Θαλάσσιες κυματικές αμμορυτίδες στον Άρη;

Το ρόβερ Curiosity της NASA συνεχίζει να αναζητά σημάδια ότι οι συνθήκες του κρατήρα Gale του Άρη θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τη μικροβιακή ζωή. Φωτογραφία: NASA/JPL-Caltech/MSSS.

Το Curiosity βρίσκει αρχαίους κυματισμούς στον Άρη. Οι κυματισμοί-Wave ripples[ Θαλάσσιες κυματικές αμμορυτίδες ]είναι μικρά κύματα στην επιφάνεια του νερού που προκαλούνται από τον άνεμο ή από κάτι που κινείται μέσα ή πάνω στο νερό.

Το Curiosity Rover της NASA εξερευνά τον Άρη από το 2012 και, πιο πρόσφατα, βρήκε στοιχεία για αρχαίες λίμνες και λίμνες χωρίς πάγο στην επιφάνεια. Το rover βρήκε μικρούς κυματισμούς σαν αυτούς που φαίνονται σε αμμώδεις λίμνες στη Γη. Θα είχαν δημιουργηθεί από νερό που οδηγείται από τον άνεμο που κινείται πέρα ​​δώθε στην επιφάνεια. Το αναπόφευκτο συμπέρασμα είναι ότι το νερό θα ήταν ανοιχτό στα στοιχεία αντί να καλύπτεται από πάγο. Η ανακάλυψη υποδηλώνει ότι οι κυματισμοί σχηματίστηκαν πριν από 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια. 

Ο Άρης είναι ο τέταρτος πλανήτης του Ηλιακού μας Συστήματος και ο δεύτερος μικρότερος από όλους τους μεγάλους πλανήτες. Είναι γνωστό για το έντονο κόκκινο χρώμα του που προκαλείται από το οξείδιο του σιδήρου στο υλικό της επιφάνειας. Ταξινομημένος ως πλανήτης παρόμοιος από πολλές απόψεις με τη Γη με κοιλάδες, ηφαίστεια και ακόμη και αποδείξεις από αποξηραμένες κοίτες ποταμών. Οι ομοιότητες τελειώνουν εκεί όμως με τα πολικά καλύμματα που αποτελούνται κυρίως από πάγο διοξειδίου του άνθρακα, μια ατμόσφαιρα που δεν αναπνέει και μια επιφάνεια που είναι κρύα και στεγνή. Ήταν πάντα μια ιδιαίτερη γοητεία για εμάς λόγω κυρίως των αόριστων υπαινιγμών κατά τη διάρκεια των αιώνων αλλά πιο πρόσφατα ότι μπορεί κάποτε να ήταν κατοικήσιμος. 

Εικόνες που τραβήχτηκαν από το ρόβερ Curiosity με Θαλάσσιες κυματικές αμμορυτίδες στον Άρη, όπως σχολιάστηκαν από τους ερευνητές. Από: Mondro et al. Science Advances, Ιανουάριος 2025.

Κάποτε τέτοιο rover που εξερευνούσε το τοπίο του Άρη είναι το Curiosity Rover που στάλθηκε από τη NASA το 2011. Έφτασε στον Άρη τον Αύγουστο του 2012 και από τότε εξερευνά την περιοχή γύρω από τον κρατήρα Gale. Ο κύριος στόχος του Curiosity είναι να διερευνήσει το κλίμα και τη γεωλογία και να αξιολογήσει εάν θα μπορούσε να υποστηρίξει την πρωτόγονη ζωή στο παρελθόν. Για να επιτευχθεί αυτό το σκοπό, είναι εξοπλισμένο με μια σειρά οργάνων από τρυπάνια για τη συλλογή δειγμάτων εδάφους, κάμερες και όργανα για την ανάλυση ατμοσφαιρικών δειγμάτων. 

