Γιατί η Αυστραλία έχει σεισμούς;
Ένας χάρτης που δείχνει τις αυστραλιανές και άλλες τεκτονικές πλάκες. Δυνάμεις από τις γύρω πλάκες δημιουργούν τάσεις στην αυστραλιανή πλάκα. Από Rajabi et al.
Γιατί η Αυστραλία έχει σεισμούς; Ολόκληρη η ήπειρος δέχεται πιέσεις από μακρινές δυνάμεις...
Το περασμένο Σάββατο στις 9:49 π.μ. τοπική ώρα, ένας σεισμός μεγέθους 5,6 βαθμών σημειώθηκε περίπου 50 χιλιόμετρα δυτικά του Γκίμπι στο Κουίνσλαντ. Ο σεισμός έγινε αισθητός ως ισχυρή δόνηση τοπικά, αλλά δεν προκάλεσε σημαντικές ζημιές, πιθανώς λόγω της απομακρυσμένης τοποθεσίας του επίκεντρου.
Ωστόσο, ο σεισμός έγινε αισθητός σε μεγάλη απόσταση και οι μικροί μετασεισμοί συνεχίζονται. Περισσότεροι από 24.000 άνθρωποι σε όλη την ανατολική Αυστραλία τον ανέφεραν , όχι μόνο στην πλησιέστερη μεγάλη πόλη (Μπρίσμπεϊν) αλλά και σε μακρινές περιοχές όπως το Κερνς και το Σίδνεϊ. Αυτός ήταν ο μεγαλύτερος σεισμός στην παράκτια νοτιοανατολική Κουίνσλαντ από το 1935, όταν σεισμός μεγέθους 5,5 Ρίχτερ σημειώθηκε κοντά στο Γκάιντα.
Τα περισσότερα από τα σεισμικά κέντρα στον κόσμο βρίσκονται κοντά στα όρια μεταξύ των τεκτονικών πλακών - μέρη όπως η Νέα Ζηλανδία, η Ιαπωνία και η Ινδονησία. Εδώ, οι σεισμοί είναι συχνοί λόγω των τεράστιων δυνάμεων όπου δύο πλάκες συγκρούονται ή ολισθαίνουν η μία δίπλα στην άλλη.
Αλλά η Αυστραλία βρίσκεται στη μέση της αυστραλιανής τεκτονικής πλάκας, μακριά από τις άκρες οποιασδήποτε πλάκας. Γιατί λοιπόν εξακολουθούν να συμβαίνουν σεισμοί εδώ;
Τεκτονικά «ήσυχο» αλλά όχι σιωπηλό
Η Αυστραλία συχνά θεωρείται τεκτονικά «ήσυχη» και σταθερή.
Αλλά αυτή η εικόνα είναι μόνο εν μέρει αληθινή. Όπως δείχνει το σεισμικό συμβάν του Σαββάτου, σεισμοί συμβαίνουν εδώ και η Αυστραλία έχει ένα πλούσιο ιστορικό πρόσφατων ρηγμάτων και σεισμικής δραστηριότητας .
Κατά μέσο όρο, η Αυστραλία δέχεται έναν σεισμό μεγαλύτερο από 6,0 Ρίχτερ περίπου μία φορά κάθε 7 χρόνια και έναν μεγαλύτερο από 5,0 Ρίχτερ περίπου μία φορά το χρόνο. Γεωλογικές μελέτες πρόσφατων ρηγμάτων μας δείχνουν ότι η Αυστραλία θα μπορούσε να φιλοξενήσει σεισμό έως και περίπου 7,5 βαθμών.
Τι προκαλεί τους σεισμούς στην Αυστραλία;
Παρόλο που η Αυστραλία βρίσκεται μακριά από τις άκρες των τεκτονικών πλακών, η ήπειρος εξακολουθεί να πιέζεται από τις μεγάλες δυνάμεις σε αυτά τα μακρινά όρια των πλακών. Αυτές οι πιέσεις ταξιδεύουν βαθιά μέσα στην πλάκα και συσσωρεύονται.
Όταν η τάση γίνεται πολύ μεγάλη, απελευθερώνεται ξαφνικά κατά μήκος ζωνών αδυναμίας στον φλοιό (γνωστές ως ζώνες ρηγμάτων). Αυτή η απελευθέρωση είναι αυτό που αισθανόμαστε ως σεισμό.
Ο παρακάτω χάρτης δείχνει πόσο διαδεδομένοι είναι οι σεισμοί και τα ενεργά ρήγματα σε όλη την ήπειρο.
Χάρτης σεισμών στην Αυστραλία. Καταγραφές σεισμών στην Αυστραλία και η κατεύθυνση της κύριας τάσης σε διάφορα μέρη της ηπείρου. M Rajabi / Geoscience Australia
Το πεδίο στρες στην Αυστραλία
Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, οι επιστήμονες έχουν δημιουργήσει μια λεπτομερή εικόνα των τάσεων που ασκούνται στον αυστραλιανό φλοιό. Αυτή προέρχεται από πολλές πηγές, όπως πληροφορίες για σεισμούς, δεδομένα γεωτρήσεων, τοποθεσίες εξόρυξης και μεγάλης κλίμακας μηχανικά έργα.
