Γιατί οι ανθρωπογενείς πυρκαγιές είναι πιο καταστροφικές και πιο δύσκολο να περιοριστούν

«Είναι δύσκολο να ελευθερώσεις τους ανόητους από τις αλυσίδες τους...», Βολταίρος, 18ος αιώνας.

Επιβατικό αεροπλάνο καταγράφει τις φονικές πυρκαγιές που έπληξαν τη Λαχάινα της Χαβάης, το 2023.

Γιατί οι πυρκαγιές που ξεκίνησαν από ανθρώπους, αυτοκίνητα και ηλεκτροφόρα καλώδια μπορεί να είναι πιο καταστροφικές και πιο δύσκολο να περιοριστούν. Ενώ η κλιματική αλλαγή θέτει τις βάσεις για μεγαλύτερες και πιο έντονες πυρκαγιές, οι άνθρωποι πυροδοτούν ενεργά τις φλόγες.

Οι πυρκαγιές γίνονται όλο και πιο καταστροφικές σε όλες τις ΗΠΑ, όπως βλέπει η χώρα το 2024. Έρευνες δείχνουν ότι οι πυρκαγιές είναι έως και 4 φορές μεγαλύτερες και 3 φορές πιο συχνές από ό,τι στη δεκαετία του 1980 και του 1990, με ορισμένες να καταναλώνουν εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα.

Η έκταση των πυρκαγιών αυξάνεται στις ΗΠΑ. Από το 1983, όταν οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες άρχισαν να χρησιμοποιούν την τρέχουσα μέθοδο παρακολούθησης των δασικών πυρκαγιών, ο ετήσιος αριθμός των στρεμμάτων που καίγονται στις ΗΠΑ έχει ανοδική τάση, με περισσότερες πυρκαγιές υψηλής σοβαρότητας. Περισσότερα από 7,3 εκατομμύρια στρέμματα είχαν καεί το 2024 μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, πολύ πάνω από το μέσο όρο. 

Οι κεραυνοί είναι μια αιτία, αλλά η πλειονότητα των πυρκαγιών που απειλούν τις κοινότητες πυροδοτούνται από ανθρώπινες δραστηριότητες. Το μέταλλο από αυτοκίνητα ή  το χλοοκοπτικό που σέρνεται στο έδαφος μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιές. Από ένα σπασμένο καλώδιο ηλεκτρικού ρεύματος ξεκίνησε τη φονική πυρκαγιά στο Μάουι το 2023 που κατέστρεψε την πόλη Lahaina της Χαβάης. Η μεγαλύτερη πυρκαγιά της Καλιφόρνια το 2024 ξεκίνησε όταν ένας άνδρας έσπρωξε ένα φλεγόμενο αυτοκίνητο σε μια χαράδρα κοντά στο Chico. Η φωτιά κατέστρεψε περισσότερα από 700 σπίτια και κτίρια.

Τι κάνει αυτές τις πυρκαγιές τόσο καταστροφικές και δύσκολο να περιοριστούν; Η απάντηση βρίσκεται σε ένα μείγμα μεταβαλλόμενου κλίματος, στην κληρονομιά των προηγούμενων πρακτικών διαχείρισης της γης και στις τρέχουσες ανθρώπινες δραστηριότητες που αναδιαμορφώνουν τη συμπεριφορά των πυρκαγιών και αυξάνουν τον κίνδυνο που ενέχουν.

Η τέλεια καταιγίδα της πυρκαγιάς 

Οι πυρκαγιές βασίζονται σε τρία βασικά στοιχεία για να εξαπλωθούν: Ο ευνοϊκός καιρός, το ξηρό καύσιμο και η πηγή ανάφλεξης. Καθένας από αυτούς τους παράγοντες έχει υποστεί έντονες αλλαγές τις τελευταίες δεκαετίες. Ενώ η κλιματική αλλαγή θέτει τις βάσεις για μεγαλύτερες και πιο έντονες πυρκαγιές, οι άνθρωποι πυροδοτούν ενεργά τις φλόγες. 

Κλίμα και Καιρός 

Οι νύχτες, που παλαιότερα πρόσφεραν ανακούφιση με ψυχρότερες συνθήκες και υψηλότερη υγρασία, το κάνουν λιγότερο συχνά, επιτρέποντας στις πυρκαγιές να συνεχίσουν να μαίνονται χωρίς παύση. Οι ακραίες θερμοκρασίες παίζουν επικίνδυνο ρόλο στις πυρκαγιές. Η θερμότητα στεγνώνει τη βλάστηση, καθιστώντας την πιο εύφλεκτη. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι πυρκαγιές αναφλέγονται πιο εύκολα, εξαπλώνονται πιο γρήγορα και καίγονται με μεγαλύτερη ένταση. Στις δυτικές ΗΠΑ, η ξηρασία που αποδίδεται στην κλιματική αλλαγή έχει διπλασιάσει την ποσότητα δασικής έκτασης που έχει καεί από το 1984. 

