Ο Μεγάλος Σεισμός του 1933 μέσα από εικόνες και καρτ ποστάλ εποχής!

16.12.19

Ο Μεγάλος Σεισμός του 1933 μέσα από εικόνες και καρτ ποστάλ εποχής!

«Η Κως απετέλει οφρύν ή κράσπεδον της στερεάς, αφ’ής απερράγη δι’ ηφαιστείων μετά ποσειδωνίων δυνάμεων». Ιάκωβος Ζαρράφτης, θύμα του σεισμού του 1933!

Ζωγραφική απεικόνιση του σεισμού του 1933 στην πόλη της Κω. [La Tribuna Illustrata].

Όλα άρχισαν με έναν σεισμό με μέγεθος 5 βαθμών που εκδηλώθηκε στις 21/1/1932 κοντά στην Χερσόνησο της Κνίδου. Κανείς δεν φανταζόταν τι θα ακολουθήσει μετά από περίπου 15 μήνες.

Στις 23/4/1933, ώρα 8.05, γιορτή του Αγίου Γεωργίου και Κυριακή του Θωμά, σπάει άλλη μια φορά το Ρήγμα Κω σε βάθος 2 χλμ, στην θάλασσα.

Σε περίπου 15-20 λεπτά γεννιέται ένα τσουνάμι που χτυπάει ασταμάτητα τις ακτές του νησιού. Από τον σεισμό σκοτώνονται 178 άτομα ενώ 80 είναι οι σοβαροί τραυματίες.

Η απροσδόκητη και τρομερή δόνηση καταστρέφει το μεγαλύτερο μέρος της πόλης. Ο σεισμός έγινε στα χρόνια της Ιταλοκρατίας. Μόλις 7 χρόνια μετά τον σεισμό της Αντιμάχειας ο Εγκέλαδος επιστρέφει ξανά στο νησί.

Η Ροδιακή και η Νέα Ρόδος για τον σεισμό γράφουν: «Πριν την περασμένη Κυριακή λέγεται ότι προηγήθηκαν μικρότερες και ανεπαίσθητες δονήσεις. Ο σεισμός προξένησε σοβαρές ζημιές τόσο στην πόλη όσο στην Καρδάμαινα και την Αντιμάχεια με πολυάριθμα θύματα. Το 90% των οικοδομών εντός του τείχους έπαθαν βλάβες ή θα καταρριφθούν ως ετοιμόρροπες και το 50% των άλλων οικοδομών της πόλης. Διατηρήθηκαν ή έπαθαν μικρές ζημιές οι τελευταίες οικοδομές που έγιναν από την Ιταλική Κυβέρνηση. Η πόλη παρουσιάζει αξιοθρήνητο θέαμα με αδιάβατους οδούς και ερείπια. Οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις και το υδραγωγείο έπαθαν τεράστιες ζημιές. Ειδήσεις από το νησί αναφέρουν ότι η Καρδάμαινα κατεστράφη σχεδόν τελείως και η Αντιμάχεια. Στο Πυλί υπάρχουν 3 νεκροί και 6 τραυματίες, και μόνο στη Κέφαλο οι ζημιές είναι λίγες. Οι κατοικήσιμες οικοδομές δεν υπερβαίνουν τις 10 στις 100. Ο σεισμός έγινε αισθητός και σε άλλα νησιά, περισσότερο όμως στη Νίσυρο όπου σημειώθηκαν σοβαρές ζημιές ευτυχώς μόνο με 6 ελαφρά τραυματίες. Η απέναντι ακτή της Μ.Ασίας δοκιμάστηκε, και στο Μποντρούμ σημειώθηκαν σοβαρές ζημιές».

Ο σεισμός με μέγεθος Μ6.6 συνέβη 5 χλμ. έξω από την Χαλκήπετρα, κοντά στο επίκεντρο του σεισμού του υπερμέγιστου του 554 μ.Χ. Κάποια λεπτά αργότερα μετά τον σεισμό ένα τσουνάμι με μέγιστο ύψος κύματος ύψος 2-3μ. σηκώθηκε από τη θάλασσα και εισέβαλε στην περιοχή της Ιεράς Μητρόπολης, την Β.Γεωργίου, την λεωφόρο Γ.Παπανδρέου, το Ψαλίδι,κά.

