Το μέλλον του μεσογειακού κλίματος;
Νέα μελέτη υποδηλώνει εναλλαγή μεταξύ ξηρασιών και νεροποντών στη Μεσόγειο για τα επόμενα χρόνια. Στην περιοχή της Δωδεκανήσου-Κω επιβεβαιώνει τη συνέχιση των ξηρών συνθηκών για μία δεκαετία με βάση ένα μοντέλο που συνδυάζει κλιματικούς παράγοντες μεγάλης κλίμακας με περιφερειακά δεδομένα πίεσης της στάθμης της θάλασσας για να βελτιώσει την ακρίβεια πρόβλεψης.
Η πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Ocean-Land-Atmosphere Research διερευνά τις επίμονες ταλαντώσεις στη δεκαετή πρόβλεψη των φάσεων διαβροχής και ξήρανσης στην κεντρική Μεσόγειο. Η έρευνα δείχνει ότι η περιοχή θα βιώσει εναλλασσόμενους κύκλους υγροτέρων και ξηρότερων συνθηκών, με μια προβλεπόμενη δεκαετία ξήρανσης μεταξύ 2045 και 2054, ακολουθούμενη από μια περίοδο αυξημένης υγρότητας.
Το νέο μοντέλο προβλέπει συνέχεια της δοκιμασίας φυσικών πόρων και τα ευρήματα του βοηθούν στον σχεδιασμό των υδάτινων πόρων, στη γεωργία και στις μελλοντικές επενδύσεις σε υποδομές κυρίως τουριστικές στο νοτιοανατολικό Αιγαίο.Η έρευνα τονίζει την ανάγκη για προσαρμοστικές στρατηγικές διαχείρισης των υδάτων, συμπεριλαμβανομένων σχεδίων έκτακτης ανάγκης για ξηρασία και προσπαθειών διατήρησης, για την αντιμετώπιση των επαναλαμβανόμενων κύκλων υγρής-ξηρής φύσης.
Από τους ελαιώνες της μέχρι τις παράκτιες πόλεις της, η Μεσόγειος εξαρτάται από μια λεπτή ισορροπία βροχής και ήλιου, αλλά η κλιματική αλλαγή ανατρέπει τα δεδομένα.
Χρησιμοποιώντας ένα νέο και σχετικά απλό μοντέλο βασισμένο σε δεδομένα, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Ocean-Land-Atmosphere Research προβλέπει επαναλαμβανόμενους κύκλους ξηρασίας και βροχής στην κεντρική Μεσόγειο, προσφέροντας μια πιο καθαρή εικόνα των μεταβαλλόμενων υδάτινων προτύπων της περιοχής. Τα ευρήματα ανοίγουν το δρόμο για πιο έξυπνες, πιο προσαρμοστικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης κλιματικής αστάθειας.
Περιβάλλον και κλίμα της κεντρικής Μεσογείου: Έρευνα Ωκεανού-Χερσαίας-Ατμόσφαιρας (2025). DOI: 10.34133/olar.0093.
Γνωστή εδώ και καιρό για τον ηλιόλουστο ουρανό και το εύκρατο κλίμα της, η Μεσόγειος βρίσκεται πλέον στην πρώτη γραμμή της κλιματικής αλλαγής. Η περιοχή βιώνει συχνότερα και πιο έντονα κλιματικά ακραία φαινόμενα, από ξηρασίες έως νεροποντές, ωθώντας τους επιστήμονες να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την πρόβλεψη μελλοντικών αλλαγών σε αυτήν την πολιτιστικά πλούσια, γεωργικά κρίσιμη ζώνη.
«Ενώ τα συμβατικά μοντέλα παγκόσμιας κυκλοφορίας έχουν προωθήσει σημαντικά την κατανόησή μας για τη δυναμική του κλίματος, δεν καταγράφουν πάντα βασικές περιφερειακές λεπτομέρειες, ιδίως τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας που επηρεάζουν τα τοπικά πρότυπα βροχοπτώσεων», δήλωσε ο Gianni Bellocchi, ανώτερος επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Clermont Auvergne στη Γαλλία και αντίστοιχος συγγραφέας αυτής της μελέτης.
