Το βράδυ της παραμονής της αρχιχρονιάς
Την 1η Σεπτεμβρίου που για την Εκκλησία ήταν η αρχή του χρόνου, ημέρα της Ινδίκτου, οι Κώοι ζευγάδες άρχιζαν τη γεωργική χρονιά και την ονόμαζαν «αρκιχρονιά».
Το βράδυ της παραμονής της αρχιχρονιάς, δηλαδή στις 31 Αυγούστου οι ζευγάδες τοποθετούσαν ένα μεγάλο καρπούζι, που το άφηναν όλη τη νύχτα στο δώμα της θαλπωρής τους μαζί με ένα ρόδι κι ένα κεφάλι σκόρδου.
Το πρωί και πριν βγει ο ήλιος το κατέβαζαν και κυλούσαν το καρπούζι στο σπίτι για να «κυλάει όλο το χρόνο η ευτυχία». Το ρόδι και το σκόρδο τα κρεμούσαν στο εικονοστάσι μέχρι να σπείρουν.
Στη μεσαιωνική Χώρα της Κω μαζί με το ρόδι και το σκόρδο χρησιμοποιούσαν κι ένα τσαμπί σταφύλι. Ενώ στο Πυλί, πρόσθεταν ένα κυδώνι κι ένα καρύδι βαμβακιού,στο Ασφενδιού το σταφύλι ήταν μαύρο καθώς θεωρείται πιο καρποφόρο από τα άλλα.
Πρωί-πρωί της Αρκιχρονιάς, πριν ακόμα βγει το φως του ήλιου, γυναίκες και παιδιά της Χώρας Κω κρατώντας χάλκινα δοχεία και καρπούς της προηγούμενης και της νέας χρονιάς, έβγαιναν από τα σπίτια τους και κατευθύνονταν προς την Ακτή του Γιαλού, σημερινή Ακτή Μιαούλη.
Εκεί πετούσαν τους καρπούς της προηγούμενης χρονιάς και βουτούσαν τους νέους καρπούς στο θαλασσινό νερό. Έλουζαν τα πρόσωπά τους με θαλασσινό της θάλασσας, έπαιρναν από σαράντα κύματα νερό στα δοχεία τους, μάζευαν από την παραλία «χουχλάκια» δηλαδή τα βότσαλα και μετά κατευθύνονταν για τον φερόμενο Πλάτανο του Ιπποκράτη. Άνοιγαν τα χέρια τους κι αγκάλιαζαν τον πελώριο κορμό του πλατάνου, και απάγγελλαν δίστιχα, με τα οποία ευχόντουσαν να τους χαρίζει ο γερο-Πλάτανος «δύναμη από τη δύναμή του και χρόνια από τα χρόνια του». Στα μικρά παιδιά έδιναν την ευχή: «Σ’ εσάς παιδιά ευχόμαστε χρόνια πολλά να ζήσετε και σαν το Πλάτανο της Κω να χιλιοκλωνίσετε».
Επέστρεφαν μετά στα σπίτια τους, μόλις γλυκοχάραζε. Εκεί, μπροστά στο κατώφλι του σπιτιού τους και πριν ακόμα μπουν μέσα, σπούσε ο οικοδεσπότης το ρόδι, σαν σύμβολο ευτυχίας κι ευφορίας και το νερό της θάλασσας μαζί με τα βότσαλα ράντιζε σ’ όλο το σπίτι και τις αυλές. Στους ναούς του νησιού γινόταν λειτουργία και οι παπάδες άγιαζαν τα σπίτια των ενοριών τους.
Το έθιμο προέρχεται από τους Ινδικτιώνες [διατάγματα]. Την Ημέρα της Ινδίκτου γιόρταζαν στην παραλία του Γιαλού της Κω με το έθιμο της 1ης Σεπτεμβρίου, ενώ τα τελευταία χρόνια τηρείται από τις συμπατριώτισσες μας του Λυκείου Ελληνίδων. Η «Ινδικτιών» ήταν αστρονομική χρονική μονάδα που καθιερώθηκε από τους Ρωμαίους προερχόμενη από μία παλαιότερη παγανιστική αρχαία ελληνική διαδικασία.
Γεωδίφης με πληροφορίες από την Ιστορία της νήσου Κω, του Βασίλη Χατζηβασιλείου
περισσότερα,
Την Ημέρα της Αρχιχρονιάς...
https://geogeodifhs.blogspot.com/2024/09/blog-post.html
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
