Το νησί «φάντασμα»

Οι δορυφόροι εντόπισαν ένα νησί «φάντασμα».

Το ηφαίστειο λάσπης Kumani Bank στην Κασπία Θάλασσα έδειξε ξαφνικά ένα νησί στις αρχές του 2023 που είχε σχεδόν εξαφανιστεί στα τέλη του 2024.

Ένα νησί αναδύθηκε από την Κασπία Θάλασσα μετά την έκρηξη ενός ηφαιστείου λάσπης στις αρχές του 2023. Μέχρι το τέλος του επόμενου έτους, είχε σχεδόν διαβρωθεί, αποσυρόμενο από τη θέα σαν οπτασία. Ισχυρές εκρήξεις του ηφαιστείου λάσπης Kumani Bank έχουν δημιουργήσει παρόμοια παροδικά νησιά αρκετές φορές από την πρώτη καταγεγραμμένη έκρηξή του το 1861. Επίσης γνωστό ως Chigil-Deniz, το χαρακτηριστικό βρίσκεται περίπου 25 χιλιόμετρα (15 μίλια) από την ανατολική ακτή του Αζερμπαϊτζάν.

Το OLI (Operational Land Imager) και το OLI-2 στους δορυφόρους Landsat 8 και 9 κατέγραψαν αυτές τις εικόνες που δείχνουν το νησί να αναδύεται και να συρρικνώνεται. Τον Νοέμβριο του 2022 (αριστερά), η κορυφή του ηφαιστείου παρέμεινε κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Μέχρι τις 14 Φεβρουαρίου 2023 (μέση), ένα νησί είχε εμφανιστεί και ένα νέφος ιζήματος απομακρύνθηκε από αυτό. Πρόσθετες δορυφορικές παρατηρήσεις υποδηλώνουν ότι το νησί εμφανίστηκε μεταξύ 30 Ιανουαρίου και 4 Φεβρουαρίου και είχε διάμετρο περίπου 400 μέτρα (1.300 πόδια), δήλωσε ο γεωλόγος του Πανεπιστημίου της Αδελαΐδας Mark Tingay . Μέχρι το τέλος του 2024 (δεξιά), ένα πολύ μειωμένο τμήμα της Kumani Bank ήταν ορατό πάνω από το νερό.

Οι προηγούμενες οκτώ καταγεγραμμένες εκρήξεις της Kumani Bank σημειώθηκαν σε εκρήξεις που διήρκεσαν λιγότερο από δύο ημέρες και παρήγαγαν νησιά διαφορετικών μεγεθών και μακροζωίας. Ένα γεγονός του Μαΐου του 1861 είχε ως αποτέλεσμα ένα νησί μόλις 87 μέτρα (285 πόδια) κατά μήκος και 3,5 μέτρα (11,5 πόδια) πάνω από το νερό. Αυτό διαβρώθηκε στις αρχές του 1862. Η ισχυρότερη έκρηξη, το 1950, δημιούργησε ένα νησί 700 μέτρα (2.300 πόδια) σε πλάτος και 6 μέτρα (20 πόδια) ύψος.

Τα ηφαίστεια λάσπης είναι «περίεργα και υπέροχα χαρακτηριστικά που παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκώς μελετημένα και ελάχιστα κατανοητά», είπε ο Tingay σε ένα σεμινάριο για τη Γεωλογική Εταιρεία της Αυστραλίας. Σε μέγεθος από μερικά μέτρα έως αρκετά χιλιόμετρα, τα περισσότερα βρίσκονται σε περιοχές με ενεργή τεκτονική ή υψηλούς ρυθμούς καθίζησης. Αυτά είναι μέρη όπου η υποεπιφανειακή πίεση μπορεί να δημιουργηθεί και να εξαναγκάσει ένα μείγμα ρευστών, αερίων και ιζημάτων στην επιφάνεια. Και αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να μην είναι μοναδικά σε αυτόν τον πλανήτη. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ορισμένα λασπώδη αναχώματα στα βόρεια πεδινά του Άρη μπορεί να έχουν σχηματιστεί όταν ιζήματα πλούσια σε αέρια και υγρά εκτοξεύτηκαν στην επιφάνεια.

Στη Γη, το Αζερμπαϊτζάν παρουσιάζει υψηλή συγκέντρωση ηφαιστείων λάσπης. Οι γεωλόγοι έχουν καταμετρήσει περισσότερα από 300 στο ανατολικό Αζερμπαϊτζάν και στα ανοικτά της Κασπίας Θάλασσας, με τα περισσότερα από αυτά να εμφανίζονται στην ξηρά. Η περιοχή εμπίπτει σε μια ζώνη σύγκλισης όπου η αραβική και η ευρασιατική τεκτονική πλάκα συγκρούονται.

Οι εκρήξεις ηφαιστείων λάσπης μπορεί να είναι επικίνδυνες, με τη δυνατότητα αποβολής μεγάλων ποσοτήτων υλικού - ακόμα και φλόγες - σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα ηφαίστεια λάσπης του Αζερμπαϊτζάν συνδέονται με το τεράστιο σύστημα υδρογονανθράκων της λεκάνης της Νότιας Κασπίας και είναι γνωστό ότι εκπέμπουν εύφλεκτα αέρια όπως το μεθάνιο μαζί με τους χαρακτηριστικούς λασπώδεις πολτούς. Δεν είναι βέβαιο εάν η έκρηξη της Kumani Bank το 2023 με φωτιά, αλλά οι προηγούμενες εκρήξεις αυτού και άλλων κοντινών λασποηφαιστείων έχουν στείλει πύργους φλόγας εκατοντάδες μέτρα στον αέρα.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το Παρατηρητήριο της Γης

Εικόνες του Παρατηρητηρίου Γης της NASA από τον Wanmei Liang , χρησιμοποιώντας δεδομένα Landsat από το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ . Ιστορία της Lindsey Doermann .

https://earthobservatory.nasa.gov/images/153799/satellites-spot-a-ghost-island