Ένα φωτογραφικό ταξίδι στο Ασκληπιείο Κω [1902-2014]
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
- 1.ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ
- 2.ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1902-1905 [ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ HERZOG ]
- 3.ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1906-1929 [ΜΕΤΑ HERZOG]
- 4.ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1930-1940 [ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ, ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΙΤΑΛΩΝ]
- 5. ΟΡΚΟΣ ΤΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ
- 6.ΔΙΕΘΝΕΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ
- 7. ΤΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΜΑΣ
- 8.ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ [ΣΧΕΔΙΑ SCHAZMANN]
- 9.ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
- 10.ΧΑΡΤΗΣ
- 11.ΠΗΓΕΣ-ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
- 12.ΒΙΒΛΙΑ/ΜΕΛΕΤΕΣ
1. ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ
Μεγάλης ἀρχαιολογικῆς σημασίας ἀνακάλυψις ἐγένετο, κατὰ τὰς πληροφορίας τῶν Βυζαντινῶν ἐφημερίδων, εἰς τὰς ἐν τῇ νήσῳ Κῷ τελουμένας ὑπὸ τοῦ Γερμανοῦ ἀρχαιολόγου Ῥοῦδολφ Ἔρτζογ ἀνασκαφάς. Μετὰ τὴν ἀνακάλυψιν διαφόρων ἀγαλμάτων καὶ τοῦ δωδεκαγώνου ἱεροῦ τοῦ Ἀπόλλωνος τὴν 2αν Ὀκτωβρίου εἰς τὴν θέσιν Κάντζα [Μπὰχ σεσὶ] ἐντὸς ναοῦ ἀνήκοντος εἰς τὴν Μονὴν Πάτμου ἀνευρέθη μέγας ἀρχαῖος ναὸς, περὶ τοῦ ὁποίου οὐδεμία ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι εἶνε τὸ περίφημον Ἀσκληπιεῖον τῆς Κῶ.Ὁ ναὸς ἔχει μῆκος 31 μέτρων καὶ πλάτος 17, εἶνε δὲ ἐστρωμμένος διὰ λευκοῦ μαρμάρου. Εὑρέθησαν ἐπίσης πλεῖστοι σπόνδυλοι κιόνων, ἄγαλμα τῆς ὑγείας καὶ τεμάχια μετώπης τοῦ ναοῦ. Αἱ ἀνασκαφαὶ προχωροῦν ἤδη ταχύτατα καὶ μετ’ οὐ πολὺ ὁλόκληρος ὁ ἀρχαῖος ναὸς θὰ εὑρεθῇ.
Εφημερίδα Εστία, αρ. φύλ. 228, 14.10.1902.
Πριν από τις 9 Οκτωβρίου του 1902 καμία φωτογραφία δεν υπάρχει με τα ερείπια του Ασκληπιείου Κω. Για ένα και μόνο λόγο, δεν είχε βρεθεί ακόμη το μνημείο. Στις 14.10.1902 δημοσιεύθηκε στον τύπο της εποχής η εύρεση του. Στις αρχές των ανασκαφών 1903, 1904, 1905 άρχισαν να λαμβάνονται οι πρώτες φωτογραφίες από τον Herzog και την ομάδα του.Παρακάτω ακολουθεί ένα φωτογραφικό ταξίδι στον διάσημο αρχαιολογικό χώρο. Το αλμπουμ περιέχει 182 φωτογραφίες/γραφικά από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα έως το 2014. Το Ασκληπιείο ανακαλύφθηκε από τον Γερμανό αρχαιολόγο R.Herzog με την συμβολή τόσο του W.Paton όσο του Κώου φυσιοδίφη Iάκωβου Zαρράφτη. Οι συμπληρωματικές ανασκαφές των Ιταλών αρχαιολόγων L.Laurenzi [1930] και τον L.Morricone [1937] και η αποκατάσταση με τις αναστηλώσεις [1938-1940] που ακολούθησαν τελικά έδωσαν στο μνημείο τη σημερινή του μορφή. Στην ομάδα των Ιταλών συμμετείχαν οι αρχιτέκτονες-σχεδιαστές M.Paolini T.Finamore όσο και ο τοπογράφος V.Brighetti.Τα τελευταία χρόνια σημαντικές παρεμβάσεις στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου όπως χώροι εξυπηρέτησης κοινού, φυλάκιο, χώρος στάθμευσης κά, έγιναν από τους Έλληνες αρχαιολόγους [1994]. Στο ανώτερο μέρος είναι το ιερό άλσος, ο ελληνιστικός ναός [Αρτέμιδος;] και στο 1o άνδηρο βρίσκονται η περιμετρική δωρική στοά και ο ναός Α του Ασκληπιού.Στο 2o άνδηρο ο βωμός του Ασκληπιού, ο ναός Β του Ασκληπιού,το κτίριο D, η εξέδρα, η Λέσχη και ο ναός του Απόλλωνα[ των Αντωνίνων]. Στο 3ο άνδηρο, η περιμετρική στοά, ο ναΐσκος του Ξενοφώντα, οι κρήνες και οι βεσπασιανές. Στο κατώτερο 4ο άνδηρο τα προπύλαια, οι θέρμες του Ξενοφώντα, το Hospitium, τα Αφροδίσια διαμερίσματα και οι θέρμες των Φλαβίων.Το Ασκληπιείο ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ και εγκαταλείφθηκε κατά πάσα πιθανότητα το 334 μ.Χ μετά από ισχυρό σεισμό από το γειτονικό Ρήγμα Ula Oren του Κεραμεικού Κόλπου.
