Γιατί ο Πλούτωνας δεν θεωρείται πλανήτης;

Μια εικόνα του Πλούτωνα, καταγράφηκε από το διαστημικό σκάφος New Horizon της NASA το 2015. (Εικόνα: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute).

Ο Πλούτωνας υποβιβάστηκε από πλανήτη σε πλανήτη νάνο το 2006. Γιατί λοιπόν η κατάστασή του εξακολουθεί να είναι τόσο αμφιλεγόμενη σήμερα;

Όταν η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (IAU) υποβάθμισε τον Πλούτωνα σε πλανήτη νάνο το 2006, εξέπληξε πολλούς ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων επιστημόνων. Ακόμη και πολλά χρόνια αργότερα, ορισμένοι αστρονόμοι θέλουν να αναθεωρήσουν τον ορισμό του πλανήτη για να αποσαφηνίσουν τις παραμέτρους που ξεχωρίζουν τους πλανήτες από άλλα ουράνια αντικείμενα. 

Γιατί όμως ο Πλούτωνας δεν θεωρείται πλέον πλανήτης; 

Ξεκινάμε τον ορισμό του πλανήτη - ή την έλλειψή του. Πριν από το 2006, δεν υπήρχαν αυστηρά κριτήρια για έναν πλανήτη. Αντίθετα, οι πλανήτες θεωρούνταν ως αντικείμενα μεγαλύτερα από τους αστεροειδείς που περιφέρονταν γύρω από τον ήλιο. Στα μέσα του 1800, για παράδειγμα, περισσότερα από δώδεκα αντικείμενα που τώρα θεωρούμε αστεροειδείς θεωρούνταν πλανήτες. 

Πότε ο Πλούτωνας έγινε πλανήτης; Όταν ο Πλούτωνας ανακαλύφθηκε από τον Clyde Tombaugh το 1930, οι επιστήμονες έψαχναν πολύ για ένα άγνωστο ουράνιο σώμα για να εξηγήσουν κάποιες ανωμαλίες στην τροχιά του Ουρανού. Ο Tombaugh, ένας νεοσύστατος αστρονόμος στο Αστεροσκοπείο Lowell στην Αριζόνα, επιφορτίστηκε να εντοπίσει τον ένοχο. Μετά από αρκετούς μήνες, εντόπισε επιτυχώς ένα στρογγυλό, βραχώδες αντικείμενο πέρα ​​από τον Ουρανό που πίστευε ότι θα μπορούσε να συνεισφέρει στην τροχιακή του ταλάντευση. Θα ονομαζόταν τελικά Πλούτωνας από τον Έλληνα θεό του κάτω κόσμου. Παρά το γεγονός ότι ήταν μικρότερος από πολλά γνωστά φεγγάρια, θεωρήθηκε αρκετά μεγάλος για να θεωρηθεί πλανήτης. Ωστόσο, σύντομα έγινε φανερό ότι ο Πλούτωνας δεν ήταν αρκετά μεγάλος για να ασκήσει το είδος της βαρυτικής έλξης που απαιτείται για να επηρεάσει την τροχιά του Ουρανού. 

Επιπλέον, στη δεκαετία του 1990, οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ότι ο Πλούτωνας περιβαλλόταν από διάφορα αντικείμενα παρόμοιου μεγέθους. ανήκε σε μια περιοχή του ηλιακού συστήματος που αργότερα ονομάστηκε Ζώνη Κάιπερ. Αυτό πυροδότησε συζήτηση για την κατάσταση του Πλούτωνα στον πλανητικό κανόνα, η οποία ήρθε στο προσκήνιο σε μια συνάντηση το 2006 στην Πράγα. 

Ο Πλούτωνας βρίσκεται στη ζώνη Kuiper, μακριά από τον ήλιο. Χιλιάδες γνωστά αντικείμενα περιφέρονται εκεί, που σημαίνει ότι ο Πλούτωνας δεν είναι το κυρίαρχο σώμα της βαρύτητας στην περιοχή. Γιατί ο Πλούτωνας δεν θεωρείται πλανήτης; Εκείνο το έτος, η IAU ανέθεσε σε μια μικρή επιτροπή να δημιουργήσει έναν λειτουργικό ορισμό του «πλανήτη». Κατέληξαν με τρία κριτήρια: Πρέπει να περιφέρεται γύρω από τον ήλιο. Πρέπει να έχει αρκετή μάζα για να τραβήξει τον εαυτό του σε στρογγυλό σχήμα. Πρέπει να έχει καθαρίσει όλα τα άλλα ουράνια σώματα, εκτός από τα δικά του φεγγάρια, από την τροχιά του. 

Με βάση την τρίτη απαίτηση, η επιτροπή δήλωσε ότι ο Πλούτωνας δεν ήταν πλέον κατάλληλος ως πλανήτης λόγω της θέσης του στην ακατάστατη Ζώνη Kuiper, όπου χιλιάδες αντικείμενα βρίσκονται πέρα ​​από την τροχιά του Ποσειδώνα. 

Ο Πλούτωνας, επομένως, δεν είναι το βαρυτικά κυρίαρχο αντικείμενο στη γειτονιά του-και επομένως, ούτε ένας πλανήτης, σύμφωνα με τον νέο ορισμό.  Αλλά αυτό το πλαίσιο προκάλεσε άμεση κριτική. «Αυτός ο ορισμός είναι σαφώς ανεπαρκής, γιατί αποκλείει εξωπλανήτες» ή πλανήτες που ανακαλύφθηκαν πέρα ​​από το ηλιακό μας σύστημα, δήλωσε  ο Jean-Luc Margot, πλανητολόγος στο UCLA.

 Είναι επίσης εξαιρετικά δύσκολο να προσδιοριστεί πότε ένα σώμα έχει καθαρίσει τη δική του τροχιά, είπε — ο Πλούτωνας σαφώς δεν το έχει κάνει, αλλά από ορισμένους ορισμούς, ούτε ο Άρης. Ο υποβιβασμός του Πλούτωνα παραμένει αμφιλεγόμενος για ορισμένους επιστήμονες, ωστόσο, εν μέρει λόγω του τρόπου με τον οποίο αναταξινομήθηκε. 

Ο Philip Metzger, ένας πλανητικός φυσικός που εργάστηκε στην αποστολή New Horizons της NASA στον Πλούτωνα, έχει επισημάνει στο παρελθόν ότι η IAU δεν έθεσε τον ορισμό του πλανήτη για ψηφοφορία από την ευρύτερη επιστημονική κοινότητα. Κατά την άποψή του, αυτό καθιστά τον νέο ορισμό άκυρο. 

Και για άλλους, είναι θέμα συναισθήματος - πολλοί άνθρωποι μεγάλωσαν σκεπτόμενοι τον Πλούτωνα ως πλανήτη και εξακολουθούν να επενδύουν συναισθηματικά σε αυτόν. Ανεξάρτητα από το αν ο Πλούτωνας είναι πλανήτης ή πλανήτης νάνος, παραμένει ένα συναρπαστικό μέρος του ηλιακού συστήματος, από την τεράστια λευκή «καρδιά» του παγωμένου αζώτου μέχρι το «υπερηφαίστειο» που εκτοξεύει πάγο που πιστεύεται ότι κρύβεται κάτω από την επιφάνειά του. «Ο Πλούτωνας δεν έχει αλλάξει», είπε ο Margot. «Είναι εξίσου συναρπαστικό».

Γεωδίφης με πληροφορίες από το livescience

https://www.livescience.com/space/planets/why-is-pluto-not-considered-a-planet