Αποκαλύπτοντας τη δυναμική του σεισμού της Μιανμάρ

Σεισμική μελέτη ρίχνει φως στους παράγοντες που οδήγησαν σε υπερδιάτμηση το 2025 στη Μιανμάρ.

Πρόσφατα, το Science δημοσίευσε ένα άρθρο που περιγράφει λεπτομερώς νέα έρευνα σχετικά με τον σεισμό της Μιανμάρ που σημειώθηκε στις 28 Μαρτίου 2025. Σε μία από αυτές τις μελέτες, ο Shengji Wei και οι συνεργάτες του αναλύουν δεδομένα για το συμβάν και παρέχουν πληροφορίες σχετικά με πολλαπλούς παράγοντες που οδηγούν σε αυτές τις σπάνιες και καταστροφικές υπερδιάτμητες ρήξεις. 

Μετρήσεις της ολίσθησης και του πλάτους της ζώνης κοσμικής βλάβης που σχετίζονται με τον σεισμό. Από: Science (2025). DOI: 10.1126/science.adz2101.

Εκτεταμένες καταστροφές στη Μιανμάρ

Ο σεισμός στη Μιανμάρ ήταν μια από τις μεγαλύτερες σε διάρκεια και ταχύτερες ρήξεις που έχουν καταγραφεί ποτέ στην ξηρά, προκαλώντας εκτεταμένες καταστροφές κατά μήκος του ρήγματος Sagaing. Το μέγεθος της ροπής αναφέρεται ότι ήταν 7,7 έως 7,8, με αποτέλεσμα τουλάχιστον 5.352 θανάτους και εκτεταμένες δομικές ζημιές. Οι επιπτώσεις του έγιναν αισθητές μέχρι την Μπανγκόκ της Ταϊλάνδης, 1.000 χιλιόμετρα μακριά.

Ο σεισμός προκάλεσε μια επιφανειακή ρήξη μήκους άνω των 450 χιλιομέτρων, που εκτεινόταν από βορρά προς νότο μέσα από μεγάλες πόλεις, όπως η Μανταλέι και η Νάιπιντο. Η επιφανειακή ρήξη έσπασε τις ταχύτητες υπερδιάτμησης - που σημαίνει ότι η ρήξη ταξίδεψε ταχύτερα από την τοπική ταχύτητα του κύματος διάτμησης. Αυτό είναι παρόμοιο με αυτό που συμβαίνει όταν ένα υπερηχητικό αεροσκάφος ταξιδεύει ταχύτερα από την ταχύτητα του ήχου.

Καλύτερη κατανόηση για καλύτερα μελλοντικά αποτελέσματα

Ενώ οι μελέτες για τέτοιου είδους ισχυρούς σεισμούς δεν μπορούν να αποτρέψουν την εμφάνισή τους, μπορούν να βοηθήσουν τις κοινότητες που βρίσκονται σε κίνδυνο να κατανοήσουν το επίπεδο κινδύνου τους και να προετοιμαστούν ανάλογα. Τα ευρήματα αυτών των μελετών μπορούν να συμβάλουν στην ανάλυση κινδύνου για άλλα μεγάλα ρήγματα ολίσθησης με παρόμοια χαρακτηριστικά, όπως το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα ή το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας.

Το συμβάν στη Μιανμάρ παρείχε μια μοναδική ευκαιρία στους ερευνητές να μελετήσουν πώς οι ζώνες ρηγμάτων επηρεάζουν τη δυναμική της ρήξης για μια βαθύτερη κατανόηση του πώς συμβαίνουν αυτά τα συμβάντα. Ο Wei και η ομάδα του εκμεταλλεύτηκαν αυτή την ευκαιρία για να αναλύσουν τη δυναμική της ρήξης μέσα από ένα πολύπλευρο πρίσμα, που αποτελείται από δορυφορικές και σεισμικές τεχνικές, συμπεριλαμβανομένης της τρισδιάστατης χαρτογράφησης παραμόρφωσης της επιφάνειας, των καταγραφών ισχυρής κίνησης και της ανάλυσης λειτουργίας του δέκτη. Χρησιμοποίησαν επίσης τηλεπισκόπηση, τηλεσεισμικά δεδομένα και τοπικές σεισμικές συστοιχίες για να επιλύσουν τη δυναμική της ρήξης και τη δομή του ρήγματος.

