Η ανεπιθύμητη αλλαγή είναι εδώ...

Καθώς οι θάλασσες ανεβαίνουν και τα ψάρια μειώνονται, αυτό το χωριό των Φίτζι βρίσκει νέους τρόπους προσαρμογής.

Στο χωριό Ναγκίγκι, στα Φίτζι, ο ωκεανός δεν είναι απλώς ένας πόρος – είναι μέρος της ταυτότητας της κοινότητας. Αλλά τα τελευταία χρόνια, οι χωρικοί έχουν δει τη θάλασσα να συμπεριφέρεται διαφορετικά. Οι παλίρροιες ωθούνται προς την ενδοχώρα. Κάποτε άφθονα, τα ψάρια είναι πλέον πιο δύσκολο να βρεθούν. Αμμώδεις παραλίες και κοκοφοίνικες έχουν παρασυρθεί.

Όπως πολλές παράκτιες κοινότητες , συμπεριλαμβανομένων εκείνων σε όλη την περιοχή των Νήσων του Ειρηνικού, αυτό το χωριό βρίσκεται τώρα υπό πραγματική πίεση από την κλιματική αλλαγή και τη μείωση των ιχθυαποθεμάτων . Οι μέθοδοι αλιείας δεν είναι πλέον εγγυημένες, ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η διάβρωση των ακτών απειλούν σπίτια και γη. Όπως μας είπε ένας χωρικός:

Δεν μπορούμε να βρούμε εύκολα ψάρια, σε σύγκριση με παλαιότερες εποχές […] κάποια είδη ψαριών που βλέπαμε παλιά δεν υπάρχουν πια.

Όταν ιστορίες σαν κι αυτή λαμβάνουν δημοσιότητα, συχνά παρουσιάζονται ως ιστορίες απώλειας. Οι κάτοικοι των νησιών του Ειρηνικού μπορούν να απεικονιστούν ως παθητικά θύματα της κλιματικής αλλαγής.

Αλλά η εμπειρία στο Nagigi δεν αφορά μόνο την ευαλωτότητα. Όπως δείχνει μία νέα έρευνα , αφορά τις ενέργειες που κάνουν οι άνθρωποι για να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές που έχουν ήδη συμβεί. Σε απάντηση στη μείωση του αριθμού των ψαριών και για να διαφοροποιήσουν τα μέσα διαβίωσης, γυναίκες ηγέτιδες ξεκίνησαν ένα νέο έργο υδατοκαλλιέργειας και έχουν αναφυτεύσει μαγκρόβια δάση για να επιβραδύνουν την πρόοδο της θάλασσας.

Η προσαρμογή είναι άνιση. Πολλοί άνθρωποι δεν θέλουν ή δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Αλλά καθώς η κλιματική αλλαγή εντείνεται, η αλλαγή θα είναι αναπόφευκτη. Η εμπειρία του Nagigi καταδεικνύει τη σημασία της συλλογικής εργασίας των κοινοτήτων για την αντιμετώπιση των απειλών.

Η ανεπιθύμητη αλλαγή είναι εδώ

Οι κοινότητες στις οποίες εστιάζουμε, το χωριό Nagigi (πληθυσμός 630) και ο οικισμός Bia-I-Cake (πληθυσμός 60), βρίσκονται στον κόλπο Savusavu στο Vanua Levu, το δεύτερο μεγαλύτερο νησί των Φίτζι. Η αλιεία και οι θαλάσσιοι πόροι είναι κεντρικής σημασίας για τα μέσα διαβίωσής τους και την επισιτιστική τους ασφάλεια.

Το 2021 και το 2023, πραγματοποιήθηκαν ομαδικές συζητήσεις (γνωστές ως talanoa ) και συνεντεύξεις για να μάθουμε για τις αλλαγές που παρατηρήθηκαν και τις προσαρμογές που έγιναν.