Το πρόβλημα επιδεινώνεται από την ταχεία άνοδο των νυχτερινών θερμοκρασιών, που τώρα αυξάνεται ταχύτερα από τις θερμοκρασίες της ημέρας. Οι νύχτες, που παλαιότερα πρόσφεραν ανακούφιση με ψυχρότερες συνθήκες και υψηλότερη υγρασία, το κάνουν λιγότερο συχνά, επιτρέποντας στις πυρκαγιές να συνεχίσουν να μαίνονται χωρίς παύση. 

Καύσιμα

 Η φωτιά είναι μια φυσική διαδικασία που έχει διαμορφώσει τα οικοσυστήματα για περισσότερα από 420 εκατομμύρια χρόνια. Οι ιθαγενείς χρησιμοποιούσαν ιστορικά ελεγχόμενες καύσεις για να διαχειριστούν τοπία και να μειώσουν τη συσσώρευση καυσίμων.

 Ωστόσο, ένας αιώνας καταστολής πυρκαγιάς επέτρεψε σε τεράστιες περιοχές να συσσωρευτούν πυκνά καύσιμα, προετοιμάζοντάς τες για μεγαλύτερες και πιο έντονες δασικές πυρκαγιές. Τα χωροκατακτητικά είδη, όπως ορισμένα χόρτα, έχουν επιδεινώσει το πρόβλημα δημιουργώντας συνεχείς δεξαμενές καυσίμων που επιταχύνουν την εξάπλωση της πυρκαγιάς, συχνά διπλασιάζοντας ή τριπλασιάζοντας τη δραστηριότητα της πυρκαγιάς. 

Επιπρόσθετα, η ανθρώπινη ανάπτυξη σε περιοχές που είναι επιρρεπείς στη φωτιά, ειδικά στη διεπαφή άγριων εδαφών-αστικών πόλεων, όπου οι γειτονιές αναμειγνύονται με τη βλάστηση των δασών και των λιβαδιών, έχει εισαγάγει νέα, πολύ εύφλεκτα καύσιμα. Τα κτίρια, τα οχήματα και οι υποδομές συχνά αναφλέγονται εύκολα και καίγονται πιο ζεστά και πιο γρήγορα από τη φυσική βλάστηση. Αυτές οι αλλαγές έχουν αλλάξει σημαντικά τα πρότυπα καυσίμων, δημιουργώντας συνθήκες ευνοϊκές για πιο σοβαρές και πιο δύσκολα ελεγχόμενες πυρκαγιές. 

Ανάφλεξη

 Οι ανθρώπινες δραστηριότητες όχι μόνο έχουν τριπλασιάσει τη διάρκεια της περιόδου των πυρκαγιών, αλλά έχουν επίσης οδηγήσει σε πυρκαγιές που αποτελούν υψηλότερο κίνδυνο για τους ανθρώπους. Ο κεραυνός μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιές, αλλά οι άνθρωποι είναι υπεύθυνοι για ένα αυξανόμενο μερίδιο. Από πυρκαγιές χωρίς επίβλεψη μέχρι εμπρησμούς ή σπινθήρες από ηλεκτροφόρα καλώδια, πάνω από το 84% των πυρκαγιών που πλήττουν τις κοινότητες προκαλούνται από τον άνθρωπο. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες όχι μόνο έχουν τριπλασιάσει τη διάρκεια της περιόδου των πυρκαγιών, αλλά έχουν επίσης οδηγήσει σε πυρκαγιές που αποτελούν υψηλότερο κίνδυνο για τους ανθρώπους. 

Οι πυρκαγιές που προκαλούνται από τον άνθρωπο τείνουν να είναι πιο καταστροφικές .Μια ετήσια σύγκριση των δασικών πυρκαγιών με γνωστές αιτίες δείχνει ότι αυτές που ξεκίνησαν από ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως σπινθήρες από ηλεκτροφόρα καλώδια ή αυτοκίνητα, κατέστρεψαν περισσότερες κατασκευές από τις πυρκαγιές που προκλήθηκαν από κεραυνούς τα πιο πρόσφατα χρόνια. Ένα ραβδόγραμμα για κάθε έτος από το 2001 έως το 2018 δείχνει ανθρωπογενείς πυρκαγιές που καταστρέφουν πολλές φορές περισσότερες κατασκευές κάθε χρόνο με εξαίρεση το 2012. Κατασκευές που καταστράφηκαν από πυρκαγιές που προκλήθηκαν από τον άνθρωπο[ μπλε].Δομές που καταστράφηκαν από πυρκαγιές που προκλήθηκαν από κεραυνούς[κόκκινο].

Οι πυρκαγιές που ξεκινούν από κεραυνούς συχνά συμπίπτουν με καταιγίδες που προκαλούν βροχή ή υψηλότερη υγρασία, η οποία επιβραδύνει την εξάπλωση των πυρκαγιών. Οι πυρκαγιές που προκαλούνται από τον άνθρωπο, ωστόσο, συνήθως αναφλέγονται κάτω από πιο ακραίες συνθήκες - υψηλότερες θερμοκρασίες, χαμηλότερη υγρασία και ισχυρότεροι άνεμοι. Αυτό οδηγεί σε μεγαλύτερα ύψη φλόγας, ταχύτερη εξάπλωση τις κρίσιμες πρώτες μέρες πριν μπορέσουν να ανταποκριθούν τα πληρώματα και πιο σοβαρές επιπτώσεις στο οικοσύστημα, όπως η θανάτωση περισσότερων δέντρων και η υποβάθμιση του εδάφους. 

