Αν είχαν διαβάσει...

«Ἀρ̣τάμιδος...ανδριδάν»: Μία επιγραφή που βρέθηκε στο Ασκληπιείο από τον  R.Herzog. Πέτρα όριο του ιερού διαστήματος στην Άρτεμη και των [-]ανδριδαίων.Από λευκό ντόπιο μάρμαρο, χρονολογείται τον 3ο/2ο αιώνα π.Χ.  

Ένας λαϊκός μύθος που μου διηγήθηκε καλός φίλος λέει για έναν δήμαρχο που κάποτε συνόδευσε την Υπουργό Πολιτισμού στο Ασκληπιείο. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης τους φέρεται να λέει στην αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη: «Εδώ δίδαξε ο Ιπποκράτης την ιατρική». Τότε παρεμβαίνει μια επίσης γνωστή αρχαιολόγος η οποία του απαντά: «Δήμαρχε, κανένας Ιπποκράτης δεν δίδαξε σε αυτό το ίδρυμα. Οι χρόνοι δεν βγαίνουν, όταν πέθανε ο Ιπποκράτης το Ασκληπιείο ακόμη δεν είχε φτιαχτεί». Η υπουργός όταν άκουσέ την αρχαιολόγο, έξαλλη σαν μία απατημένη σύζυγος αποκρίνεται: «Τότε τι κάνουμε εδώ δήμαρχε πάμε να φύγουμε». Αν οι τρεις τους είχαν διαβάσει τον R.Herzog, τον L.Morricone και τα περίφημα γραπτά τους θα ήταν καλύτερα ενημερωμένοι και θα συνέχιζαν ψηλότερα στο ιερό δάσος, πριν εγκαταλείψουν το οχυρό του πνεύματος της ιατρικής.

Πιο πάνω μέσα στο ιερό άλσος υπήρχαν κτίρια με τα οποία μπορεί να ήλθε σε επαφή ο Ιπποκράτης, αυτή ήταν η άποψη του Herzog με την οποία συντάχθηκε αργότερα, ο δικηγόρος - ιστορικός Βασίλης Χατζηβασιλείου. Στην παραπάνω φωτογραφία είναι το άγνωστο ελληνιστικό κτίσμα εντοπισμένο από τον Morricone, το 1937-1938, επιβεβαιώνοντας τον Herzog με τον καλύτερο τρόπο. Θεωρείται από τα παλαιότερα γνωστά κτίσματα που ακόμη διατηρούνται στο Ασκληπιείο, η τοποθεσία του παραπέμπει στον Παιήωνα Απόλλωνα και πρώτο κύριο του άλσους. Μπορεί να είναι το ιερό της Αρτέμιδος, προστάτιδας των δασών και δίδυμης αδελφής του Απόλλωνα. Παιδιά και τα δύο της Κώας Λητούς με παππού τον Κοίο  από τον οποίο έλαβε η Κως το όνομα της. Στην Επίδαυρο υπήρχε ιερό της Αρτέμιδος κοντά στον βωμό του Ασκληπιού. 

Αυτή η μικρή ιστορία φέρνει στο φως τη σχέση όσων αποφασίζουν εδώ και  χρόνια με τις γνώσεις, τις πράξεις τους για τον τόπο σου. Αν είχαν διαβάσει τον Herzog, Paton, Mackenzie, Laurenzi, Ross θα ήξεραν ότι στην αρχαία Αστυπάλαια της Κω υπάρχουν ακόμη οι ιερές πέτρες που μαρτυρούν τον τόπο γέννησης και φοίτησής του Μέγα Ιπποκράτη που κανένας τους δεν μπήκε στον πειρασμό να αναδείξει.