Μια εργασία που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Science Advances από τον John Grotzinger του Caltech, τον καθηγητή Γεωλογίας Harold Brown και τον Michael Lamb, καθηγητή Γεωλογίας μοιράστηκαν τα ευρήματά τους. Βρήκαν δύο σετ από αυτό που φαίνεται να είναι αρχαίες κυματικές αμμορυτίδες στην επιφάνεια του Άρη που τώρα πιστεύεται ότι είναι αποξηραμένοι υδάτινοι όγκοι με τους κυματισμούς να διατηρούνται σε βράχο. Οι κυματισμοί είναι μικροσκοπικοί κυματισμοί και εμφανίζονται συχνά σε παραλίες και κοίτες λιμνών στη Γη καθώς το νερό που κινείται από τον άνεμο ρέει στα ρηχά. Η ομάδα είναι ιδιαίτερα ενθουσιασμένη που αυτό σημαίνει ότι το νερό δεν ήταν παγωμένο και κάποτε ήταν ανοιχτό στα στοιχεία ως υγρό. 

Οι κυματικές αμμορυτίδες που ανακαλύφθηκαν από το Curiosity στον κρατήρα Gale είναι η ισχυρότερη απόδειξη μέχρι σήμερα ότι υπήρξαν μάζες υγρού νερού στην ιστορία του κόκκινου πλανήτη. Η ανάλυση των βράχων και των κυματισμών υποδηλώνει ότι σχηματίστηκαν πριν από 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Θεωρείται ότι η ατμόσφαιρα και το κλίμα του Άρη πρέπει να ήταν πολύ θερμότερο από ό,τι είναι σήμερα και πιο πυκνό. Αρκετά πυκνό για να υποστηρίζει υγρό νερό στον ανοιχτό αέρα.

Η ομάδα κατάφερε να δημιουργήσει μοντέλα υπολογιστή από τους κυματισμούς που βρήκε για να προσπαθήσουν να ανακαλύψουν το μέγεθος της λίμνης. Το μέγεθος των κυματισμών και ο διαχωρισμός βοηθούν στον προσδιορισμό της ποσότητας νερού που υπήρχε. Το ύψος κυματισμού των 6 χιλιοστών και ο διαχωρισμός 4 έως 5 εκατοστών μας λέει ότι η λίμνη ήταν ρηχή, πιθανώς ακόμη και λιγότερο από 2 μέτρα βάθος. Ένα από τα σύνολα κυματισμών που είναι γνωστά ως προεξοχή Prow βρέθηκε σε μια περιοχή που κάποτε ήταν θίνες φτιαγμένες από τον άνεμο. Το άλλο σύνολο βρέθηκε εκεί κοντά στην πλούσια σε θειικά άλατα Amapari Marker Band of rocks. Οι δύο περιοχές προέρχονται από ελαφρώς διαφορετικούς χρόνους, λέγοντάς μας ότι η ζεστή πυκνή ατμόσφαιρα εμφανίστηκε πολλές φορές ή τουλάχιστον για μεγάλο χρονικό διάστημα. 

Η ανακάλυψη ήταν μια τεράστια βοήθεια στις μελέτες παλαιοκλίματος του Άρη που προσπάθησαν να χαρτογραφήσουν τις μεταβαλλόμενες συνθήκες στον Άρη. Το ρόβερ Opportunity της NASA ήταν η πρώτη αποστολή που ανακάλυψε κυματισμούς στην επιφάνεια, αλλά η φύση των υδάτινων σωμάτων ήταν αβέβαιη. Αυτή η τελευταία ανακάλυψη έδωσε μια συναρπαστική εικόνα των πρώιμων συνθηκών στον Άρη, με ίσως σώματα υγρών διάσπαρτα σε όλο το τοπίο. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να δούμε πόσο συνηθισμένες είναι οι θαλάσσιες κυματικές αμμορυτίδες.

Γεωδίφης με πληροφορίες  από τη ΝΑΣΑ,Universe Today

1.Θαλάσσιες κυματικές αμμορυτίδες στα υψώματα του Αγίου Ιακώβου

https://geogeodifhs.blogspot.com/2013/08/blog-post.html

2.https://www.universetoday.com/170532/curiosity-finds-ancient-wave-ripples-on-mars/