Το σύντομο γεωιστορικό του Κάστρου της Παναγίας Χρυσοχεριάς
Πριν από περίπου 145-99 εκ.χρόνια οργανισμοί πέθαναν στον βυθό μιας ρηχής, ζεστής και μακρινής θάλασσας. Τα λείψανα τους έφτιαξαν ένα πέτρωμα που μετά από χρόνια περιπλάνησης ανυψώθηκε ως βράχος, από τις ακούραστες τεκτονικές δυνάμεις, εκεί που σήμερα είναι το όρος Ράχη της Καλύμνου.
Περνούν εκατοντάδες χρόνια μέχρι να κατοικηθεί για πρώτη φορά ο λόφος ,από νεολιθικούς Αιγαιοπελαγίτες.
Μετά από καιρό φτιάχνεται ένας αρχαίος ναός, ίσως προδωρικός. Προφανώς ένας σεισμός από το Ρήγμα του Δάλιου Απόλλωνα τον γκρεμίζει. Στη θέση του αργότερα ιδρύεται μία εκκλησία που ονομάζεται «Παναγία της Χρυσοχεριάς».
Τον 15ο αιώνα ο διοικητής Φαντίνο Γκουερίνι με εντολή του Μεγάλου Μαγίστρου των Ιωαννιτών της Ρόδου [Ζαν ντε Λαστίκ], παρά τις αντιδράσεις των κατοίκων, κατασκευάζει ένα κάστρο από αρχαίες ντόπιες επαναχρησιμοποιημένες πέτρες.
Ο Γκουερίνι ολοκληρώνει το ιδιόκτητο οχυρό για να προστατευτεί από τους πειρατές. Ωστόσο, το κάστρο του σε σύντομο χρόνο εγκαταλείπεται, το 1493 μ.Χ, μετά από έναν μέγιστο σεισμό με μέγεθος τουλάχιστον Μ6.8 βαθμών του Ρήγματος Κω. Μαζί του καταστρέφεται και το Κάστρο της Χώρας.
Η Χρυσοχεριά ή Κάστρο Χρυσοχεριάς ή το Πέρα Κάστρο είναι ενετικής περιόδου και σήμερα αποτελεί από τα αξιοθέατα της Καλύμνου. Συναντάται μεταξύ Χώρας και της Πόθιας σε υψόμετρο περίπου 82-72μ.από την στάθμη της θάλασσας.
Το κάστρο πήρε το όνομα από τον ναό της Παναγίας της Χρυσοχεριάς που συναντάται στο εσωτερικό του, έχει δύο πύργους και δύο πύλες.Έξω από το ανατολικό του τείχος υπάρχουν 3 ανεμόμυλοι.
Με πληροφορίες από την Βικιπαίδεια.
Γεωδίφης
Τα μεσαιωνικά κάστρα της κοιλάδας της Πόθιας και η σχέση τους με το Ρήγμα Κω και το σύστημα διάρρηξης του Δάλιου Απόλλωνα.
Το Κάστρο Χρυσοχεριά του 15ου αιώνα του Φ. Γκουερίνι και οι μύλοι, γύρω στο 1915-1916.