Η τεχνητή νοημοσύνη μας κάνει χαζούς και καταστρέφει την κριτική μας σκέψη;
«Δεν μπορώ να διδάξω τίποτα σε κανέναν. Μπορώ μόνο να τους κάνω να σκεφτούν» είχε πει ο Σωκράτης. Υπάρχει ο κίνδυνος να σταματήσει να σκέφτεται ο σύγχρονος άνθρωπος; Εδώ είναι μία πρόσφατη έρευνα με ένα καυτό ζήτημα που έχει ήδη μπει στη ζωή μας.
Δεν υπάρχει έλλειψη μελετών που να δείχνουν πώς η τεχνητή νοημοσύνη επηρεάζει τις ζωές, τις θέσεις εργασίας , τις επιχειρήσεις και το περιβάλλον μας . Ωστόσο, όταν πρόκειται να αναλύσουμε τι κάνει η τεχνητή νοημοσύνη στον εγκέφαλό μας, μόλις αρχίζουμε να βλέπουμε τα αποτελέσματα. Μια νέα μελέτη ρίχνει λίγο φως σε αυτήν την ανεξερεύνητη πτυχή και τα ευρήματα είναι ανησυχητικά.
Αναλύοντας τη γνωστική εκφόρτωση που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη
Οι επιστήμονες πραγματοποίησαν έρευνες και συνεντεύξεις με 666 άτομα διαφορετικών ηλικιακών ομάδων και μορφωτικού υπόβαθρου που χρησιμοποιούσαν διάφορα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης σε τακτική βάση. Βρήκαν μερικές συγκλονιστικές γνώσεις σχετικά με τη σχέση μεταξύ της αυξανόμενης χρήσης τεχνητής νοημοσύνης και των επιπτώσεών της στην ανθρώπινη γνώση.
«Η μελέτη μας διερευνά τη σχέση μεταξύ της χρήσης εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης και των δεξιοτήτων κριτικής σκέψης, εστιάζοντας στη γνωστική εκφόρτωση ως μεσολαβητικό παράγοντα» είπε ο Michael Gerlich, συγγραφέας της μελέτης και επικεφαλής εκπαίδευσης στελεχών στο Swiss Business School (SBS).
Η γνωστική εκφόρτωση αναφέρεται στην τάση του ανθρώπου να βασίζεται σε εργαλεία όπως αριθμομηχανές, smartphone και υπολογιστές για τη μείωση της πνευματικής προσπάθειας. Αν και αυτό εξοικονομεί χρόνο και ενέργεια, μερικές φορές μας κάνει λιγότερο επιδέξιους στο να κάνουμε αυτές τις εργασίες ανεξάρτητα.
«Βρίσκω τον εαυτό μου να χρησιμοποιώ εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης σχεδόν για τα πάντα—είτε είναι η εύρεση ενός εστιατορίου είτε η λήψη μιας γρήγορης απόφασης στη δουλειά. Εξοικονομεί χρόνο, αλλά αναρωτιέμαι αν χάνω την ικανότητά μου να σκέφτομαι τα πράγματα τόσο καλά όσο παλιά», είπε ένας συμμετέχων στη μελέτη.
Μέσω της μελέτης του, ο Gerlich διερεύνησε πώς η γνωστική εκφόρτωση από την αυξανόμενη χρήση AI μπορεί να επηρεάσει τις δεξιότητες κριτικής σκέψης του ανθρώπου. Αρχικά χώρισε τους συμμετέχοντες σε τρεις ηλικιακές ομάδες:17 έως 25, 26 έως 45 και άνω των 46. Στη συνέχεια τους ζήτησε να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο με τέσσερις ενότητες που περιλαμβάνουν 23 ερωτήσεις συνολικά.
Η πρώτη ενότητα επικεντρώθηκε σε δημογραφικές λεπτομέρειες, όπως η ηλικία, το επίπεδο εκπαίδευσης και το επάγγελμα. Η δεύτερη ενότητα ρώτησε πόσο συχνά οι συμμετέχοντες χρησιμοποιούν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και πόσο βασίζονται σε αυτά για εργασίες όπως η εύρεση πληροφοριών και η λήψη αποφάσεων.
Η τρίτη ενότητα διερεύνησε πόσο πολύ οι συμμετέχοντες χρησιμοποιούν ψηφιακές συσκευές, όπως smartphone και υπολογιστές, για εργασίες μνήμης και επίλυσης προβλημάτων, που είναι γνωστό ως γνωστική εκφόρτωση. Τέλος, η τελευταία ενότητα αξιολόγησε τις δεξιότητες κριτικής σκέψης των συμμετεχόντων, τόσο μέσω αυτοαναφορών όσο και μέσω άμεσων αξιολογήσεων.
Επιπλέον, «διεξήχθησαν ημι-δομημένες συνεντεύξεις με ένα υποσύνολο 50 συμμετεχόντων για να αποκτήσουν βαθύτερες γνώσεις σχετικά με τις εμπειρίες και τις αντιλήψεις σχετικά με τη χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης και την κριτική σκέψη», είπε ο Gerlich.