2.ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1902-1905 [ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΧΕΡΖΟΓΚ]
23/10/1903, η φωτογραφία που έστειλε ο R.Herzog στην Γερμανία όπου μεταξύ άλλων γράφει « ο Μέγας ναός του Ασκληπιείου Κω».
Από τις ανασκαφές του 1902-1905.
Στον βωμό του Ασκληπιού στο 2ο άνδηρο ο Ιάκωβος Ζαρράφτης.
30 Αυγούστου 1904, οι ανασκαφές συνεχίζονται.
Ανασκαφές, της περιόδου 1902-1904.
Το 3ο άνδηρο κατά την διάρκεια των ανασκαφών του Herzog.
Η πηγή του Ασκληπιείου,1906.
Τα υψώματα του Ασκληπιείου με ευρήματα.
Μαρμάρινα μέλη της βυζαντινής εκκλησίας από το 1ο άνδηρο.
Αρχ. μέλος από τον Μέγα ναό του Ασκληπιού.
Το 1ο άνδηρο με τον Μέγα ναό του Ασκληπιού.
Το 3ο άνδηρο με τις Μεγάλες Θέρμες στο βάθος.
Η μεγάλη κλίμακα του Ασκληπιείου.
Από τις ανασκαφές του 1902-1905.
Το 3ο άνδηρο με την μεγάλη πλατεία, εδώ ίσως βρισκόταν το αρχαίο στάδιο.
Ο Θησαυρός, το θησαυροφυλάκιο του Ασκληπιείου Κω.
Θέρμες Ασκληπιείου Κω.
Το 2ο άνδηρο το πιο σημαντικό από πλευράς ευρημάτων.
Κρήνη του Γάιου Στερτινίου Ξενοφώντα.
Η απέναντι μικρασιατική ακτή από το Ασκληπιείο.
Μεγάλες Θέρμες.
Μέγας Ναός του Ασκληπιού.
Το γριφώδες κτίριο D στο 2ο άνδηρο.
Μέγας Ναός του Ασκληπιού Ά.
Το 3ο άνδηρο , στο βάθος το Antiquarium.
Το 1ο άνδηρο με τον Μέγα ναό του Ασκληπιού Α.
Ο Ναός Β του Ασκληπιού στο 2 ο άνδηρο.
Κλιμακοστάσιο του Ασκληπιείου.
Μαρμάρινα μέλη από τα αρχαία κτίσματα .
Το 3ο άνδηρο στο βάθος το Antiquarium.
Το 2ο άνδηρο μετά το τέλος των ανασκαφών του Herzog.
Η μεγάλη κλίμακα που οδηγεί από το 2ο στο 1ο άνδηρο.
Τι απέγιναν οι θησαυροί και τα γλυπτά του Ασκληπιείου Κω; Ο Γερμανός αρχαιολόγος R.Herzog είχε συμφωνήσει με τον Σουλτάνο, το 1902 ότι το 1/3 θα το έπαιρνε το γερμανικό κράτος, το δεύτερο τρίτο θα κατέληγε στην οθωμανική αυτοκρατορία και τέλος το υπόλοιπο θα έμενε στην Κω. Έτσι έγινε.Τα πιο σημαντικά ευρήματα πήγαν στην Γερμανία και την Κων/πολη ενώ στην Κω έμειναν μόνο σπασμένοι κίονες, επιγραφές, πέτρες και μάρμαρα.
