Η παλιά ωραία Κως δεν είναι εδώ...
Σε φέρνει αντιμέτωπο με μια άλλη πόλη που από καιρό έχει πάψει να είναι ο μεγάλος φιλικός κήπος, σε κατοίκους και φιλοξενούμενους με αυτοκίνητα και πεζούς να συναντούνται χωρίς να υπάρχει η στοιχειώδης πρόβλεψη. Οι άνθρωποι που αποφασίζουν πιο άφαντοι από ποτέ. Αλήθεια τι περιμένουν;
Τα άκτιστα οικόπεδα λιγοστεύουν, οι παλαιές γραφικές μονοκατοικίες με κήπους , οι βίλες των φτωχών του Παολίνι αλλάζουν χρήση ασταμάτητα, ενώ τα δέντρα εξαφανίζονται, οι πλατείες μικραίνουν, και στη θέση τους πετάγονται πολυώροφα ακαλαίσθητα τερατουργήματα που σε καμία περίπτωση δεν δένουν μεταξύ τους. Οι χώροι οργανωμένης στάθμευσης ανύπαρκτοι, με αποτέλεσμα οι δρόμοι να γεμίζουν ασφυκτικά με επιπλέον αυτοκίνητα, τρένα, λεωφορεία , βανάκια, οχήματα και μηχανάκια, ηλεκτρικά λόγω αύξησης του πληθυσμού και των φιλοξενούμενων. Οι λιγοστοί υπάλληλοι στους δρόμους αδυνατούν να διαχειριστούν, πως άλλωστε, μία άναρχη αφόρητη κατάσταση.Το να βρει κάποιος πλέον ελεύθερη θέση στάθμευσης είναι επίτευγμα έπειτα από αρκετό ψάξιμο.
Κανένα σχέδιο στον ορίζοντα, κανένα πρόγραμμα μείωσης της κίνησης των οχημάτων μεγάλων και μικρών μέσα στην πόλη, έστω και πιλοτικό.Οι κακοσχεδιασμένοι ποδηλατόδρομοι είναι ταυτόχρονα πεζόδρομοι, ασφυκτικά γεμάτοι με περαστικούς , ποδήλατα και ηλεκτρικά πατίνια που κινούνται με μεγάλη ταχύτητα και δεν θα αργήσει η στιγμή που τα δυστυχήματα θα αυξηθούν.
Η παλιά ωραία Κως με τους κήπους χάνεται και η ποιότητα ζωής, του αέρα υποβαθμίζεται περισσότερο αφού με τα νέα κτίρια δεν υπάρχει καμία προοπτική για δημιουργία νέων χώρων πρασίνου και αναψυχής. Για τον πληθυσμό της πρωτεύουσας η ρύπανση και το λιγότερο πράσινο παραμένει το μέγα ζητούμενο ιδίως την καλοκαιρινή περίοδο.
Ανεβαίνοντας κανείς στον ιερό χώρο του Ασκληπιείου μπορεί να θαυμάσει ένα φιλικό προς τη φύση θαύμα που για 2400 χρόνια καμιά άλλη κτιριακή δομή δεν έχει πλησιάσει το κάλλος, δέος του. Εάν όμως κάνεις το λάθος να στρίψεις το βλέμμα του προς τα βορειότερα, στη μεγάλη αλλουβιακή πεδιάδα, θα αντικρίσεις μια εικόνα αλλόκοτη. Μια πόλη απο τσιμέντο με χιλιάδες κόσμο να ξοδεύει τη μέρα του σε μία πολύ μικρή έκταση.
Πώς, λοιπόν, η Κως παραδόθηκε σε αυτήν την κατάσταση;
Μετά την ιταλική κατοχή και την απελευθέρωση, σε μία αποκαρδιωτική οικονομική δραστηριότητα τα πράγματα δεν είχαν αλλάξει και το πρόβλημα στέγασης δεν ήταν έντονο , όμως με τα αναπτυξιακά μοντέλα της μεταπολίτευσης που στόχευαν περισσότερο να ανοίξουν και να φέρουν δουλειές και λιγότερο στη διατήρηση της κηπούπολης και στην προστασία του δομημένου περιβάλλοντος τα πράγματα άρχισαν να παίρνουν μια επικίνδυνη τροπή. Οι παρεμβάσεις , τα ψηφουλάκια, οι πολιτικές λοβιτούρες και οι κάτοικοι από τους οποίους η αισθητική άρχισε να χάνεται με τον καιρό συνέβαλλαν όλα με τον τρόπο τους να φτάσουμε στη σημερινή κατάσταση.
