Η Νεκρά Θάλασσα πεθαίνει εδώ και χρόνια

Η Νεκρά Θάλασσα είναι μια «οικολογική καταστροφή», αλλά κανείς δεν μπορεί να συμφωνήσει πώς να την διορθώσει

Η Νεκρά Θάλασσα πεθαίνει εδώ και χρόνια.

Μια εγκαταλελειμμένη καμπίνα ναυαγοσώστη, μια σκουριασμένη προβλήτα και τσαλακωμένες ομπρέλες είναι ό,τι έχει απομείνει από το Ein Gedi, την κάποτε κορυφαία παραλία του Ισραήλ που προσελκύει διεθνείς τουρίστες να επιπλέουν στα παγκοσμίου φήμης νερά της Νεκράς Θάλασσας.

Τώρα, αυτή η καταπράσινη όαση της ερήμου στο χαμηλότερο σημείο της Γης βρίσκεται σε ερείπια δίπλα στη συρρικνούμενη θάλασσα, της οποίας τα εξαιρετικά αλμυρά νερά υποχωρούν γρήγορα λόγω της βιομηχανικής χρήσης και της κλιματικής αλλαγής , η οποία επιταχύνει τη φυσική τους εξάτμιση.

Η παραλία είναι κλειστή για το κοινό εδώ και πέντε χρόνια, κυρίως λόγω της εμφάνισης επικίνδυνων καταβόθρων, αλλά και επειδή η δραματική ύφεση της στάθμης της θάλασσας έχει δυσκολέψει την πρόσβαση στα θεραπευτικά της νερά, γνωστά για την εξαιρετική άνωση που αφήνει τους λουόμενους να επιπλέουν.

Η όλο και πιο εκτεθειμένη ακτογραμμή και οι καταβόθρες, που προκαλούνται από μια ροή γλυκού νερού που διαλύει στρώματα αλατιού κάτω από την επιφάνεια της Γης, δεν είναι νέα.

Στην πραγματικότητα, η Νεκρά Θάλασσα, που βρίσκεται εκεί όπου συναντώνται το έδαφος του Ισραήλ, της Ιορδανίας και της Παλαιστίνης, πεθαίνει εδώ και χρόνια.

Τώρα, με τον πόλεμο να μαίνεται στη Μέση Ανατολή, οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση αυτής της διαρκώς επιδεινούμενης οικολογικής καταστροφής φαίνεται να έχουν επίσης διαλυθεί.

«Η περιφερειακή συνεργασία είναι το κλειδί... για τη διάσωση της Νεκράς Θάλασσας», δήλωσε ο Nadav Tal, υδρολόγος και υπεύθυνος νερού στο ισραηλινό γραφείο της EcoPeace, μιας περιφερειακής περιβαλλοντικής μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που έχει υποστηρίξει εδώ και καιρό την εξεύρεση λύσης.

«Επειδή ζούμε σε μια περιοχή συγκρούσεων, υπάρχει ένα εμπόδιο», είπε, περιγράφοντας πώς η θάλασσα μειώνεται περισσότερο από ένα μέτρο (τρία πόδια) ετησίως από τη δεκαετία του 1960.

Η διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα COP29 δεν ανέφερε την ξήρανση της Νεκράς Θάλασσας.

«Οικολογική καταστροφή»

Η εξάτμιση των αλμυρών νερών σε μια εποχή ραγδαίας κλιματικής αλλαγής και σε ένα μέρος όπου οι καλοκαιρινές θερμοκρασίες μπορούν να φτάσουν τους 50 βαθμούς Κελσίου (122 βαθμούς Φαρενάιτ) έχει επιδεινωθεί από δεκαετίες εκτροπών νερού από την κύρια πηγή της θάλασσας - τον Ιορδάνη ποταμό - καθώς και διάφοροι παραπόταμοι που ξεκινούν από τον Λίβανο και τη Συρία.

Το νερό αντλείται επίσης από τοπικά εργοστάσια εξόρυξης φυσικών ορυκτών - ποτάσα, βρώμιο, χλωριούχο νάτριο, μαγνησία, χλωριούχο μαγνήσιο και μεταλλικό μαγνήσιο - για να πωληθεί σε αγορές σε όλο τον κόσμο.

«Οι συνέπειες αυτής της εκτροπής του νερού είναι αυτές που βλέπουμε γύρω μας», είπε ο Ταλ , δείχνοντας μια κοντινή προβλήτα που κάποτε ήταν βυθισμένη στο νερό, αλλά τώρα στέκεται σταθερά σε ξηρή γη.