3.ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1906-1929 [ΜΕΤΑ HERZOG]
Στην Μεγάλη Κρήνη το 1906, 3ο άνδηρο.
Το Ασκληπιείο γύρω στο 1908.
Γιατροί επισκέπτονται το Ασκληπιείο.
Το 2ο άνδηρο μετά τις ανασκαφές.
Το 2ο άνδηρο του Ασκληπιείου
Ιταλοί στρατιώτες στο Ασκληπιείο,1912.
Θέρμες του Ασκληπιείου.
Ερείπια του Ασκληπιείου, γύρω στο 1922.Στην φωτογραφία διακρίνεται ο πάνω δεξιά Ι.Ζαρράφτης, μαζί με τους Ιταλούς αρχαιολόγους A. Maiuri και A.Della Seta.
Γιατροί επισκέπτονται το Ασκληπιείο, δεκαετία ΄20.
Ο Mario Lago, δεύτερος από αριστερά μαζί με αξιωματούχους και επισκέπτες, δεκαετία 20;
Μέλη της μουσουλμανικής κοινότητας στο Ασκληπιείο, δεκαετία 20;
4. ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1930-1940 [ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ, ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΙΤΑΛΩΝ]
Το 1930 έρχονται στο φως οι Θέρμες από τον L.Laurenzi, ένα μέρος τους είχαν ανακαλυφθεί από τον Herzog το 1903. Το 1934-1936 ολοκληρώνεται ο δρόμος από το Πλατάνι στο Ασκληπιείο. Το 1936 παραδίδεται το επιγραφικό Μουσείο του Ασκληπιείου σε σχέδιο του Mario Paolini μετά από παραχώρηση κτήματος από τον Μ.Παρθενιάδη.Οι αναστηλωτικές εργασίες του Ασκληπιείου άρχισαν το 1936. Το 1938 ο L.Morricone ολοκλήρωσε τις ανασκαφές στο κτίριο των Θερμών του 3ου αιώνα μ.Χ .Λίγο πριν μπουν οι Γερμανοί ο Morricone ανακάλυψε μυκηναικά όπλα και αγγεία στο τελευταίο άνδηρο μαζί με έναν ελληνιστικό άγνωστο ναό[Αρτέμιδος;].Μετά το 1943 καμία ανασκαφή δεν έγινε.Υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν γνωρίζουμε για το Ασκληπιείο.
Στα ερείπια του Ασκληπιείου Κω ο σπουδαίος Ιταλός γεωλόγος,γεωγράφος και εξερευνητής Ardito Desio στις 6 Ιουλίου 1924.
Ο Ιταλός βασιλιάς Vittorio Emanuele στο Ασκληπιείο Κω,το 1928. Δίπλα του όρθιος ο αρχαιολόγος Luciano Laurenzi.
Το Ασκληπιείο το 1937.
Τέλη δεκαετίας ΄30, η σκάλα που οδηγεί από το 3ο στο 2ο άνδηρο κατά την αποκατάσταση του μνημείου από τους Ιταλούς.
Εργασίες αποκατάστασης και ανάπλασης από τους Ιταλούς.
Φύτευση κυπαρισσιών από τους Ιταλούς.
Το 4ο άνδηρο.
Εργασίες και τεχνικές παρεμβάσεις από τους Ιταλούς.
To caldarium των Θερμών του Ασκληπιείου
Ο Ναός του Απόλλωνα στο 2ο άνδηρο.
Εργασίες ανάπλασης των Ιταλών.
Νέο κλιμακοστάσιο της εγκατάστασης.
Από τις εργασίες αποκατάστασης των Ιταλών, τέλη δεκαετιας ΄30.
Οι καθηγητές του Ιπποκράτειου Γυμνασίου σε σχολική εκδρομή στο Ασκληπιείο,πριν το καταργήσουν οι ιταλικές αρχές.Δεκαετία 40;
Ο Ναός του Απόλλωνα ρωμαϊκής περιόδου.
Το 3ο άνδηρο με την μεγάλη πλατεία.
