Το Λιοντάρι της Κνίδου

Το Λιοντάρι της Κνίδου, βρισκόταν απέναντι από το νησί της Κω για εκατοντάδες χρόνια, μεταφέρθηκε από τη Μ.Ασία στο Λονδίνο, τον Μάιο του 1858... 

Το άγαλμα του λιονταριού των 8 τόνων, σκαλισμένο από ένα ενιαίο κομμάτι πεντελικού[;] μαρμάρου, με μήκος τρία μέτρα και ύψος 1,80 μ., είχε τοποθετηθεί σε έναν μεγαλοπρεπή τάφο έξω από την πόλη, σε σημείο ορατό από τα πλοία στη θάλασσα. 

Σύμφωνα με την παράδοση, συμβόλιζε τη νίκη του Κόνωνα επί των Σπαρτιατών στη διάσημη Μάχη της Κνίδου το 394 π.Χ. Απαιτήθηκαν εξαιρετικές προσπάθειες για τη μεταφορά του από τον Βρετανό αρχαιολόγο Charles Newton, οι οποίες δυστυχώς προκάλεσαν σημαντικές ζημιές. 

Οι οθωμανοί, επιπλέον, τον κατηγόρησαν ότι είχε πάει και στην Αλικαρνασσό, από όπου αφαίρεσε παράνομα αρχαιότητες και τις μετέφερε στη Βρετανία. Η Μάχη της Κνίδου έλαβε χώρα το 394 π.Χ. και ήταν μια από τις σημαντικότερες στρατιωτικές συγκρούσεις της αρχαιότητας, διαμορφώνοντας την πορεία του Κορινθιακού Πολέμου και επηρεάζοντας το πολιτικό και στρατιωτικό τοπίο του αρχαίου ελληνικού κόσμου. 

Η αντιπαράθεση ανέδειξε τον ρόλο της ναυτικής ισχύος και τη γεωπολιτική σημασία των συμμαχιών, αποκαλύπτοντας την ευθραυστότητα της σπαρτιατικής κυριαρχίας στη θάλασσα. Μετά το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου το 404 π.Χ., η Σπάρτη είχε καθιερωθεί ως ηγεμονική δύναμη του ελληνικού κόσμου. Ωστόσο, η επιβολή σκληρού πολιτικού και στρατιωτικού ελέγχου σε άλλες πόλεις δημιούργησε βαθιά δυσαρέσκεια. 

Η Σπάρτη απέκτησε τον έλεγχο όχι μόνο της ξηράς αλλά και των θαλάσσιων δρόμων, αποτελώντας απειλή για πόλεις όπως η Αθήνα και η Θήβα, οι οποίες παραδοσιακά κατείχαν ισχυρή ναυτική δύναμη. Αυτή η δυσαρέσκεια εκφράστηκε με το ξέσπασμα του Κορινθιακού Πολέμου το 395 π.Χ., μιας σύγκρουσης που ένωσε τους πρώην εχθρούς της Σπάρτης - την Αθήνα, τη Θήβα, την Κόρινθο και το Άργος - σε μια συμμαχία με στόχο τον περιορισμό της σπαρτιατικής επιρροής. 

Ένας κρίσιμος παράγοντας σε αυτή τη σύγκρουση ήταν η εμπλοκή της Περσίας, η οποία, αν και είχε υποστηρίξει τη Σπάρτη κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, τώρα στράφηκε εναντίον της προκειμένου να ανακτήσει τον έλεγχο των ελληνικών πόλεων στη Μικρά Ασία. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη ενίσχυσης της συμμαχίας εναντίον της Σπάρτης, η Περσία εξόπλισε έναν ισχυρό στόλο, υπό τη διοίκηση του Αθηναίου ναυάρχου Κόνωνα και του Πέρση σατράπη Φαρνάβαζου. 

Ο Κόνων [443 -389 π.Χ], ένας από τους πιο ικανούς διοικητές της εποχής του, είχε καταφύγει στην Περσία μετά την ήττα της Αθήνας στους Αιγός Ποταμούς και προσπάθησε να αποκαταστήσει την αθηναϊκή ναυτική δύναμη. Από την άλλη πλευρά, η Σπάρτη, αν και δεν είχε τη ναυτική παράδοση της Αθήνας, είχε κατασκευάσει στόλο για να διατηρήσει τον έλεγχο του Αιγαίου. Υπό τη διοίκηση του Πείσανδρου, οι Σπαρτιάτες συγκέντρωσαν τις δυνάμεις τους κοντά στην αρχαία Κνίδο απέναντι από την Κω, μια στρατηγικά σημαντική πόλη στη νοτιοδυτική ακτή της Μικράς Ασίας. 