Αν είχαν μπει στον κόπο να μάθουν μπορεί να είχε αποφευχθεί το έγκλημα με το γκρέμισμα του καμπαναριού του Φάουστο από τον στρατηγό Κουρούκλη και τους ομοίους του,  δεν θα επέτρεπαν την αποδόμηση της Κηπούπολης της Κω, την καταστροφή των βιλών των φτωχών του Παολίνι, το γκρέμισμα της Καζέρμας, της βίλας Μενασέ, της βίλας Βασιλειάδη, την υποβάθμισή του αρχαίου σταδίου, του θεάτρου, των ρωμαϊκών υδραγωγείων, δεν θα παρόπλιζαν την είσοδο της Πύλης του Αγίου Νικολάου με ένα μνημείο που μπορούσε να είχε τοποθετηθεί αλλού, δεν θα έκρυβαν την ευχή των Κώων μετά από τον σεισμό, δεν θα γκρέμιζαν τα βράχια χωρίς μελέτη μέσα σε μια νύχτα στην Ε.Θέρμη για να ανοίξουν τον δρόμο,  δεν θα είχαν αναπλάσει το ψαροχώρι της Καρδάμαινας με αυτό τον τρόπο, δεν θα είχαν ρημάξει το Καμάρι της Κεφάλου, δεν θα κατέστρεφαν το δέλτα του Πλατύ Ποταμού, δεν θα επέτρεπαν να χαθούν τα θέατρα της Κεφάλου και της Καρδάμαινας, δεν θα προκαλούσαν ζημιές τις Θέρμες του Σταυρού, δεν θα έθαβαν το Ελευσίνιο του Αμανιού, δεν θα άνοιγαν αυθαίρετα τον δρόμο στο Ζηνί , το Κάστρο της Αντιμάχειας μετά από την ανάπλαση δεν θα είχε εγκαταλειφθεί μέσα σε λίγα χρόνια, και τόσα άλλα από ένα τεράστιο χωρίς τελειωμό ντροπιαστικό κατάλογο.  

Αγαπητέ μου φίλε κανένας σταυροφόρος δεν λεηλάτησε το Ασκληπιείο σου για να φτιάξει το Κάστρο, το κάστρο φτιάχτηκε από πέτρες του αρχαίου τείχους και της αγοράς, αν είχες διαβάσει τον Herzog θα το ήξερες. Κανένας Herzog δεν έκλεψε τον πλούτο σου, επί οθωμανοκρατίας. Χωρίς το πραγματικό ενδιαφέρον ενός φιλολόγου και τη σύμβαση με την Πύλη του Σουλτάνου κανένα Ασκληπιείο δεν θα είχε βρεθεί, να είσαι βέβαιος για αυτό. Τότε όλα κατέληγαν σε ασβεστοκάμινα των ντόπιων συμπατριωτών μας. Οι οθωμανοί επιθυμούσαν να χαθεί κάθε ίχνος από τον αρχαίο πολιτισμό σου. Κανένας Ζαρράφτης δεν βρήκε το Ασκληπιείο, το είπε και ο ίδιος αν διαβάσεις το βιβλίο του. Τον Γουλιέλμο Πάτον αναφέρει ο αρχαιοδίφης που δεν μπήκες ποτέ στον κόπο να γνωρίσεις, ούτε μια οδό να του αφιερώσεις, να κατανοήσεις τι ακριβώς έγινε.Έδωσες το όνομα του Herzog σε οδό, ενώ λιθοβόλησες ένα πρόεδρο αργότερα όταν τόλμησε να τοποθετήσει την προτομή του Γερμανού . Χαμένοι στις υποσημειώσεις μακριά από την ουσία. Όλοι τους μιλάνε για τα εγκλήματα των άλλων ενώ φοράνε χωρίς καμία ντροπή μάσκα στο πρόσωπο που μεγαλώνει για να χωρέσει την υποκρισία τους.

Αν είχαν αφιερώσει λίγο από τον χρόνο τους στον Herzog, Paton, Laurenzi,  Miauri , Morricone  ένα μεγάλο μέρος από το κοινό τους δεν θα ήταν τόσο αδαές για ιστορικά, δημόσια θέματα και πολύ ευάλωτο σε απλοϊκά συνθήματα που μιλούν για όλα χωρίς να έχουν μπει στον κόπο να μάθουν πως φτάσαμε έως εδώ. Πως η Κως συνεχίζει να χάνει κομμάτια από την ένδοξη ιστορία, τη γεωκληρονομιά και την αρχαία αίγλη της.