«Είναι μια οικολογική καταστροφή», τόνισε, προσθέτοντας ότι «η παρακμή της Νεκράς Θάλασσας είναι καταστροφή για τον ισραηλινό τουρισμό».

Τα μόνα εναπομείναντα ισραηλινά θέρετρα βρίσκονται στις τεχνητές λίμνες εξάτμισης νότια της ίδιας της Νεκράς Θάλασσας που έχει επιζήσει.

Πρόσφατα, η 22χρονη Yael και η φίλη της Noa έψαχναν ένα μέρος για να βουτήξουν τα δάχτυλα των ποδιών τους στα καταπραϋντικά νερά.

Η αντιμετώπιση της καταστροφής στη Νεκρά Θάλασσα έχει γίνει δευτερεύουσα σε σχέση με τις περιφερειακές συγκρούσεις.

Χαλαρώνοντας δίπλα σε μια από τις γεμάτες νερό καταβόθρες, η Yael θυμήθηκε πώς οι γονείς της απολάμβαναν κάποτε να πηγαίνουν σε μια δημόσια παραλία κοντά εδώ.

«Ήταν σαν την παραλία τους στη Νεκρά Θάλασσα, και σήμερα περνάς από εκεί και μοιάζει, δεν ξέρω... ναυάγιο», είπε .

«Είναι παραισθησιογόνο, η καταστροφή που προκαλεί αυτό το πράγμα (η ξήρανση της θάλασσας) και είναι απλώς ένα τόσο ιδιαίτερο τοπίο».

Έκκληση για κοινή προσπάθεια

Αν και έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της καταστροφής της Νεκράς Θάλασσας, συμπεριλαμβανομένων προηγούμενων συμφωνιών που υπέγραψαν το Ισραήλ και η Ιορδανία, οι πόλεμοι που μαίνεται στη Γάζα και πέρα ​​από αυτήν έχουν φέρει τις περιφερειακές εντάσεις σε υψηλό όλων των εποχών, πράγμα που σημαίνει ότι η αντιμετώπιση διασυνοριακών περιβαλλοντικών ζητημάτων δεν είναι πλέον προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις της περιοχής.

Στο υπουργείο Περιβάλλοντος του Ισραήλ, ο Ohad Carny εργάζεται για το θέμα εδώ και χρόνια.

Είπε ότι η κυβέρνηση εξετάζει διάφορες λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής μιας εγκατάστασης αφαλάτωσης και της δημιουργίας καναλιού είτε από το βορρά είτε από το νότο για να αντιμετωπίσει τη γενική έλλειψη νερού στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Νεκράς Θάλασσας.

Η υποχώρηση της Νεκράς Θάλασσας έχει οδηγήσει τα εγκαταλελειμμένα θέρετρα κατά μήκος της παλιάς ακτογραμμής να ερειπωθούν.

«Δεν έχει οικονομικό ή περιβαλλοντικό νόημα η αφαλάτωση του νερού και η μεταφορά του απευθείας στη Νεκρά Θάλασσα, γιατί τότε είναι σπατάλη πόσιμου νερού και η περιοχή χρειάζεται απελπιστικά περισσότερο πόσιμο νερό και περισσότερο νερό για τη γεωργία», είπε.

Ο Κάρνι είπε ότι ενώ η εστίασή του ήταν στην ισραηλινή πλευρά, «ελπίζουμε σε συνεργασίες».

«Δεν μπορούμε να το κάνουμε μόνοι μας. Πρέπει να είναι μια κοινή προσπάθεια. Επομένως, μόνο ο χρόνος θα δείξει, και δεν θα κάνουμε τίποτα χωρίς συμφωνία μαζί με την ιορδανική πλευρά», είπε.

«Πρέπει να κατανοήσουμε τις οικονομικές και περιβαλλοντικές πτυχές των επιλογών και φυσικά να συμφωνήσουμε για τη σωστή λύση με τους Ιορδανούς».

Πίσω στη Νεκρά Θάλασσα, ο οδηγός του λεωφορείου Μπένι, 40 ετών, απολάμβανε τον χειμωνιάτικο ήλιο σε μια από τις ζεστές πισίνες με καταβόθρες με θείο.

«Η κατάσταση είναι πολύ απογοητευτική», είπε για τη νέα τοπογραφία της θάλασσας. Όμως όλα έχουν ένα θετικό και μείον. Λόγω αυτού που συμβαίνει εδώ, έχουμε σημεία νερού όπως αυτό».

Γεωδίφης με πληροφορίες από phys.org και 2025 AFP

https://phys.org/news/2025-01-dead-sea-ecological-disaster.html