Δεκαετία 50;
6.ΟΡΚΟΣ ΤΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ
Η παρουσίαση της λεγόμενης αναπαράστασης του ιπποκρατικού Όρκου, είναι εμπνευσμένη από την πομπή των μεγάλων Παναθηναίων στη κλασική Αθήνα. Θεωρείται κυρίως έργο του Ρόδιου καθηγητή Φώτη Βαρέλη. Η πρώτη φορά, που έλαβε χώρα η αναπαράσταση ,στον χώρο του Ασκληπιείου της Κω, ανατρέχει στον Απρίλιο του 1952, σε συνεργασία με τον πρώτο γυμνασιάρχη του Ιπποκρατείου Γυμνασίου της Κω, Γαβριήλ Παπαθεοφάνους και οι κανηφόρες μαθήτριες [ιέρειες] ήταν ντυμένες με τοπικές κωακές φορεσιές. Αργότερα άλλαξε η ενδυμασία προς το αρχαιοπρεπέστερο και προστέθηκε στο τέλος η απαγγελία του ιπποκρατικού όρκου[Κ.Σκανδαλίδης].
Ιπποκράτης ο Κώος.
Απαγγελία του Όρκου του Ιπποκράτη, δεκαετία του 50;
Αναπαράσταση του όρκου 15 Απριλίου 1954.
Όρκος του Ιπποκράτη, 1 Απριλίου 1956.
Ασκληπιείο Κω, περίπου το 1957.
Ασκληπιείο γύρω στο 1959.
Ασκληπιείο Κω σε καρτ ποστάλ της δεκαετίας του ΄60.
Αναπαράσταση του Όρκου,1962.
Αναπαράσταση Όρκου του Ιπποκράτη, 1966.
6.ΔΙΕΘΝΕΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ
Το Διεθνές Ιπποκράτειο Ίδρυμα Κω [Δ.Ι.Ι.Κ.] είναι ένα κοινωφελές Ίδρυμα, ιδρύθηκε το 1960, προς τιμή του πατέρα της Ιατρικής Ιπποκράτη, ύστερα από πρωτοβουλία του χειρουργού/ουρολόγου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, Σπυρίδωνα Οικονόμου, ο οποίος υπήρξε και ο πρώτος πρόεδρος του. Στις 25 Νοεμβρίου 1962 τέθηκε ο θεμέλιος λίθος και στις 20 Σεπτεμβρίου 1979 εγκαινιάσθηκε το κτίριο του Ιπποκρατείου Μελάθρου, που περιέχει δύο αίθουσες συνεδρίων και μικρούς βοηθητικούς χώρους.Η έκταση του οικοπέδου του Δ.Ι.Ι.ΚΩ σήμερα ανέρχεται σε 380.000 τετραγωνικά μέτρα.
Ο γιατρός, θεμελιωτής και πρώτος πρόεδρος του Διεθνούς Ιπποκρατείου Ιδρύματος, Σπυρίδων Οικονόμου[με το γενάκι] σε φωτογραφία του 1960; από την Κω.Αμέσως μετά την ιστορική απόφαση για την ίδρυση του ιδρύματος.
Καρυάτιδες, 1962.
Θεμέλιος λίθος στό Ιπποκράτειο Ιδρυμα, 25 Νοεμβρίου 1962.Σε αυτή τήν φωτογραφία φαίνεται ο διάδοχος του θρόνου Κωνσταντίνος, ο πρήγκιπας Κάρολος και ο Σοφοκλής Βενιζέλος.Είχαν παρεβρεθεί τότε στήν θεμελίωση του Ιδρύματος.
«Ὁ βίος βραχὺς, ἡ δὲ τέχνη μακρὴ, ὁ δὲ καιρὸς ὀξὺς, ἡ δὲ πεῖρα σφαλερὴ, ἡ δὲ κρίσις χαλεπή. Δεῖ δὲ οὐ μόνον ἑαυτὸν παρέχειν τὰ δέοντα ποιoῦντα, ἀλλὰ καὶ τὸν νοσέοντα, καὶ τοὺς παρεόντας, καὶ τὰ ἔξωθεν.» Διεθνές Ιπποκράτειο Ίδρυμα.
Το Ασκληπιείο την δεκαετία του '60.
Σε καρτ ποστάλ το 2ο άνδηρο με τον Ναό Β' του Ασκληπιού και στο βάθος τον Ναό του Απόλλων, το 1976.
Ασκληπιείο, η μεγάλη πλατεία του 3ου άνδηρου, 1978.