Σε ένα ετοιμοθάνατο, αιματοδαρμένο,  πληγωμένο από εμάς πολιτισμό με ελάχιστες πια αξίες,  η φωνή της ντουντούκας δεν είναι ανταμοιβή αλλά μία «τιμητική» διάκριση που απονέμεται στη μετριότητα από την άγνοια. «Μείνε φίλε μου στο οπτικό πεδίο με κάθε τρόπο, αλλιώς είσαι νεκρός», μια τόσο τρομακτική ένταση έχει πλέον εξαπλωθεί στον κόσμο γύρω μας. Γράψε κάτι δεν έχει σημασία τι λες, πες κάτι για να ακουστείς, πλήγωσε τον αντίπαλο σου...

Ο  ανθρώπινος εγκέφαλος μας πλέον είναι εθισμένος στην ψευδαίσθηση μιας πραγματικότητας των μπιτ. Γι' αυτό ένα συναρπαστικό, υπέροχο λίγο ή τίποτα τραβάει περισσότερη προσοχή από μια βαρετή αλλά ουσιώδη αλήθεια.

Στον τόπο μας η εξέλιξη, ο δρόμος προς το αύριο πλέον δεν έχει προνοητικότητα. Πολύπλοκοι μηχανισμοί αναπτύσσουν τις δικές τους ατζέντες, εγκέφαλοι απατούν, και οι βρόχοι ανατροφοδότησης εξελίσσονται για να προάγουν σταθερούς καρδιακούς παλμούς και στη συνέχεια σκοντάφτουν στον πειρασμό τους. Η ορμή των εικόνων, των αλγόριθμων μετατρέπονται σε βιογεωηθική τύπου ουάου και like.

Αυτή είναι η αυταπάτη όσων φαντάζονται ότι ξεφεύγουν από την παρακμή αντιτιθέμενοι σε αυτήν. «Αυτό είναι πέρα ​​από τη θέλησή τους· και, όσο λίγο κι αν το παραδέχονται, αργότερα ανακαλύπτει κανείς ότι ήταν από τους πιο ισχυρούς υποστηρικτές της παρακμής» αυτής που βιώνουμε, είχε πει ο γεννημένος στη Γερμανία αρχαίος Έλληνας, Friedrich Nietzsche. 

Και η πραγματική έκπληξη, για όλους τους εμπλεκόμενους, είναι ότι είμαστε πολύ περισσότερα από όσα μας έχουν πει ότι είμαστε - ότι λαχταράμε περισσότερα από ό,τι φανταζόμασταν ποτέ.

Πριν από πολλά χρόνια αν με ρωτούσες για τον Herzog θα σου έλεγα ότι ήταν ένας Γερμαναράς με γεμάτες τσέπες που ήλθε να κλέψει τον πλούτο μας. Όταν όμως μπήκα στον κόπο να διαβάσω, να ασχοληθώ με το έργο του μέσα από τα αυθεντικά κείμενα , όχι τα παρμένα από αυτοπροσδιοριζόμενους ερευνητές, γνώστες τότε άλλαξα την απόφαση μου τόσο, που ήθελα να του αφιερώσω το βιβλίο μου «Ασκληπιείο των Κώων», κάτι που δεν έγινε τελικά γιατί είχε μεσολαβήσει ο ξαφνικός χαμός του καλού μου φίλου Σωτήρη.

Αν είχαν διαβάσει, ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά, μπορεί καλύτερα ή ο κατήφορος μας να είχε μικρότερη, λιγότερη οδυνηρή κλίση...

Γεωδίφης 

Πηγές:

1.Ασκληπιείο των Κώων, 2024

2.Δημήτρης Βοναπάρτης, θεατρικός δημιουργός και συγγραφέας

3. Ιστορία της νήσου Κω - Β.Χατζηβασιλείου,1990

4. Κώια-Ιάκωβος Ζαρράφτης

5. Δάμος ο Κώιων, 2021

6. Κάστρο της Κω, 2021