Η νόσος Αλτσχάιμερ σβήνει τις αναμνήσεις των αγαπημένων μας προσώπων, γιατί;
Παλιά ασπρόμαυρη φωτογραφία του προσώπου μιας γυναίκας που κρατιέται στα χέρια ενός ηλικιωμένου ατόμου. Τα πρώιμα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ συχνά περιλαμβάνουν μια ύπουλη μείωση της βραχυπρόθεσμης μνήμης, μαζί με αυξανόμενες προκλήσεις όπως εναλλαγές της διάθεσης, αποπροσανατολισμό και δυσκολία συγκέντρωσης.
Μπορεί τώρα να γνωρίζουμε γιατί η νόσος Αλτσχάιμερ σβήνει τις αναμνήσεις των αγαπημένων μας προσώπων.
Καθώς η ασθένεια εξελίσσεται, αυτές οι επιπτώσεις μπορούν να επιβαρύνουν σοβαρά τους ασθενείς και τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η οικογένεια και οι φίλοι μπορεί να αρχίσουν να παρατηρούν σημάδια ενός ιδιαίτερα σκληρού συμπτώματος: την απώλεια της κοινωνικής μνήμης, η οποία στερεί από τους ασθενείς την ικανότητά τους να αναγνωρίζουν οικεία άτομα.
Μια νέα μελέτη σε ποντίκια από επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια και του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια διαπίστωσε ότι οι διαταραχές σε εξειδικευμένες δομές που υποστηρίζουν τις συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων μπορεί να διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο σε αυτή τη σταδιακή απώλεια μνήμης.
«Η εύρεση μιας δομικής αλλαγής που εξηγεί μια συγκεκριμένη απώλεια μνήμης στη νόσο Αλτσχάιμερ είναι πολύ συναρπαστική», λέει ο νευροεπιστήμονας του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια, Χάραλντ Σοντχάιμερ. «Είναι ένας εντελώς νέος στόχος και έχουμε ήδη κατάλληλα υποψήφια φάρμακα».
Σε υγιείς ενήλικες, δομές που ονομάζονται περινευρωνικά δίκτυα σχηματίζουν ένα πλέγμα γύρω από τους νευρώνες σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου, όπου ρυθμίζουν τη νευρωνική πλαστικότητα, προστατεύουν από το οξειδωτικό στρες και σταθεροποιούν τις συναπτικές επαφές που συνδέουν τους νευρώνες μεταξύ τους.
Τα περινευρωνικά δίκτυα σταθεροποιούν συνδέσεις γνωστές ως συνάψεις, βοηθώντας τους νευρώνες να επικοινωνούν. (koto_feja/Getty Images Signature/Canva).
Αυτά τα σταθεροποιητικά δίκτυα επιτρέπουν τη σωστή επικοινωνία μεταξύ των νευρώνων, όπως διαπίστωσαν ο Sontheimer και άλλοι σε προηγούμενη έρευνα, και ότι η επικοινωνία είναι σημαντική για την ικανότητα των νευρώνων να καταγράφουν και να αποθηκεύουν αναμνήσεις. Υποπτευόμενοι ότι η αστοχία αυτών των δικτύων μπορεί να παίζει ρόλο στην εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ, οι συγγραφείς σχεδίασαν τη νέα μελέτη για να διερευνήσουν αυτήν την ιδέα σε ποντίκια.
Όταν τα περινευρωνικά δίκτυα επιδεινώθηκαν σε ένα μέρος του ιππόκαμπου που είναι γνωστό ως CA2, τα ποντίκια έχασαν την ικανότητά τους να θυμούνται άλλα ποντίκια, παρά το γεγονός ότι διατηρούσαν την ικανότητα να σχηματίζουν νέες αναμνήσεις σχετικά με αντικείμενα στο περιβάλλον τους. Ενώ οι μελέτες σε ποντίκια δεν μεταφράζονται πάντα στους ανθρώπους, τα αποτελέσματα μοιάζουν με κοινές εμπειρίες ατόμων με Αλτσχάιμερ, όπου η κοινωνική μνήμη συχνά εξασθενεί πριν από τη μνήμη αντικειμένων.