Σύμφωνα με τον Γιάννη Κασιώτη το τσουνάμι έγινε ιδιαίτερα αισθητό στο Μαρμάρι καθώς το νερό κατέκλυσε την ακτή και προχώρησε 200 μέτρα μέσα στην ξηρά. Μάλιστα λέγεται ότι μετά την απόσυρση του άφησε πίσω του ψάρια τα οποία μάζεψαν οι λιγοστοί κάτοικοι του οικισμού.

Για αρκετές ημέρες μετά από το κύριο επεισόδιο,κάτω από το Δίκαιο ως τον Άγιο Φωκά, φυσαλίδες και πίδακες νερού παρατηρούνταν στις παραλίες από την μετασεισμική δράση του Ρήγματος Κω.

Ακολουθεί η οικοδόμηση της νέας πόλης από την ιταλική διοίκηση του Mario Lago. Μέσα σε 3-4 χρόνια γίνονται οι αρχαιολογικές ανασκαφές που φέρνουν στο φως ένα μεγάλος μέρος από την αρχαία ιστορία της πόλης. Φτιάχνεται μια πιο ασφαλής, με μεγάλους ευρύχωρους δρόμους και αντισεισμική πόλη.

Για τον Μανώλη Τσαλίκογλου [1895-1985] ο σεισμός του 1933 ήταν μια ευεργετική θεομηνία:«Αι θεομηνίαι προκαλούν μόνον θύματα και καταστροφάς εις τους κατοίκους της Γης. Εν τούτοις, η θεομηνία του έτους 1933 η οποία έπληξε την Κω, χάρις στους Ιταλούς κατακτητάς της, μετετράπη εις θεομηνίαν λίαν ευεργετικήν δι’ αυτήν ...». Ο Τσαλίκογλου γεννήθηκε στα Φλαβιανά της Καππαδοκίας και εργάστηκε στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.[Πηγή-Ιωάννα Πετροπούλου].

Ο σεισμός του 1933 οφείλεται στην τοπική τεκτονική της περιοχής. Ήταν ένα μέγιστο επεισόδιο από ένα ανήσυχο, δραστήριο και ύπουλο ρήγμα που ενεργοποιείται «άκομψα» κάθε περίπου 440 χρόνια.

Έχουν περάσει 86 χρόνια από τότε. Η πιθανότητα για ένα μέγιστο γεγονός από το Ρήγμα της Κω παραμένει χαμηλή για τα επόμενα χρόνια. Αναμένεται κάπου μεταξύ 2350-2400 και μάλλον θα είναι ανάλογο με τον Υπερμέγιστο δηλαδή του 554 με 7± βαθμούς.

Στο μεταξύ το Ρήγμα Κω συνεχίζει να ολισθαίνει και να συσσωρεύει ενέργεια που κάποια στιγμή θα εκτονώσει με ένα ξαφνικό, ίσως ενδιάμεσο συμβάν. Βραχυπρόθεσμα, είναι πιθανότερο να αντιμετωπίσουμε μία σεισμική ακολουθία από ισχυρά επεισόδια, με μεγέθη από 5-6+, όπως της δεκαετίας του ΄60.

Τελειώνοντας θα ήθελα να ευχαριστήσω τον καθηγητή θεολογίας Θεόφιλο Μουζουράκη και τον Σ.Γεωργαλλίδη για την προσφορά τους, με πρόσθετο υλικό που μοιράστηκαν γενναιόδωρα μαζί μου για την δημιουργία του παρακάτω άλμπουμ.

Γεωδίφης

Πηγές:

1.Ιστορία των σεισμών της Κω, 2018[e-book]

2.Ιταλικά έντυπα -La Tribuna Illustrata, L Illustrazione

3.Εφημερίδες Ροδιακή, Νέα Ρόδος

4.Κωακό Λεύκωμα-Ν.Μανούση,1934

5.Οκτώ και Κάτι, 23 Απριλίου 1933- επετειακό βιβλίο[2022]

https://geogeodifhs.blogspot.com/2022/04/23-1933-e-book.html

6.Κώια-Ιακ.Ζαρράφτη

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Σε τρισδιάστατο ακτουαλιστικό μοντέλο η ανατομία του σεισμού του 1933

Ο σεισμός του 1933 στο νησί της Κω [Πηγή-L Illustrazione]

