Κοινοτικός κανονισμός της Ορθόδοξου Ελληνικής Κοινότητας Κω,1918

Από την επίσημη επίσκεψη του Πρωθυπουργού Σοφοκλή Βενιζέλου το 1951.Διακρίνονται ο Σ.Βενιζέλος συνομιλών με τονΈπαρχο Κω Μηχαλόπουλο, ο Δήμαρχος Γεώρ. Ιωαννίδης, ο Αρχιμανδρίτης Φιλήμων Φωτόπουλος και ο ιερέας Ευστάθιος Παπαχαρτοφύλης.

Εκτύπωση «Κοινοτικού κανονισμού  της Ορθόδοξου Ελληνικής Κοινότητας της Κω»: 

Με την επιμέλεια του Πρωτοσύγκελου Φιλήμονα Φωτοπούλου εκτυπώθηκε στην Κω [ Τύποις Ν. Ι. Νικολαΐδου ] και τέθηκε σε εφαρμογή την 1η Νοεμβρίου του 1918 ο Κανονισμός, που αναθεωρούσε όλους τους προηγούμενους. 

Αποτελείτο από 7 Κεφάλαια και 90 Άρθρα, που ρύθμιζαν την οργάνωση των κοινοτικών  πραγμάτων και την ενδότερη αυτοδιοικητική δομή των χριστιανών κατοίκων της Κω. Ο Κανονισμός αυτός   κυκλοφόρησε σε 100 αντίτυπα των 40 σελίδων το καθένα. Διανεμήθηκε δε σε όλα τα μέλη της Κωακής Αντιπροσωπείας και σε εξέχοντες πολίτες της Κω.

 Στον Κανονισμό  σημειωνόταν ότι την Ορθόδοξη Ελληνική Κοινότητα του νησιού αποτελούν οι μόνιμα εγκατεστημένοι στην Κω Ορθόδοξοι Χριστιανοί, ανεξάρτητα από υπηκοότητα, που αναγνωρίζουν ως Ανώτατη Εκκλησιαστική τους Αρχή την Ιερά Μητρόπολη Κω, η οποία εκπροσωπεί προνομιακά την Εκκλησία σε όλες τις εξωτερικές σχέσεις. 

Ο Μητροπολίτης Κω ως θρησκευτικός αρχηγός και Εθνάρχης όλων των Ορθοδόξων του νησιού ήταν «αυτοδικαίως ο Πρόεδρος όλων των Κοινοτικών και Ενοριακών Συνελεύσεων και Σωματείων και ο ανώτατος Επόπτης και προστάτης των εν όλη τη Επαρχία Κώου ιερών ναών, σχολών και λοιπών ευαγών καθιδρυμάτων, διευθυνομένων υπό την προεδρίαν αυτού δι’ ιδιαιτέρων επιτοπίων Σωματείων και ιδίων Κανονισμών». Την ανώτατη διοικητική αρχή των κοινοτικών πραγμάτων στην πρωτεύουσα ασκούσε εκλεγμένο από το λαό ανά διετία και με μυστική ψηφοφορία  8μελές Συνέδριο, με Πρόεδρο  τον Μητροπολίτη. 

Ο Κανονισμός  ρύθμιζε επίσης και την απονομή της Εκκλησιαστικής Δικαιοσύνης, με δύο Δικαστήρια: το Μικτό Εκκλησιαστικό και το Πνευματικό.

Ο Κανονισμός αυτός προκάλεσε την έντονη αντίδραση των Ιταλών επειδή περιείχε τις απαράδεκτες για εκείνους λέξεις: «Ελληνική» και «Εθνάρχης». 

Η Ιταλική Διοίκηση του νησιού χολωμένη αξίωσε να της παραδοθούν αμέσως όλα τα αντίτυπα του Κανονισμού, αλλά τόσο ο Μητροπολίτης Αγαθάγγελος όσο και ο Πρωτοσύγκελος Φιλήμων Φωτόπουλος, που είχε  πρωτοστατήσει στη σύνταξη και εκτύπωση  του Κανονισμού, αντιστάθηκαν σθεναρά, με τον ισχυρισμό ότι η λέξη: «Ελληνική» χαρακτηρίζει την  εθνική μας καταγωγή, το δικαίωμα, δηλαδή, όχι μόνο να είμαστε, αλλά και να λεγόμαστε Έλληνες, ενώ η λέξη: «Εθνάρχης» προσδιορίζει το θρησκευτικό και φυλετικό καθήκον του Μητροπολίτη να ασκεί τον από αιώνες  δοσμένο από το Οικουμενικό Πατριαρχείο εθναρχικό του ρόλο. Γι αυτό και οι Μητροπολίτες «επιβεβλημένον καθήκον έχουσι ίνα τηρώσι και υπεραμύνωνται των τοιούτων λέξεων». 

Ακόμη και το «Δόγμα των Εθνικοτήτων» επικαλέστηκε ο Μητροπολίτης Αγαθάγγελος, για το οποίο είχε αγωνιστεί και η Ιταλία στο πλευρό των συμμάχων της. 

Τελικά ο Κανονισμός, όπως είχε διατυπωθεί, δεν αποσύρθηκε από την κυκλοφορία, αφού είχε πια διανεμηθεί στους Κώους και ίσχυσε, όπως το ακροτελεύτιο άρθρο του προέβλεπε,  επί μια εξαετία.  

Ιστορία της Νήσου Κω- Β.Χατζηβασιλείου,1990