Χθες , σήμερα Foro Italico, Β.Γεωργίου της πόλης Κω,δεκαετία 60. Παλιές Φωτογραφίες της Κω/Δ.Κανάρης.
Χωρίς άμυνες η αναπάντεχη οικονομική άνθιση εξυπηρετεί μόνο τις ανάγκες ενός πληθυσμού που όλο και περισσότερο αυξάνεται. Η άναρχη ,όμως αστική ανάπτυξη έχει και τις επιπτώσεις της. Η χωρίς σαφή κεντρικό σχεδιασμό δόμηση, με τις ιδιωτικές επενδύσεις να οδηγούν στην αύξηση των κλινών, και τις υπάρχουσες υποδομές να αδυνατούν να στηρίξουν αυτό το εγχείρημά η κατ’ εξακολούθηση εθελοτυφλία των αρχών επιδεινώνει την κατάσταση. Το ίδιο ισχύει με τη χρήση νέων δημόσιων υποδομών, σε μια πόλη που ο αριθμός των κατοίκων δεκαπλασιάζεται. Το κυκλοφοριακό πρόβλημα στο κέντρο αυξάνεται και η πεζοδρόμηση αν και βοήθησε αρχικά σε ένα βαθμό όμως με την αύξηση των επισκεπτών η κατάσταση πάλι έχει ξεφύγει με την έλλειψη περαιτέρω συνολικού και συνεχούς σχεδιασμού.
Η Κως είχε μία τόσο πλούσια ιστορία και πολιτισμό συστατικά που ήταν τα εχέγγυα για να διαμορφωθεί μια πόλη - κόσμημα όπως αυτή που είχαν ονειρευτεί οι Ιταλοί. Η εναπομείνασα νεοκλασική αρχιτεκτονική μόλις τελευταία άρχισε να προστατεύεται , όμως η ιταλική κληρονομιά υποβαθμίζεται και τα νέα κτίσματα δεν ακτινοβολούν μια ιδιαίτερη ομορφιά. Το τοπικό σύστημα αποφάσεων συνεχίζει σιωπηρά, ανεχόμενο στην απρόσκοπτη μετατροπή της Κω από την αρχική κηπούπολη σε μια μικρή Αθήνα. Στο ιστορικό κέντρο τα διάσπαρτα σπουδαία μνημεία, ψήγματα μνήμης ενός σπουδαίου παρελθόντος είναι τα μόνα που ταξιδεύουν στην παλιά Κω.
Πριν από την τουριστική ανάπτυξη του ΄80, ήταν μια πόλη όνειρο, στο ιστορικό της κέντρο, όμως άρχισε να κυκλώνεται από μονάδες τεράστιες που δεν είχαν καμία σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό της πόλης. Η από τη δεκαετία του ’90 ανάπλαση μέχρι σήμερα δεν έχει λύσει τα προβλήματα έτσι το κυκλοφοριακό, η παράνομη κατάληψη δημοσίων χώρων και ακτών, η καθαριότητα, η φιλικότητά των συγκοινωνιών και η πεζοδρόμηση που ακόμη, βέβαια, δεν έχει κερδίσει τις εντυπώσεις παρά τα τεράστια κεφάλαια που έχουν ξοδευτεί.
Η πόλη έχει ανάγκη από ένα νέο όραμα με παρεμβάσεις που θα απαλύνουν τον άναρχο χαρακτήρα της και θα την καταστήσουν φιλόξενη, ευχάριστη ξανά προς τον πολίτη και τον φιλοξενούμενο.
Η βιώσιμη, φιλική πόλη είναι μία ουτοπία όσο κλείνουμε τα μάτια μας και δεν μπαίνει το μαχαίρι στο κόκαλο. Μέσα σε λιγότερο από 90 χρόνια η πόλη του κήπου, η Μικρή Ρώμη των αποικιοκρατών χάνει τα στοιχεία που την έκαναν να ξεχωρίζει σε όλο το Αιγαίο και όχι μόνο.
Γεωδίφης
Πηγές:
1. Παιδί της Ρέας,τριλογία
2.«Κηπούπολη της Κω», το ιταλικό ρυθμιστικό σχέδιο του 1933
https://geogeodifhs.blogspot.com/2023/09/1933.html
3.Η ανοικοδόμηση της «Πομπηίας του Αιγαίου»
https://geogeodifhs.blogspot.com/2023/11/blog-post_877.html
4. Παλιές φωτογραφίες της Κω/ φβ