Από το λιμανάκι της Κω

Πλατεία Καζούλη

Αγ.Νικόλαος της Χώρας

Πλάτανος του Ιπποκράτη

Ακτή Μιαούλη

Αμυγδαλώνας .Οικισμός σεισμοπλήκτων στην πόλη της Κω μετά τον σεισμό του 1933

Αγ.Παρασκευή

Η Χώρα

Παλιά πόλη

Ακτή Μιαούλη

Πυθαράκια

Ακτή Κουντουριώτη

Αγ.Νικόλαος της Χώρας

Απομάκρυνση των συντριμμιών από τα ερείπια

Ερείπια στην πόλη

Αρχαία Αγορά και Τζαμί της Λόντζιας

Αρχαία Αγορά και Αγ.Νικόλαος

Ερείπια στην πόλη

Η Χώρα της πόλης Κω μετά τον σεισμό του 1933.Τα κτίρια της φωτογραφίας, πλην της Παναγιάς Γοργοπηγής και του μεσαιωνικού τείχους, γκρεμίστηκαν για να φτιαχτεί η νέα πόλη.Οι Ιταλοί μηχανικοί έφτιαξαν από την αρχή το μακρόστενο οικοδομικό συγκρότημα, διατήρησαν το σοκάκι της Οδού Μεσολογγίου και τοποθέτησαν ζώνες πρασίνου εκατέρωθεν του συγκροτήματος.Αν δεν είχαν γίνει οι κατάλληλες τεχνικές παρεμβάσεις, στον σεισμό του 2017 θα μετρούσαμε δεκάδες θύματα μόνο σε αυτή την τοποθεσία. Οι ιστορικοί σεισμοί πάντα είχαν προκαλέσει μεγάλες ζημιές σε αυτό το τμήμα της πόλης.

Δύο χρόνια μετά τον φονικό σεισμό του 1933. Παραπήγματα, παράγκες και πρόχειρες κατασκευές σε οικισμό επί του σημερινού επαρχιακού οδικού δικτύου του νησιού. Απο την ιταλική γεωγραφική υπηρεσία!

Αρχαία Αγορά της Κω, μετά το 1933

Στον Αμυγδαλώνα, μετά το 1933

Σεισμός 23ης Απριλίου 1933[Φωτογραφία-Νικολία Παρθενιάδη]

Η μεσαιωνική Χώρα της πόλης Κω μετά τον σεισμό του 1933

Μετά τον σεισμό του 1933 ,η Ακτή Μιαούλη της πόλης Κω!

Αγ. Νικόλαος της Χώρας Κω , έναν χρόνο μετά τον σεισμό του 1933

Τα σοκάκια με τα πέτρινα κτίρια της Χώρας Κω, μετά το 1933;

Εργάτες και συνεργεία με βαγονέτα απομακρύνουν υλικά ανασκαφών και συντρίμμια κτιρίων που γκρεμίστηκαν από τον σεισμό του 1933. Οι ανασκαφές σε ορισμένες θέσεις στην Αρχαία Αγορά και στην Δυτική Αρχαιολογική ζώνη έφτασαν τα 5μ. Πολύ δύσκολο και σημαντικό κρίνεται ,εκ του αποτελέσματος, το έργο των εμπλεκομένων φορέων.

Τα στενά σοκάκια της Χώρας[πόλη Κω] μετά τον σεισμό του 1933. Στο βάθος το καμπαναριό από τον καθεδρικό ναό του Fausto.

Σεισμοπαθείς σε παραπήγματα στο Στάδιο Ανταγόρα και καραμπινιέροι που μοιράζουν τρόφιμα.

Αγ.Νικόλαος της Χώρας πριν από τον σεισμό του 1933, τον ζήλεψε και μας τον πήρε ο Εγκέλαδος!

Ονόματα θυμάτων του σεισμού του 1933. Από το Κωακό Λέυκωμα του Ν.Μανούση, Νέα Υόρκη 1934. Λυπάμαι που μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ένα μνημείο των θυμάτων του Εγκέλαδου στο νησί....

Σπάνια φωτογραφία από το αρχείο του Θεόφιλου Μουζουράκη. Η πόλη της Κω λίγο μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1933. Η σημερινή Οδός Β.Γεωργίου Β΄της πόλης Κω.Τα ξύλινα μετά τον σεισμό παραπήγματα, οι καμπίνες όπως τις έλεγαν σε χωράφια του αείμνηστου συμπατριώτη μας Χασίπη, και η βίλα του γιατρού Αλ.Θυμανάκη μετέπειτα Βασιλειάδη.