Τα αποτελέσματα έχουν συγκεντρωθεί σε δύο έργα: τον Αυστραλιανό Χάρτη Στρες και τον Παγκόσμιο Χάρτη Στρες . Αυτά δείχνουν ότι τα πρότυπα στρες της Αυστραλίας είναι πολύ μεταβλητά και διαφορετικά από αυτά άλλων ηπείρων.
Σε αντίθεση με ορισμένες ηπείρους, όπου η κατεύθυνση της μέγιστης οριζόντιας τάσης τείνει να ευθυγραμμίζεται με την κίνηση των πλακών, οι τάσεις στην Αυστραλία στρίβουν και γυρίζουν, αλλάζοντας κατεύθυνση σε όλη τη χώρα. Η μοντελοποίηση υπολογιστών μεγάλης κλίμακας δείχνει ότι αυτό μπορεί να εξηγηθεί από τη συνδυασμένη επίδραση των τεκτονικών δυνάμεων στις άκρες της Ινδοαυστραλιανής πλάκας.
Στρες και σεισμοί στο Κουίνσλαντ
Ο πρόσφατος σεισμός σημειώθηκε κοντά στο Κιλκιβάν, δυτικά του Γκίμπι, σε μια περιοχή όπου πολλά ρήγματα ευθυγραμμίζονται σε βορειοδυτική-νοτιοανατολική κατεύθυνση. Ένα από τα πιο σημαντικά από αυτά είναι το Σύστημα Ρηγμάτων North Pine , μια ευρεία ζώνη που αποτελείται από πολλά ξεχωριστά τμήματα ρηγμάτων.
Αυτό το δίκτυο ρηγμάτων αφηγείται μια μακρά γεωλογική ιστορία κίνησης, που εκτείνεται εκατομμύρια χρόνια πίσω, και έχει διαμορφώσει το τοπίο της ανατολικής Αυστραλίας. Οι γεωεπιστήμονες πιστεύουν ότι το σύστημα ρηγμάτων είναι αρκετά αρχαίο - ηλικίας μεταξύ περίπου 50 εκατομμυρίων και 250 εκατομμυρίων ετών.
Ωστόσο, έχουν σημειωθεί πολυάριθμοι σύγχρονοι σεισμοί στη γύρω περιοχή, γεγονός που υποδηλώνει ότι το σύστημα ρηγμάτων μπορεί να είναι ακόμα ενεργό. Η περιοχή έχει βιώσει αρκετούς σημαντικούς σεισμούς στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένων γεγονότων το 1883, το 1918, το 1935 και πιο πρόσφατα, το 2015.
Η μέγιστη πίεση σε αυτήν την περιοχή κατευθύνεται από τα βορειοανατολικά προς τα νοτιοδυτικά. Οι κινητήριες δυνάμεις προέρχονται από πολύ πέρα από την Αυστραλία.
Η αυστραλιανή τεκτονική πλάκα συμπιέζεται από τα βόρεια και τα ανατολικά από την πλάκα του Ειρηνικού, ιδιαίτερα κατά μήκος των ορίων κοντά στις Νέες Εβρίδες, τα Νησιά Σολομώντα και τη ζώνη Τόνγκα-Κερμαντέκ, η οποία εκτείνεται από τη Νέα Ζηλανδία έως τα Τόνγκα. Αυτή η συμπίεση φτάνει βαθιά μέσα στο Κουίνσλαντ.
Αυτές οι δυνάμεις από τα μακρινά όρια των πλακών είναι που κρύβονται πίσω από τους σεισμούς στην Αυστραλία, όπως ο πρόσφατος στο Κιλκιβάν, παρόλο που βρισκόμαστε μακριά από τις ενεργές άκρες των πλακών του κόσμου.
Χάρτης της νοτιοανατολικής Κουίνσλαντ που δείχνει τις τοποθεσίες των σεισμών και τα μοτίβα τάσης.Σεισμική δραστηριότητα, ρήγματα και μοτίβα τάσεων στη νοτιοανατολική Κουίνσλαντ. Το κίτρινο αστέρι σηματοδοτεί την τοποθεσία του πρόσφατου σεισμού στο Κιλκιβάν. M Rajabi.
Από τον σεισμό του Σαββάτου το πρωί, έχουν καταγραφεί περισσότεροι από 15 μετασεισμοί. Οι περισσότεροι ήταν αρκετά μικροί, με μέγεθος μικρότερο από 2,0 βαθμούς. Ένας κύριος σεισμός μέτριου μεγέθους που παρατηρείται κοντά στο Gympie συνήθως προκαλεί έναν μετασεισμό μεγέθους έως και 4,5 Ρίχτερ, εκτός από τα πολλά μικρότερα συμβάντα.
Έτσι, καθώς ο φλοιός προσαρμόζεται στις αλλαγές στην τοπική τάση που προκαλείται από αυτόν τον σεισμό, η σεισμική δραστηριότητα αναμένεται να συνεχιστεί για ημέρες ή εβδομάδες, αλλά με συνολικά μικρότερους και λιγότερο συχνούς σεισμούς με την πάροδο του χρόνου.
Μοτζτάμπα Ρατζάμπι
Επίκουρος Καθηγητής Γεωεπιστημών, Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ
Αμπάς Μπαμπααχμάντι
Επίκουρος Ερευνητής, Δομική Γεωλογία, Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ
Ντι Νίνις
Σεισμολόγος, Πανεπιστήμιο Monash
https://theconversation.com/why-does-australia-have-earthquakes-the-whole-continent-is-under-stress-from-distant-forces-263334