Οι πυρκαγιές που προκαλούνται από τον άνθρωπο συμβαίνουν συχνά σε ή κοντά σε κατοικημένες περιοχές, όπου εύφλεκτες κατασκευές και βλάστηση δημιουργούν ακόμη πιο επικίνδυνες συνθήκες. Καθώς η αστική ανάπτυξη επεκτείνεται σε άγριες περιοχές, η πιθανότητα πυρκαγιών που προκαλούνται από τον άνθρωπο και τα ακίνητα που δυνητικά εκτίθενται σε πυρκαγιά αυξάνονται, δημιουργώντας έναν βρόχο ανατροφοδότησης κλιμάκωσης του κινδύνου πυρκαγιάς.

Ο καιρός μαστίγιο της φετινής περιόδου 

Η ζέστη του καλοκαιριού που έσπασε ρεκόρ το 2024 ενέτεινε τους κινδύνους πυρκαγιάς, με τη βλάστηση να στεγνώνει γρήγορα και να αφήνει ξερά τοπία σε πολλές περιοχές. Επιπλέον, ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως «καιρός μαστίγιο», που χαρακτηρίζεται από ασυνήθιστα υγρούς χειμώνες και άνοιξη που ακολουθούνται από ακραία καλοκαιρινή ζέστη, έχει γίνει ιδιαίτερα έντονο στη Νότια Καλιφόρνια. Μια υγρή άνοιξη ενθάρρυνε την ανάπτυξη της βλάστησης, η οποία στη συνέχεια στέγνωσε κάτω από τις καυτές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, μετατρέποντας σε καύσιμο εξαιρετικά εύφλεκτο. Τα ισχυρά κύματα καύσωνα, μαζί με τη σχετική έλλειψη ψύξης κατά τη διάρκεια της νύχτας, δημιούργησαν συνθήκες όπου οι πυρκαγιές όχι μόνο εξαπλώθηκαν ταχύτερα, αλλά ήταν και πιο δύσκολο να περιοριστούν. 

Αυτός ο κύκλος τροφοδότησε μερικές από τις μεγαλύτερες πυρκαγιές της σεζόν του 2024, αρκετές από τις οποίες ξεκίνησαν από ανθρώπους. Η ατμοσφαιρική αστάθεια κατά τη διάρκεια ορισμένων από αυτές τις πυρκαγιές οδήγησε επίσης στον σχηματισμό σύννεφων πυροσυσσωρεύσεως - ογκώδεις κεραυνοί με πυρκαγιά που μπορούν να δημιουργήσουν τον δικό τους καιρό, συμπεριλαμβανομένων κεραυνών και ανέμων σαν ανεμοστρόβιλοι που οδηγούν τις φλόγες ακόμη περισσότερο. Σε όλη τη χώρα, η ξηρή βούρτσα, η χαμηλή υγρασία και οι ισχυροί άνεμοι τροφοδότησαν μεγάλες πυρκαγιές σε πολλές πολιτείες το 2024, από το Τέξας έως τη Βόρεια Ντακότα, σε πολλές δυτικές πολιτείες και μέχρι το Νιου Τζέρσεϊ και τη Νέα Υόρκη. Το Όρεγκον είχε μια περίοδο πυρκαγιών που κατέρριψε το ρεκόρ, με περισσότερα από 1,9 εκατομμύρια στρέμματα καμένα. 

Καθώς οι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν τις δασικές πυρκαγιές συγκλίνουν, η πιθανότητα για ολοένα και πιο σοβαρές πυρκαγιές διαφαίνεται όλο και μεγαλύτερη. Οι σοβαρές πυρκαγιές απελευθερώνουν επίσης μεγάλες ποσότητες άνθρακα από τα δέντρα, τη βλάστηση και το έδαφος στην ατμόσφαιρα, αυξάνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και επιδεινώνοντας την κλιματική αλλαγή, συμβάλλοντας σε πιο ακραίες περιόδους πυρκαγιών. 

Γεωδίφης με πληροφορίες από τις σελίδες eos και theconversation

περισσότερα,

Αυτό το άρθρο, που δημοσιεύθηκε αρχικά στις 8 Οκτωβρίου 2024, ενημερώθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2024, με νέες λεπτομέρειες σχετικά με τις πυρκαγιές του έτους.  Από την Βιρτζίνια Ιγκλέσιας, Προσωρινή Διευθύντρια Εργαστηρίου Γης, Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Μπόλντερ

https://theconversation.com/why-wildfires-started-by-humans-cars-and-power-lines-can-be-more-destructive-and-harder-to-contain-239058

https://eos.org/articles/why-wildfires-started-by-humans-cars-and-power-lines-can-be-more-destructive-and-harder-to-contain