Οι κάτοικοι του Ναγκίγκι έχουν παρατηρήσει ανεπιθύμητες αλλαγές τα τελευταία χρόνια. Όπως είπε μια γυναίκα:

Μερικές φορές η θάλασσα πλησιάζει όλο και πιο βαθιά στη στεριά, επομένως υπάρχει μεγάλη διείσδυση της θάλασσας στις φυτείες, πλημμυρίζοντας ακόμη και σε γη όπου δεν υπήρχε ποτέ.

Σπίτι σε χωριό Φίτζι με θάλασσα σε πρώτο πλάνο, κλιματική αλλαγή, άνοδος της στάθμης των θαλασσών.

Οι παλίρροιες ωθούνται προς την ακτή στο Ναγκίγκι, απειλώντας τις υποδομές. Από Celia McMichael.

Το 2016, ο καταστροφικός τροπικός κυκλώνας Γουίνστον κατέστρεψε σπίτια και ανάγκασε ορισμένους κατοίκους του Ναγκίγκι να μετακινηθούν στην ενδοχώρα, σε μια παραδοσιακή γη των Ματακάλι που ανήκει στην φυλή τους.

Όπως είπε ένας κάτοικος:Η μετεγκατάστασή μας ήταν ομαλή επειδή […] μόλις μετακομίσαμε στη δική μας γη, τη γη μας στα Ματακάλι.

Αλλά ορισμένοι κάτοικοι δεν είχαν πρόσβαση σε αυτή τη γη, ενώ άλλοι δεν ήταν πρόθυμοι να απομακρυνθούν από την ακτή. Ένας άντρας μας είπε: Άφησέ μας εδώ. Νομίζω ότι αν δεν μυρίσω ή δεν ακούσω τον ωκεανό για μια μέρα, θα συντριβώ.

Η προσαρμογή συμβαίνει

Μια εντυπωσιακή πτυχή της προσαρμογής στο Nagigi ήταν η ηγεσία των γυναικών, ιδιαίτερα στον μικρό οικισμό Bia-I-Cake.

Τα τελευταία χρόνια, ο Γυναικείος Συνεταιρισμός Bia-I-Cake έχει ξεκινήσει ένα μικρής κλίμακας έργο υδατοκαλλιέργειας για την εκτροφή τιλάπιας και κυπρίνου, με στόχο την αντιμετώπιση της μείωσης των ιχθυαποθεμάτων στον ωκεανό, την αντιμετώπιση της αυξανόμενης επισιτιστικής ανασφάλειας και τη δημιουργία νέων μέσων διαβίωσης.

Οι γυναίκες του συνεταιρισμού έχουν χτίσει ιχθυοτροφικές δεξαμενές, έχουν μάθει πώς να εκτρέφουν ψάρια σε καλό μέγεθος και έχουν αρχίσει να τα πωλούν, μεταξύ άλλων μέσω ζωντανής μετάδοσης της πώλησης. Το έργο υποστηρίχθηκε από μια μικρή επιχορήγηση από το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και το Ταμείο Γυναικών Φίτζι .

Πρόσφατα, οι γυναίκες του συνεταιρισμού έχουν ασχοληθεί με την αναφύτευση μαγκρόβιων δασών για να επιβραδύνουν τη διάβρωση των ακτών και έχουν κατασκευάσει ένα θερμοκήπιο για την καλλιέργεια νέων καλλιεργειών.

Όπως μας είπε μια γυναίκα, αυτές οι προσπάθειες δείχνουν ότι οι γυναίκες «έχουν την ικανότητα να οικοδομήσουν μια βιώσιμη, ασφαλή και ακμάζουσα κοινότητα».

Οι αντιδράσεις της κοινότητας βασίζονται σε παραδοσιακές κοινωνικές δομές και αξίες, όπως ο σεβασμός για το Βανούα - την αντίληψη των Φίτζι και του Ειρηνικού για το πώς η γη, η θάλασσα, οι άνθρωποι, τα έθιμα και οι πνευματικές πεποιθήσεις αλληλοσυνδέονται - καθώς και η διαχείριση των φυσικών πόρων και η συλλογική λήψη αποφάσεων μέσω φυλών και πρεσβυτέρων, τόσο γυναικών όσο και ανδρών.