Η μεγάλη πλατεία του 3ου άνδηρου, όπου μπορεί να υπήρχε το αρχαίο Στάδιο του Ασκληπιείου , 13 Σεπτεμβρίου 1979.
Καρτ ποστάλ με τον ναό C του Απόλλωνα στο 2ο άνδηρο δεκαετία του 80;
Καρτ ποστάλ από την τελετή του Όρκου του Ιπποκράτη στο Ασκληπιείο δεκαετία του 90;
Ο Ναός του Απόλλωνα, 2ο άνδηρο.
7. ΤΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΜΑΣ
Από το 17ο συνέδριο της Ιστορίας της Ιατρικής στην Κω. Στο μέσο ο Πρόεδρος του ΔΙΙΘ Σπύρος Οικονόμου μεταξύ ξένων και Ελλήνων συνέδρων συνεδριάζουν στον ιερό χώρο του Ασκληπιείου.
Ο στρατηγός και στρατιωτικός διοικητής της Κω, Γιώργος Κουρούκλης επισκέπτεται το Ασκληπιείο 1947-1948 [ Φωτογραφία- Τίμος Κουτσουράδης/Ανδρέας Κουρούκλης].
Οι μαθήτριες του Γυμνασίου Παρασκευή Μαρκόγλου Ιερομνήμονος και η κ.Χρυσουλάκη στο Ασκληπιείο, 9 Ιανουαρίου 1948.
Γυμνασιόπαιδα και καθηγητές στο Ασκληπιείο Κω, 4 Φλεβάρη 1948!
Οικογένεια Χατζημάρκου, 1957-1958; Από αριστερά: Αιμιλία Λούκενα-Χατζημάρκου, Ευγενία Χατζηχριστοφή-Λούκενα, Άννα Τζαμάλη από την Πάτμο παντρεμένη με τον Πετρουμιανό Γιώργο Τζαμάλη, Θεολογία δασκάλα από την Πάτμο ,δεν θυμάμαι επίθετο αδελφή του ηγουμένου της Μονής Πάτμου Αγαθάγγελου κατά τις δεκαετίες '60 και'70 περίπου.Παιδιά: Φωσύμη Χατζημάρκου αδελφή μου, Ανεζούλα Κεφαλιανού-Ζαμπετάκη κ Μαρία Χατζημάρκου .Απ' όλα τα άτομα , στη ζωή είναι τα τρία τελευταία . [Πληροφορίες ,Μαρία Χατζημάρκου, ΠΑ.ΦΩ.ΚΩ]
Καθαρή Δευτέρα στο Ασκληπιείο Κω, δεκαετία 50;
Δυο καλοί φίλοι μέχρι τις μέρες μας στο Ασκληπιείο Κω. Από αριστερά Μιχάλης Γεωργαλλής και Χριστος Μάρκογλου, Κώοι πετρουμιανής καταγωγής την δεκαετία του 50;[ΠΑ.ΦΩ.ΚΩ].
Κοντά στην Ζαφείρα Οικονομίδου η αδερφή της η Νίνα και πίσω ο Dante Zucchelli, δεκαετία 40/50;[ΠΑ.ΦΩ.ΚΩ].
Ιταλοί στο Ασκληπιείο Κω, δεκαετία 40/50;[ΠΑ.ΦΩ.ΚΩ].
Ο Αντώνης Σουρασής του Γεωργίου[1922-2006] στην πηγή του Ασκληπιείου το καλοκαίρι, φωτογραφία της δεκαετίας του '60. Τότε που οι πηγές της Κω ήταν πλούσιες σε νερό. Η πηγή του Ασκληπιείου μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες ξεδίψαγε αγρότες ,πιστικούς και φιλοξενούμενους[ΠΑ.ΦΩ.ΚΩ].
Από αριστερά ο Χρίστος Μάρκογλου και η Παρασκευή Μάρκογλου στο Ασκληπιείο, δεκαετία του 50;[ΠΑ.ΦΩ.ΚΩ]
Σχολική εκδρομή στο Ασκληπιείο, δεκαετία 70;[ Τριανταφυλλιά Καματερού, Αδαμαντία Λάμπρου,Ευγενία Πατάκου,Μαρία Ιερομνήμονος, Καίτη Χατζηνικολάου, Άρτεμις Καλλέργη, Μαρία Κεφαλα].
8.ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ [ΣΧΕΔΙΑ SCHAZMANN]
Εξέδρα στο 2ο άνδηρο.