Πώς επηρεάζει λοιπόν η χρήση AI τον εγκέφαλό σας;
Ο Gerlich διαπίστωσε ότι μεταξύ όλων των ηλικιακών ομάδων τα άτομα που ήταν καλά μορφωμένα ήταν πιο πιθανό να διασταυρώσουν τις πληροφορίες που αποκόμισαν από ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης. Εν τω μεταξύ, όσοι είχαν χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο δεν αξιολόγησαν τις πληροφορίες που τους παρείχε μια τεχνητή νοημοσύνη. Ακολούθησαν απλώς αυτό που τους πρότεινε ένα πρόγραμμα AI . Ωστόσο, τόσο τα άτομα υψηλής εκπαίδευσης όσο και τα λιγότερο μορφωμένα άτομα μοιράζονταν έναν κοινό φόβο ότι θα χάσουν την κριτική σκέψη και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων λόγω της εξάρτησής τους από την τεχνητή νοημοσύνη.
«Σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, υπήρχε μια κοινή ανησυχία για τη μακροπρόθεσμη επίδραση των εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης στις γνωστικές δεξιότητες. Οι συμμετέχοντες εξέφρασαν την πεποίθηση ότι η εξάρτησή τους από την τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μειώσει την ικανότητά τους να σκέφτονται κριτικά και να επιλύουν προβλήματα ανεξάρτητα», είπε ο Gerlich.
Τα ποσοτικά δεδομένα από τη μελέτη επιβεβαίωσαν ότι η αυξημένη χρήση τεχνητής νοημοσύνης συνδέθηκε με αύξηση της γνωστικής εκφόρτωσης και μείωση των δεξιοτήτων κριτικής σκέψης.
«Οι συνεντεύξεις επιβεβαιώνουν τα ποσοτικά αποτελέσματα, ενισχύοντας το συμπέρασμα ότι η μεγάλη εξάρτηση από εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης σχετίζεται με μειωμένη κριτική σκέψη και αυξημένη γνωστική εκφόρτωση», πρόσθεσε ο Gerlich.
Αυτή η άνοδος και η πτώση ήταν πιο έντονη για τους νεότερους χρήστες τεχνητής νοημοσύνης, σε σύγκριση με τους μεγαλύτερους συμμετέχοντες. Αυτό συνέβη επειδή όσο νεότερο ήταν ένα άτομο, τόσο περισσότερο εξαρτιόταν από εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης.
«Είναι υπέροχο να έχω όλες αυτές τις πληροφορίες στα χέρια μου, αλλά μερικές φορές ανησυχώ ότι πραγματικά δεν μαθαίνω ή δεν διατηρώ τίποτα. Βασίζομαι τόσο πολύ στην τεχνητή νοημοσύνη που δεν νομίζω ότι θα ήξερα πώς να λύσω ορισμένα προβλήματα χωρίς αυτήν», είπε ένας νεότερος συμμετέχων.
Πρέπει να βρούμε τη σωστή ισορροπία
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα εργαλεία AI αυξάνουν την αποτελεσματικότητα, εξοικονομούν χρόνο και επιτρέπουν στους ανθρώπους να εκτελούν πολύπλοκες εργασίες με ευκολία. Ωστόσο, είναι σημαντικό να διατηρούμε αιχμηρές τις βασικές γνωστικές μας δεξιότητες (όπως η κριτική σκέψη), καθώς όχι μόνο μας βοηθούν να λύνουμε προβλήματα αλλά μας επιτρέπουν επίσης να προσαρμοστούμε στις αλλαγές τόσο στην προσωπική όσο και στην επαγγελματική μας ζωή.
Ρεαλιστικά, τα εργαλεία AI είναι βέβαιο ότι θα γίνονται όλο και πιο δημοφιλή. Αυτό σημαίνει αυτόματα ότι θα χάσουμε κάποιες από τις γνωστικές μας δεξιότητες; Φαίνεται πιθανό. Τα ευρήματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι αν θέλουμε να διατηρήσουμε τη δύναμη του εγκεφάλου μας, πρέπει να αρχίσουμε να αλλάζουμε κάποια πράγματα. Ειδικότερα, χρειαζόμαστε νέες πολιτικές, προγράμματα κατάρτισης εκπαιδευτικών και κοινωνικές αλλαγές που διασφαλίζουν μια ισορροπημένη ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης, από το σχολικό επίπεδο σε άλλα υψηλά επίπεδα, λένε οι ερευνητές.
«Οι εκπαιδευτικοί και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να προωθούν την ισορροπημένη ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, διασφαλίζοντας ότι τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης συμπληρώνουν αντί να αντικαθιστούν τις γνωστικές εργασίες», είπε ο Gerlich.
Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα zmescience
Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Societies .
https://www.mdpi.com/2075-4698/15/1/6
https://www.zmescience.com/science/news-science/ai-hurting-our-critical-thinking-skills/
Αναρτήσεις
