Η αποπεράτωση του ιερού ναού της Αγίας Παρασκευής,1932
Δεκέμβριος, 1932. Η αποπεράτωση του ιερού ναού της Αγίας Παρασκευής της πόλης Κω: Τον Ιανουάριο του 1927 το Μητροπολιτικό Συνέδριο της πόλης Κω, υπό την Προεδρία του Αρχιμανδρίτη Φιλήμονα Φωτοπούλου, παρακάλεσε με έγγραφό του τον Ιταλό Διευθυντή του Τεχνικού Κυβερνητικού Γραφείου Κω, τον Castelli, «να εκπονήσει σχέδιον της εκ βάθρων ανοικοδομήσεως του ιερού ναού Αγίας Παρασκευής της πόλεως Κω, εις τύπον βυζαντινόν και εις την αυτήν θέσιν όπου κείται σήμερον» (εννοείται η μέχρι τότε μικρή εκκλησιά της Αγίας Παρασκευής) υπολογισμού δαπάνης 300.000 ιταλικών λιρετών.
Η παλαιά μικρή εκκλησιά της Αγίας Παρασκευής χρονολογείτο από το δεύτερο περίπου μισό του 17ου αιώνα (Βλ. Κώδικα Α΄ Αρχείου Δουλείας Ιεράς Μητροπόλεως Κω), βρισκόταν στην προ του σεισμού του 1933 συνοικία της Άσπας και περιέκλειε γύρω της μερικά κελιά για ξένους ‘δηλούντα συμπάθειαν συμπασχόντων’, όπως σημειώνει στα «Κώιά» του ο Ζαρράφτης. Η κίνηση για την ανέγερση της νέας εκκλησιάς μαρτυρεί τη θρησκευτική πνοή που κατείχε τους Κώους και ιδιαίτερα τους ενορίτες της Άσπας τη δύσκολη εκείνη περίοδο της Ιταλοκρατίας.
Ο Castelli ανέθεσε την εκπόνηση του σχεδίου στο γαμπρό του Orsini, αρχιτέκτονα και ειδικό βυζαντινολόγο σχεδιαστή της Ρώμης. Το σχέδιο συντάχθηκε πράγματι κι έγινε δεκτό από το Μητροπολιτικό Συνέδριο, που στη συνέχεια το έστειλε στον Κωακό Σύλλογο «Αγία Παρασκευή» της Νέας Υόρκης, για να εγκριθεί και από τους συμπατριώτες της Αμερικής. Να σημειωθεί εδώ ότι ο Σύλλογος αυτός ιδρύθηκε το 1910 με σκοπό να συμβάλει στην ανοικοδόμηση της παλαιάς εκκλησιάς της Αγίας Παρασκευής. Γι αυτό ως το 1916 είχε συγκεντρώσει 8.000 δολάρια, που βρίσκονταν κατατεθειμένα σε Τράπεζες.
Τον Σεπτέμβριο του 1927 ο Σύλλογος αυτός μαζί με την έγκρισή του έστειλε στην Ορθόδοξη Κοινότητα της Κω και 2.800 λιρέτες προς εξόφληση της αμοιβής που συμφωνήθηκε για την εκπόνηση του σχεδίου και των συναφών μελετών.
Η Κυβερνητική άδεια για την ανοικοδόμηση ζητήθηκε από τη Μητρόπολη στις 30 Δεκεμβρίου του 1927 και δόθηκε τελικά στις 4 Απριλίου του 1928. Στις 8 Μαρτίου του 1931 θα τεθεί ο θεμέλιος λίθος, τη δε ανοικοδόμηση ανέλαβε η Οικοδομική Εταιρεία Urbani αντί 205.000 λιρετών, με μηχανικό τον Marcello Urbani, ο οποίος παρέδωσε το έργο ένα χρόνο αργότερα στις 18 Δεκεμβρίου του 1932, ημέρα κατά την οποία τελέσθηκε και η πρώτη Θεία Λειτουργία.
Τελικά για την ανέγερση του ναού τα εν Αμερική φιλοπρόοδα τέκνα της Ενορίας της Αγίας Παρασκευής έστειλαν 170.000 λιρέτες, ενώ το υπόλοιπο ποσό των 39.790 λιρετών που απαιτήθηκε για την αποπεράτωση, καλύφθηκε από τους ντόπιους. Την επόμενη χρονιά του 1933 που έγινε ο τρομερός και καταστρεπτικός σεισμός της Κω η νεόκτιστη εκκλησιά της Αγίας Παρασκευής έμεινε ανέπαφη, χάρη στην τέλεια κατασκευή της και κανένας από τους χριστιανούς που εκκλησιάζονταν σ’ αυτήν την ώρα που ξέσπασε ο εγκέλαδος δεν έπαθε το παραμικρό.
Γεωδίφης με πληροφορίες από την Ιστορία της Νήσου Κω [Β.Χατζηβασιλείου, 1990]
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Η Αγία Παρασκευή μετά από τον σεισμό του ΄33.