Αποκαλύπτοντας τη δυναμική της υπερδιάτμησης

Τα ρήγματα που υφίστανται υπερδιάτμηση, όπως τα ρήγματα του Αγίου Ανδρέα, της Βόρειας Ανατολίας και του Σάγκαινγκ, έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, είναι όλα απλά, ευθύγραμμα ρήγματα, τα οποία τείνουν να επιτρέπουν στη συγκέντρωση της ενέργειας αντί να διασκορπίζεται. Αυτό οδηγεί σε αποδυνάμωση του φλοιού κατά μήκος του ρήγματος και σε περισσότερες ζημιές κατά τη διάρκεια σεισμών.

Οι ερευνητές της μελέτης λένε ότι η ρήξη ξεκίνησε σε υποδιατμητικές ταχύτητες και γρήγορα μετατοπίστηκε σε υπερδιάτμηση. Τα αποτελέσματά τους δείχνουν ταχύτητες έως και 5,3 km/s.

«Η ρήξη ξεκίνησε ως αμφοτερόπλευρη υποδιάτμηση και μετατράπηκε σε υπερδιάτμηση (~5,3 km/s) περίπου 100 km νότια του επίκεντρου, διατηρώντας αυτήν την ταχύτητα για περισσότερα από 200 km. Το τμήμα υπερδιάτμησης ευθυγραμμίζεται με μια ζώνη ρηγμάτων χαμηλής ταχύτητας πάχους ~2 km που παρουσιάζει μείωση της ταχύτητας του κύματος διάτμησης ~45%. Υποστηρίζουμε ότι η παχιά ζώνη ρηγμάτων, υποβοηθούμενη από τη γεωμετρία του ρήγματος και τη δομή της λεκάνης, επέτρεψε την παρατεταμένη διάδοση της υπερδιάτμησης», εξηγούν οι συγγραφείς της μελέτης.

Σημειώνουν ότι η απλή γεωμετρία του ρήγματος και η ευρεία ζώνη του ρήγματος πιθανότατα παρείχαν τις πιο ουσιαστικές συνθήκες πίσω από την παρατεταμένη απόσταση της μετάβασης λόγω των διαταραχών της τάσης του ρήγματος που οδηγούν στην ανάπτυξη του μετώπου ρήξης της υπερδιάτμησης.

«Καθώς η ρήξη διαδόθηκε στο ρήγμα δυτικής βύθισης, η ομαλή γεωμετρία του ρήγματος παρείχε την «υπερ-λεωφόρο» για να βοηθήσει στη διατήρηση της ρήξης υπερδιάτμησης, παρόμοια με αυτό που μπορεί να συνέβη και για άλλα γεγονότα όπως αυτά. Η σχετικά παχιά (~2 έως 3 χλμ.) ιζηματογενής λεκάνη κατά μήκος του νότιου τμήματος του ρήγματος χρησιμεύει ως μια άλλη ευνοϊκή συνθήκη για τη διατήρηση της ρήξης υπερδιάτμησης, καθώς τα κύματα που ανακλώνται από τον πυθμένα της λεκάνης θα μπορούσαν να έχουν αυξήσει την τάση διάτμησης στο ρήγμα και να προωθήσουν τη διάδοση της ρήξης», λένε οι συγγραφείς της μελέτης.

Η γνώση των χαρακτηριστικών που οδηγούν σε υψηλότερη πιθανότητα με ταχύτητες υπερδιάτμησης μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση των μοντέλων σεισμικού κινδύνου για περιοχές με γνωστές παχιές ζώνες ρηγμάτων και απλές γεωμετρίες ρηγμάτων, ιδιαίτερα για πόλεις κοντά σε μεγάλα ρήγματα ολίσθησης. Ωστόσο, υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει. Πιο ολοκληρωμένα μοντέλα που ενσωματώνουν λεπτομερείς δομές ζωνών ρηγμάτων θα ήταν χρήσιμα για πιο λεπτομερή αξιολόγηση του σεισμικού κινδύνου.

Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα science.org

περισσότερα,

Shengji Wei et al, Supershear rupture sustained through a thick fault zone in the 2025Mw7.8 Mandalay earthquake, Science (2025). DOI: 10.1126/science.adz2101

https://www.science.org/

https://phys.org/news/2025-10-seismic-factors-myanmar-supershear-rupture.html