Ο ρόλος των βοσκών στην Ελληνική μυθολογία

Θυμάμαι, ήταν οι μέρες που το Διεθνές Ιπποκράτειο Ίδρυμα τιμούσε τον γιατρό Χρήστο Μόσχο, έναν άξιο επιστήμονα που ζει και εργάζεται στην πόλη Orange του New Jersey των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Ένας γιατρός Ιπποκρατιστής που πρόσφερε πολλά στο Ιπποκράτειο Ίδρυμα και συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο ως Επίτιμος Πρόεδρος.

Έπρεπε να τον συναντήσω στο ξενοδοχείο που έμενε για να του δώσω το βιβλίο μου «Ιπποκρατικά Θέματα ΙΙ» που εκείνες τις μέρες είχα παραλάβει από το τυπογραφείο. Πιάσαμε τη συζήτηση και για μια στιγμή μου ζήτησε να του πω, πως οι Ασκληπιάδες ενώ ήταν Θεσσαλοί βρέθηκαν στην Κω. 

Τότε του διηγήθηκα την παράδοση, την οποία όμως επιβεβαιώνει ο αρχαίος ιστορικός Θεόπομπος, κατά την οποία όπως λέει και ο μεγάλος μας ποιητής Όμηρος, ο Ασκληπιός ένας άρχοντας της Θεσσαλίας έστειλε τους δύο γιούς του τον Μαχάωνα και τον Ποδαλείριο, μαζί με τριάντα πλοία για να πολεμήσουν στην Τροία μαζί με τους άλλους Έλληνες.

Εκεί τα δύο αδέλφια πρόσφεραν, μαζί με τη συμμετοχή τους στις μάχες και τις ιατρικές τους υπηρεσίες, μια και ήταν καλοί γιατροί, αφού την τέχνη την έμαθαν από τον πατέρα τους Ασκληπιό.

Ο Μαχάων σκοτώθηκε μέσα στην πόλη της Τροίας σε οδομαχίες που έγιναν μετά την είσοδο του Δούρειου Ίππου στο κάστρο. Ο Ποδαλείριος, μετά το τέλος του πολέμου και τη νίκη των Ελλήνων, ξεκίνησε με τα πλοία του για να γυρίσει στη Θεσσαλία, όμως σφοδρές καταιγίδες καταπόντισαν τα πλοία του και εκείνος ναυαγός, μισοπεθαμένος  σχεδόν σε μια ακρογιαλιά της Καρίας, βρέθηκε από ένα βοσκό που έβοσκε τα πρόβατα του βασιλιά.

Ο βοσκός τον οδήγησε στο παλάτι, όμως ο βασιλιάς ήταν τις μέρες εκείνες πολύ στεναχωρημένος γιατί η μοναχοκόρη του η Σύρνα είχε πέσει από το δώμα του παλατιού και είχε σπάσει και τα δύο της χέρια. Οι πόνοι της ήταν ανυπόφοροι και μαζί της υπέφερε και ο πατέρας.

Ο Ποδαλείριος γνώστης της ιατρικής τέχνης κατάφερε με τομές να ενώσει τα οστά και να θεραπεύσει τη βασιλοπούλα.

Ο Δαμαιθός αυτό ήταν το όνομα του βασιλιά, βλέποντας ότι ο ξένος είχε ικανότητες και γνώσεις, τον πάντρεψε με την κόρη του και του παραχώρησε και μια, αρκετά μεγάλη έκταση της Καρίας, σχεδόν απέναντι από το νησί της Σύμης. Εκεί ο Ποδαλείριος έκτισε δύο πόλεις τη μια την ονόμασε Σύρνα για να τιμήσει τη γυναίκα του και την άλλη Βιβασσό που ήταν το όνομα του βοσκού που τον έσωσε.

Η Σύρνα το λίκνο των Ασκληπιαδών ήταν η βάση της οικογένειας από την οποία ξεκίνησαν διαχρονικά τρεις κλάδοι. Ο ένας εγκαταστάθηκε στη Ρόδο, ο δεύτερος στην Κνίδο και ο τρίτος πέρασε στο απέναντι νησί της Κω και εγκαταστάθηκε στην αρχαία πρωτεύουσα του νησιού την Αστυπάλαια. Εκεί μετά 18 γενεές γεννήθηκε ο πατέρας της επιστημονικής ιατρικής ο θείος Ιπποκράτης.

Τελείωσα τη διήγηση και ο κύριος Μόσχος μου λέει: «Δεν είναι παράξενο, σε πολλές παραδόσεις, μύθους και παραμύθια, πάντα να υπάρχει ένας βοσκός που προσφέρει βοήθεια και προστασία στον ήρωα; Άραγε θα μπορούσες να μαζέψεις αυτές τις ιστορίες και να τις κάμεις βιβλίο;» Του το υποσχέθηκα και βάλθηκα μέσα από την αρχαία Ελληνική μυθολογία να βρω και να καταγράψω αρκετές από τις ιστορίες με βοσκούς.  

Πάντως ο βοσκός από τα αρχαία χρόνια είχε το πλεονέκτημα να ζει, πάνω στα βουνά ή στους καταπράσινους κάμπους, μια ζωή ανέμελη, παραδεισένια, γεμάτη ελευθερία και ευτυχία.

Η ζωή τους, ενέπνευσε ποιητές και ζωγράφους καθώς και άλλους υπηρέτες της τέχνης. Ο Πουσσέν με τον πίνακα του «Οι βοσκοί της Αρκαδίας», καθώς και τα βουκολικά ειδύλλια του Θεόκριτου συνδέουν σταθερά τον φιλότεχνο με την ευτυχισμένη βουκολική ζωή της υπαίθρου, οδηγώντας τον σε μια νοσταλγική ενατένιση στη μυθική κοινωνία των βοσκών και στην επιστροφή σε ένα κόσμο αιώνιας αθωότητας και γαλήνης.

Θεοδόσης Διακογιάννης

             Κ Ω Σ