Έθιμα του Νοέμβρη στο νησί της Κω

«Μπορείς να θυμηθείς ποιος ήσουν, πριν ο κόσμος σου πει ποιος πρέπει να είσαι;»Charles Bukowski.

Ασώματος-Ασφενδιού, δεκαετία  50;Ιωάννης,  οι δασκάλες Σταματία και Ευαγγελία Χατζηβελούδου, Ειρήνη Γερουκλή (Γηρουκλή;).Φωτογραφία από το αρχείο της Eleni Pantelaki-Παλιές φωτογραφίες της Κω/φβ.

Στις 8 Νοεμβρίου γίνεται το πανηγύρι των Ασωμάτων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ  στον ομώνυμο ενοριακό ναό της συνοικίας Ασωμάτου του Ασφενδιού. Ο Ασώματος  συγκεντρώνει την ημέρα αυτή πολλούς προσκυνητές  απ’ όλο το νησί και από την αντικρινή Κάλυμνο. Γι αυτό και το πανηγύρι  του ξεχώριζε από παλιά ανάμεσα στ’ άλλα του νησιού. 

Η μικρή εκκλησία του Ασωμάτου διαθέτει κελιά κι έχει αίθουσα στο ισόγειο με τραπεζοκαθίσματα, για το φαγοπότι της γιορτής. Η αυλή της είναι ευρύχωρη, στρωμένη  με ασπρόμαυρα χοχλάκια της θάλασσας σε διάφορα γεωμετρικά σχήματα και μαιάνδρους και είναι κατάλληλη για τους χορούς του πανηγυριού. Από το βράδυ της παραμονής ο κόσμος σκορπούσε στα καφενεία του  συνοικισμού κι άρχιζε το  γλέντι.

Το μεσημέρι της άλλης ημέρας, μετά τη Λειτουργία, στρώνονταν τα τραπέζια και σερβίρονταν τα φαγητά. Το πρώτο πιάτο συνήθως ήταν πατσάς ή «πιταρίδια» (δηλ. λαζάνια, που έβραζαν μέσα στο ζωμό του κρέατος). Το δεύτερο πιάτο, κρέας βραστό ή κρέας «γιαχνί» με πατάτες, κρεμμύδια και σάλτσα. Ακολουθούσαν τα «γιαπράκια» (ντολμάδες) και στο τέλος ντόπιο τυρί και γιαούρτι. Το πολυχρονίτικο και γεμάτο άρωμα κρασί το κερνούσαν άφθονο οι  νέοι και οι νέες του χωριού σε ειδικούς «μαστραπάδες», παίρνοντας στη σειρά όλους τους συνδαιτυμόνες. Και όλη αυτή η πλούσια πανδαισία προσφερόταν δωρεάν! Τα έξοδα βάραιναν το μοναστήρι και όσους έκαναν προσφορές από «τάξιμο» στον Ασώματο. Στην έξοδο της αυλής στέκονταν  οι  Επίτροποι της εκκλησιάς με την εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ κι ένα δίσκο, όπου ο καθένας έριχνε τον οβολό του. Μετά το φαγητό άρχιζε το γλέντι κι ο χορός με ξεφαντώματα, που κρατούσαν ως τις πρωινές ώρες της επόμενης ημέρας.

Στις 30 Νοεμβρίου, γιορτάζει ο Άι-Ανδρέας, επικρατεί από παλιά η συνήθεια να φτιάχνουν οι νοικοκυρές του νησιού τα «ακούμια», δηλ.  λουκουμάδες, που τους σερβίρουν με μέλι ή με σιρόπι αρωματισμένο με ανθόνερο, κανέλα και ψιλοκοπανισμένα  αμύγδαλα ή καρύδια. Οι λουκουμάδες ετοιμάζονται από τα βαθιά χαράματα εκείνης της ημέρας για να σταλούν έπειτα σε όλα τα  συγγενικά και φιλικά σπίτια.

Γεωδίφης 

Πηγές:

1.Βασίλης Χατζηβασιλείου- Ιστορία της νήσου Κω,1990

2. Παλιές φωτογραφίες της Κω/φβ