Συνεπώς, η ομάδα στόχευσε σε μια μάλλον τοπική προσέγγιση των κύκλων διαβροχής και ξήρανσης στην κεντρική Μεσόγειο.
«Ενσωματώσαμε τις κλιματικές πιέσεις με ιστορικά δεδομένα χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο που βασίζεται σε δεδομένα με εξωγενή δεδομένα, ή DDMX», δήλωσε ο Nazzareno Diodato, πρώτος συγγραφέας και συνάδελφος επιστήμονας στο Μετεωρολογικό Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ερευνών - Διεθνές Πρόγραμμα Συνεργατών της Πανεπιστημιακής Εταιρείας για την Ατμοσφαιρική Έρευνα.
Οι ερευνητές ανέλυσαν ιστορικά μετεωρολογικά δεδομένα άνω του ενός αιώνα, που χρονολογούνται από το 1884, με έμφαση στον Τυποποιημένο Δείκτη Βροχόπτωσης, έναν βασικό δείκτη που παρακολουθεί ασυνήθιστες υγρές ή ξηρές συνθήκες σε διαστήματα έξι μηνών. Το μοντέλο DDMX συνδυάζει κλιματικούς παράγοντες μεγάλης κλίμακας με περιφερειακά δεδομένα πίεσης της στάθμης της θάλασσας για να βελτιώσει την ακρίβεια πρόβλεψης.
Όταν επικυρώθηκε σε σχέση με παρατηρήσεις από το 1993 έως το 2022, το μοντέλο έδειξε ισχυρή απόδοση, με συντελεστή συσχέτισης 0,58 και μέσο τετραγωνικό σφάλμα ρίζας 0,621, επιβεβαιώνοντας την αξιοπιστία του.
«Η προσέγγισή μας DDMX προσφέρει μια απλούστερη μεθοδολογία και συμπληρωματική εναλλακτική λύση σε σχέση με τα συμβατικά μοντέλα παγκόσμιας κυκλοφορίας για την κατανόηση και την πρόβλεψη φαινομένων που σχετίζονται με το κλίμα», δήλωσε ο Rajib Maity, συν-συγγραφέας και ερευνητής στο Ινδικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Kharagpur.
Το μοντέλο προβλέπει μια δεκαετή περίοδο ξήρανσης από το 2045 έως το 2054, ακολουθούμενη από μια πιο υγρή φάση - καταγράφοντας τους εναλλασσόμενους υγρούς-ξηρούς κύκλους που αναδύονται ως κυρίαρχη ένδειξη της κλιματικής αλλαγής στην περιοχή. Αυτά τα ευρήματα βοηθούν στον σχεδιασμό των υδάτινων πόρων, στη γεωργία και στις επενδύσεις σε υποδομές.
Η τριάδα σχεδιάζει να βελτιώσει και να επεκτείνει περαιτέρω το μοντέλο DDMX σε διαφορετικές υποπεριοχές της Μεσογείου και σενάρια υδροκλιματικού περιβάλλοντος. Στοχεύουν επίσης στην ενσωμάτωση πιο ποικίλων συνόλων δεδομένων, στη διερεύνηση νέων αρχιτεκτονικών μηχανικής μάθησης και στην πιο αυστηρή ποσοτικοποίηση της αβεβαιότητας στις προβλέψεις.
«Τελικά, ελπίζουμε ότι το έργο μας θα οδηγήσει σε πιο αποτελεσματικό σχεδιασμό ανθεκτικότητας και σε βιώσιμες στρατηγικές διαχείρισης των υδάτων σε περιοχές όπως η Μεσόγειος, οι οποίες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στα εξελισσόμενα κλιματικά πρότυπα», δήλωσε ο Μπελόκι.
Γεωδίφης
περισσότερα,
Nazzareno Diodato et al, Persistent Oscillations in the Decadal Prediction of Central Mediterranean Wetting and Drying Phases, Ocean-Land-Atmosphere Research (2025). DOI: 10.34133/olar.0093
Ocean-Land-Atmosphere Research (OLAR)
https://phys.org/news/2025-08-mediterranean-climate-future-droughts-downpours.html#google_vignette