Η μάχη έλαβε χώρα στα ανοικτά των ακτών της Κνίδου, όπου οι δύο στόλοι συναντήθηκαν σε μια αποφασιστική αναμέτρηση. Παρά τις προσπάθειες του Πείσανδρου, ο σπαρτιατικός στόλος αντιμετώπισε έναν αριθμητικά και τεχνολογικά ανώτερο εχθρό. Ο συνδυασμός της στρατηγικής ικανότητας του Κόνωνα και της ισχύος του περσικού ναυτικού αποδείχθηκε αποφασιστικός. Η σπαρτιατική γραμμή διασπάστηκε και ο στόλος τους καταστράφηκε ολοσχερώς. 

Ο Πείσανδρος σκοτώθηκε στη μάχη, ενώ οι υπόλοιποι Σπαρτιάτες πολεμιστές αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή. Η νίκη των Αθηναίων και των συμμάχων τους ήταν ηχηρή, εξασφαλίζοντας τη ναυτική τους κυριαρχία στο Αιγαίο. 

Η ήττα στην Κνίδο ήταν ένα βαρύ πλήγμα για τη Σπάρτη. Η απώλεια του στόλου της σήμαινε το τέλος του ελέγχου της στο Αιγαίο και σηματοδότησε την οριστική κατάρρευση της ναυτικής της υπεροχής. Ταυτόχρονα, αυτή η νίκη έθεσε τα θεμέλια για την αναβίωση της αθηναϊκής ναυτικής δύναμης. Μετά τον θρίαμβό του, ο Κόνωνας ανέλαβε την ανοικοδόμηση των Μακρών Τειχών της Αθήνας, τα οποία είχαν καταστραφεί από τους Σπαρτιάτες το 404 π.Χ. 

Αυτή η εξέλιξη ενίσχυσε τη στρατηγική θέση της Αθήνας και προετοίμασε το έδαφος για τη δημιουργία της Δεύτερης Αθηναϊκής Συμμαχίας. Η Περσία επωφελήθηκε επίσης σε μεγάλο βαθμό από αυτή τη νίκη: ο έλεγχος των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας επιβεβαιώθηκε με την Ανταλκίδειο Ειρήνη το 387 π.Χ., η οποία επέβαλε την περσική κυριαρχία στην περιοχή.

Η Μάχη της Κνίδου δεν ήταν μόνο μια στρατιωτική σύγκρουση, αλλά και ένα σημείο καμπής στην ελληνική ιστορία. Απέδειξε ότι η σπαρτιατική κυριαρχία, η οποία φαινόταν ακλόνητη μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, μπορούσε να αμφισβητηθεί όταν οι ελληνικές πόλεις-κράτη ενώθηκαν ενάντια σε έναν κοινό εχθρό. Πάνω απ' όλα, η μάχη υπογράμμισε τη σημασία της στρατηγικής συνεργασίας και της ισχυρής ηγεσίας, με τον Κόνωνα να συμβολίζει την αφοσίωση στην πατρίδα και την ανανέωση μετά την ήττα. 

Μετά τη μάχη, ο ελληνικός κόσμος απέκτησε ένα νέο παράδειγμα για το πώς η ναυτική δύναμη και η αποφασιστικότητα μπορούν να ανατρέψουν την ισορροπία της ιστορίας. Η μάχη παραμένει ένα διαχρονικό σύμβολο της θέλησης της ανθρωπότητας να ξεπεράσει τις αντιξοότητες και να χαράξει μια νέα πορεία - υπενθυμίζοντάς μας ότι ακόμη και οι μεγαλύτερες αυτοκρατορίες μπορούν να «λυγίσουν» μπροστά στις δυνάμεις της στρατηγικής, της συνεργασίας και του οράματος. 

Σήμερα, ο Λέων της Κνίδου στέκεται στην είσοδο του Βρετανικού Μουσείου. Ο Newton τον ανακάλυψε κατά την ανασκαφή ενός ελληνικού ναού στην περιοχή. Ήταν, άλλωστε, ο πρώτος που διεξήγαγε ανασκαφές στην αρχαία Κνίδο κατά τη διάρκεια του 1857-1858, αποκαλύπτοντας σημαντικά δημόσια κτίρια και αξιοσημείωτα γλυπτά.

Από την σελίδα , archaeohistories