Προηγούμενη έρευνα υποδηλώνει ότι το CA2 είναι απαραίτητο για την κοινωνική μνήμη. «Στη νόσο Αλτσχάιμερ, οι άνθρωποι δυσκολεύονται να θυμηθούν την οικογένεια και τους φίλους τους λόγω της απώλειας μιας μνήμης γνωστής ως κοινωνική μνήμη. Διαπιστώσαμε ότι η δικτυωτή επίστρωση γνωστή ως περινευρωνικά δίκτυα προστατεύει αυτές τις κοινωνικές μνήμες», λέει η επικεφαλής συγγραφέας Lata Chaunsali, μεταπτυχιακή φοιτήτρια νευροεπιστήμης στο UVA.
Πέρα από την αποκάλυψη ενός πιθανού μηχανισμού, οι συγγραφείς εξέτασαν επίσης εάν θα μπορούσαν να αποτρέψουν την απώλεια κοινωνικών αναμνήσεων σε ποντίκια διαταράσσοντάς τον. Χρησιμοποίησαν αναστολείς μεταλλοπρωτεϊνάσης μήτρας (MMP), οι οποίοι μελετώνται επίσης ως πιθανά φάρμακα για τον καρκίνο. Αυτά μπλοκάρουν τη δραστηριότητα των MMP, ενζύμων που μπορούν να διαλύσουν πρωτεΐνες εξωκυτταρικής μήτρας όπως αυτές στα περινευρωνικά δίκτυα. Εάν οι αναστολείς MMP μπορούν να διατηρήσουν αυτά τα δίκτυα, οι ερευνητές ελπίζουν ότι οι ενώσεις θα μπορούσαν επίσης να προστατεύσουν την κοινωνική μνήμη.
Τα πειράματά τους με ένα μοντέλο ποντικού με νόσο Αλτσχάιμερ φαίνεται να επικυρώνουν αυτή την ελπίδα.Τα ποντίκια που έλαβαν αναστολείς MMP υπέστησαν λιγότερη υποβάθμιση των περινευρωνικών δικτύων τους, σύμφωνα με τη μελέτη, και διατήρησαν περισσότερη λειτουργία κοινωνικής μνήμης παρά το γεγονός ότι έπασχαν από Αλτσχάιμερ. «Στην έρευνά μας με ποντίκια, όταν διατηρήσαμε αυτές τις δομές του εγκεφάλου ασφαλείς νωρίς στη ζωή, τα ποντίκια που πάσχουν από αυτή την ασθένεια ήταν καλύτερα στο να θυμούνται τις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις», λέει η Chaunsali.
«Η έρευνά μας θα μας βοηθήσει να πλησιάσουμε περισσότερο στην εύρεση ενός νέου, μη παραδοσιακού τρόπου για τη θεραπεία ή, ακόμα καλύτερα, την πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ, κάτι που είναι πολύ απαραίτητο σήμερα», προσθέτει.
Εκτιμάται ότι 55 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σήμερα με άνοια, με τη νόσο Αλτσχάιμερ να αποτελεί περισσότερο από το 60% των περιπτώσεων. Καθώς οι πληθυσμοί συνεχίζουν να γερνούν, τα στοιχεία αυτά αναμένεται να αυξηθούν, ενδεχομένως ξεπερνώντας τα 80 εκατομμύρια την επόμενη δεκαετία.
Τα νέα ευρήματα είναι πολλά υποσχόμενα, λένε οι ερευνητές, αλλά προκαταρκτικά. Θα χρειαστεί περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθούν αυτά τα αποτελέσματα και να διερευνηθεί η εφαρμογή τους στο είδος μας. «Παρόλο που έχουμε φάρμακα που μπορούν να καθυστερήσουν την απώλεια των περινευρωνικών δικτύων και, ως εκ τούτου, να καθυστερήσουν την απώλεια μνήμης σε ασθένειες, πρέπει να γίνει περισσότερη έρευνα σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της προσέγγισής μας πριν αυτό εξεταστεί στους ανθρώπους», λέει ο Sontheimer.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Alzheimer's & Dementia: The Journal of the Alzheimer's Association.
Γεωδίφης με πληροφορίες από τη yahoo
Degradation of perineuronal nets in hippocampal CA2 explains the loss of social cognition memory in Alzheimer's disease-Lata Chaunsali, Jiangtao Li, Erik Fleischel, Courtney E. Prim, Izabela Kasprzak, Shan Jiang, Silky Hou, Miguel Escalante, Elise C. Cope, Michelle L. Olsen, Bhanu P. Tewari, Harald Sontheimer