλά τον ναό και ότι συντηρούσαν ολόκληρο το θριγκό του ιερού. Δεν ολοκληρώθηκε ποτέ γιατί δεν είχε στέγη, ως αποτέλεσμα της κατάκτησης της αρχαίας ελληνικής πόλης του Ακράγαντα από τους Καρχηδόνιους. Στους περασμένους αιώνες, ο ναός καταστράφηκε από σεισμούς και τον 18ο αιώνα μ.Χ., εξορύχθηκε για να παράσχει οικοδομικά υλικά για το Agrigento και το Porto Empedocle- Το Λιμάνι του Εμπεδοκλή πάνω από το σπίτι του Πιραντέλο. Το θαμμένο άγαλμα του Άτλαντα ξαναχτίστηκε χρησιμοποιώντας ογκόλιθους ψαμμίτη και στοιβάζοντας κάθε κομμάτι σε ράφια συνδεδεμένα με μεταλλική κατασκευή.

Το πρώτο άγαλμα του Άτλαντα, που στεγάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Αγκριτζέντο, ανακατασκευάστηκε αφού ο αρχαιολόγος Pirro Marconi ανακάλυψε αρκετά τεχνουργήματα το 1920. 

Το 2004, το πάρκο η Κοιλάδα των Ναών,  ξεκίνησε μια εκτεταμένη ερευνητική εκστρατεία υπό την ηγεσία του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Ρώμης και υπό την επίβλεψη του Heinz-Jur . Αυτό το πρόγραμμα παρείχε νέες ιδέες για το μνημείο, αλλά οδήγησε επίσης στην καταλογογράφηση 90 ακόμη θραυσμάτων που ανήκαν σε περίπου οκτώ διαφορετικά αγάλματα του Άτλαντα. Υπήρξε η απόφαση να συναρμολογηθεί ένας νέος Άτλαντας, σπιθαμή προς σπιθαμή, και να τοποθετηθεί όρθιος μπροστά στο Ναό του Διός.

«Η ιδέα ήταν να επανατοποθετηθεί ένας από αυτούς τους Άτλαντες μπροστά από το ναό, ώστε να μπορεί να χρησιμεύσει ως φύλακας της δομής που είναι αφιερωμένη στον πατέρα των θεών», δήλωσε ο Roberto Sciarratta, διευθυντής του πάρκου της κοιλάδας των Ναών.

Η Κοιλάδα των Ναών, Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO  διαθέτει τη μεγαλύτερη έκταση από οποιοδήποτε αρχαιολογικό πάρκο στον κόσμο, καλύπτοντας περίπου 1600 εκτάρια και περιλαμβάνει τα ερείπια επτά ναών, τείχη πόλης, μια αγορά, μια πύλη εισόδου, καθώς νεκρόπολη και ιερά.

Αυτή η αρχαία πόλη χτίστηκε σε ψηλή κορυφογραμμή σε μία περίοδο 100 χρόνων και οι 7 ναοί της θεωρούνται από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής. Περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι ζούσαν στην πόλη τον 5ο αιώνα π.Χ. Η πόλη ερειπώθηκε το 406 π.Χ. από τους Καρχηδόνιους, και δεν επέστρεψε στην παλιά της αίγλη μέχρι την άνοδο του Τιμολέοντα στα τέλη του 3ου αιώνα π.Χ. Κατά τη διάρκεια των Πουνικών Πολέμων, οι Καρχηδόνιοι υπερασπίστηκαν την πόλη ενάντια στις ρωμαϊκές δυνάμεις, οι οποίες τελικά ανέλαβαν τον έλεγχο το 210 π.Χ. Οι Ρωμαίοι μετονόμασαν την πόλη Agrigentum, και υπό την κυριαρχία τους, είδε μια περίοδο μνημειακής αστικής ανάπλασης με νέα δημόσια κτίρια, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον δύο ναών.

Το άγαλμα του Άτλαντα στέκεται πάνω από όλα τα απομεινάρια του ίδιου του ναού, μια χοντρή πέτρινη βάση, στοιβαγμένη με θρυμματισμένους πυλώνες και ογκόλιθους.

«Το έργο που έχουμε πραγματοποιήσει στον Άτλαντα και την περιοχή των Ολυμπίων είναι μέρος της αποστολής μας να προστατεύσουμε και να ενισχύσουμε την Κοιλάδα των Ναών», δήλωσε ο Sciarratta. «Η επαναφορά αυτών των πέτρινων κολοσσών ήταν πάντα ένας από τους πρωταρχικούς μας στόχους».

Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα του Δήμου του Ακράγαντα