Μέγας ναός του Ασκληπιού, 1ο άνδηρο.
Αναπαράσταση του μνημείου.
Ο μικρός ναός του Ασκληπιού Β' στο 2ο άνδηρο.
Ναός C και η Εξέδρα[δεξιά] στο 2ο άνδηρο, αναπαράσταση από Herzog-Schazmann, 1932.
Ελληνιστικές κρήνες, αναπαράσταση από Herzog-Schazmann, 1932.
Αναπαράσταση του βωμού από Herzog-Schazmann,1932.
Αναπαράσταση του Ασκληπιείου από τους Herzog-Schazmann, 1932.
Χάρτης του Ασκληπιείου από τους Herzog-Schazmann, 1932.
Λεπτομέρειες από τον Ναό C στο 2ο άνδηρο.
Δωρική στοά του Ασκληπιείου
Σε αναπαράσταση το Ασκληπιείο Κω. Πηγή- BALAGE BALOGH ARCHAEOLOGY ILLUSTRATED.
9.ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Μεγάλη Κρήνη ή του Πάνα
Αεροφωτογραφία.
Το 3ο άνδηρο του Ασκληπιείου.
Αεροφωτογραφία από το Ιερό Αλσος και το Ασκληπιείο Κω.
10.ΧΑΡΤΗΣ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ[2024]
11.ΠΗΓΕΣ
[Φωτογραφίες,πληροφορίες και ιδιαίτερες ευχαριστίες]
R.Herzog-Schazmann,
L.Morricone,
L.Laurenzi,
Fondo Saia,
Ardito Desio,
Ι.Ζαρράφτης,
Σ.Γεωργαλλίδης,
Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία,
Βρετανική Αρχαιολογική Υπηρεσία Αθηνών,BSA
Δ.Κανάρη,
Διεθνές Ιπποκράτειο Ίδρυμα Κω,
Yiannis Rania Giannopoulos,
Maria Karveli,
Evangelia Tzamali,
Ανθούλα Θεοδωρίδου,
Θεοδόσης Διακογιάννης,
Ζήκα Γιώργο,
Μαρία Χατζημάρκου,
George Dixon Aked,
Χρίστος Μάρκογλου,
Γιάννης Σουρασής,
Πόπη Παπαχρήστου,
Παρασκευή Μάρκογλου,
Edward Olencki,
Helbig, Konrad,
Lucy T. Shoe,
Τίμος Κουτσουράδης,
Ανδρέας Κουρούκλης,
Menasche Levy Touriel,
Γιώργος Κωνσταντάκης,
Πραξιτέλης Κουτσουράδης,
Claude Dervenn,
Αχιλλέας Κουτσουράδης,
Μαρία Ιερομνήμων,
Μαρία Παντελάκη,
Φιλίτσα Καματερού,
Συλλογή Περσεφόνης και Γιώργου Κουτσουράδη
Αρχείο της Sarah Baratta
Κώστας Σκανδαλίδης
Κλειστή ομάδα facebook/ Παλιές φωτογραφίες της Κω
Elia.org.gr
Ανώνυμες πηγές διαδικτύου
12.ΒΙΒΛΙΑ/ΜΕΛΕΤΕΣ
1.Ασκληπιείο Κω-Ιάκ.Ζαρράφτης, 1912
2.Kos-Rudolf Herzog,1932
3.Το Ασκληπιείο της Κω και η συμβολή του Ιάκωβου Ζαρράφτη στην ανακάλυψη του-Παπαθεοφάνους Γαβριήλ,1962
4.«Ασυλία του Ασκληπιείου Κω»-Τάσου Καραναστάση,1979
5.Ασκληπιείο Κω , η γεωλογία του ιερου χώρου, Γεωδίφης
6.Ιερό των Νυμφών, Ασκληπιείο Κω-Γεωδίφης
7.Παναγία του Άλσους, Γεωδίφης
8.Βιβλιοθήκη Ασκληπιείου Κω-Γεωδίφης
9. Στο Ασκληπιείο Κω γίνονταν θεοκρατικές θεραπείες; Θ.Διακογιάννης
10.Μεγάλα Ασκληπιεία η σημαντικότερη γιορτή της αρχαίας Κω
Σύνταξη/επιμέλεια ιστοσελίδας
1.Κώστας Κωστογλάκης
2.Γεωδίφης
31 Δεκεμβρίου 2019