Οι κάτοικοι του Ναγκίγκι έχουν προχωρήσει στην προσωρινή αναστολή ορισμένων συνηθισμένων αλιευτικών περιοχών για να δώσουν την ευκαιρία στους πληθυσμούς των ψαριών να ανακάμψουν. Το χωριό εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο να ανακηρύξει μια τοπικά διαχειριζόμενη θαλάσσια περιοχή (γνωστή ως ταμπού ). Αυτή είναι μια απάντηση στις κλιματικές επιπτώσεις, καθώς και στις ζημιές στους υφάλους, τη ρύπανση και την υπεραλίευση.

Για γενιές, οι κάτοικοι των χωριών έχουν προστατεύσει τα τοπικά οικοσυστήματα, τα οποία με τη σειρά τους στηρίζουν το χωριό. Αλλά αυτό που είναι καινούργιο είναι ο τρόπος με τον οποίο αυτές οι πρακτικές ενισχύονται και επισημοποιούνται για να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις.

Ένας γυναικείος συνεταιρισμός έχει κατασκευάσει δεξαμενές υδατοκαλλιέργειας για την εκτροφή και πώληση ψαριών. Από Celia McMichael.

Η προσαρμογή είναι άνιση

Ενώ η προσαρμογή αποφέρει κάποιες επιτυχίες, είναι άνισα κατανεμημένη. Δεν έχουν όλοι πρόσβαση σε γη που χρησιμοποιείται συνήθως για μετεγκατάσταση και δεν έχουν όλα τα νοικοκυριά την οικονομική δυνατότητα να ανοικοδομήσουν τα κατεστραμμένα σπίτια τους.

Αυτό που μας διδάσκει, ωστόσο, το Nagigi είναι η σημασία της τοπικής προσαρμογής. Οι κάτοικοι του χωριού έχουν δείξει πώς μια κοινότητα μπορεί να προβλέπει κινδύνους, να αντιδρά στις αλλαγές και τις απειλές, να ανακάμπτει από ζημιές και να επωφελείται από νέες ευκαιρίες.

Οι μικρές κοινότητες δεν είναι απλώς παθητικοί τόποι απώλειας. Είναι συλλογικότητες δύναμης, δράσης και εφευρετικότητας. Καθώς οι προσπάθειες προσαρμογής κλιμακώνονται σε ολόκληρο τον Ειρηνικό, είναι σημαντικό να αναγνωρίζονται και να υποστηρίζονται τοπικές πρωτοβουλίες όπως αυτές στο Ναγκίγκι.

Η ανταλλαγή αποτελεσματικών μεθόδων προσαρμογής μπορεί να δώσει ιδέες και ελπίδα σε άλλες κοινότητες που βρίσκονται υπό πραγματική πίεση από την κλιματική αλλαγή και άλλες απειλές.

Πολλές κοινότητες καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να προσαρμοστούν, συχνά αναλαμβάνοντας την προσαρμογή με πρωτοβουλία της κοινότητας, ακόμη και παρά την περιορισμένη πρόσβαση που έχουν τα έθνη του Ειρηνικού στην παγκόσμια χρηματοδότηση για το κλίμα.

Το παράδειγμα του Nagigi δείχνει ότι οι ανεπιθύμητες κλιματικές και περιβαλλοντικές αλλαγές ήδη έρχονται. Αλλά πρόκειται επίσης για την εύρεση τρόπων για να ζούμε καλά εν μέσω αβεβαιότητας και κλιμακούμενου κινδύνου, αξιοποιώντας τον τόπο, την παράδοση και την κοινότητα.

Οι συγγραφείς αναγνωρίζουν την υποστήριξη των κατοίκων του Nagigi και του Bia-I-Cake, και ιδιαίτερα του Γυναικείου Συνεταιρισμού Bia-I-Cake, για την κοινοποίηση του χρόνου και των γνώσεών τους.

Σίλια ΜακΜάικλ

Καθηγήτρια Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης

Μερεουαλέσι Γι

Διδακτορικός Φοιτητής στην Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ

https://theconversation.com/as-seas-rise-and-fish-decline-this-fijian-village-is-finding-new-ways-to-adapt-261573