Η διαφορά ανάμεσα σε τσουνάμι και ένα παλιρροϊκό κύμα;
Λίγα λεπτά πριν το τσουνάμι χτυπήσει τις ακτές του Παλού της Ινδονησίας, πριν από 6 χρόνια.Από shimizuuuwu.
«Ο αγγλικός όρος παλιρροϊκό κύμα κυριάρχησε μέχρι το τσουνάμι του Ινδικού Ωκεανού το 2004, εν μέρει επειδή οι περισσότερες παρατηρήσεις τσουνάμι μέχρι τότε περιέγραφαν υδάτινα φαινόμενα που έμοιαζαν με παλίρροιες που προχωρούσαν γρήγορα ή γρήγορα υποχωρούσαν», Κώστας Συνολάκης , διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Τσουνάμι στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια , είπε στο Live Science. «Το 2004, αποκτήσαμε πρόσβαση σε πολλά βίντεο από το τσουνάμι στην Ινδονησία και την Ταϊλάνδη και συνειδητοποιήσαμε ότι τα γιγάντια τσουνάμι δεν μοιάζουν με παλίρροιες».
Τα παλιρροϊκά κύματα προκαλούνται από τη βαρυτική αλληλεπίδραση μεταξύ της Γης και της σελήνης - και σε μικρότερο βαθμό, του ήλιου. Αυτά τα κύματα είναι προϊόντα των παλιρροϊκών μοτίβων που οδηγούν σε καθημερινές χαμηλές και ψηλές παλίρροιες στις παράκτιες περιοχές, που σημαίνει ότι είναι γενικά προβλέψιμα, σε σχέση με τις φάσεις της σελήνης.
Οι παλίρροιες είναι υψηλότερες κατά τη διάρκεια της νέας σελήνης - όταν το φεγγάρι βρίσκεται μεταξύ της Γης και του ήλιου και την πανσέληνο, όταν η Γη κάθεται ανάμεσα στη σελήνη και τον ήλιο.
Η βαρύτητα του φεγγαριού ασκεί μεγαλύτερη δύναμη στις περιοχές της Γης που βρίσκονται πιο κοντά στο φεγγάρι, το οποίο έλκει το νερό εκεί, προκαλώντας την άνοδο του ωκεανού σε μια διόγκωση. Εν τω μεταξύ, οι ωκεανοί στην πλευρά της Γης απέναντι από το φεγγάρι βιώνουν επίσης μια διόγκωση λόγω αδράνειας - τη φυσική τάση ενός κινούμενου αντικειμένου να συνεχίσει να κινείται ή ενός ακίνητου αντικειμένου να παραμένει ακίνητο. Το νερό που απομακρύνεται από το φεγγάρι αντιστέκεται στις βαρυτικές δυνάμεις που προσπαθούν να το τραβήξουν προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Αυτά τα δύο φουσκώματα κινούνται γύρω από τη Γη καθώς ο πλανήτης μας περιστρέφεται και το φεγγάρι περιφέρεται γύρω μας, πράγμα που σημαίνει ότι οι περισσότερες περιοχές βιώνουν παλίρροια δύο φορές κάθε 24 ώρες και 50 λεπτά. Εν τω μεταξύ, οι άμπωτες παλίρροιες εμφανίζονται σε περιοχές που δεν είναι ούτε πιο κοντά ούτε πιο μακριά από το φεγγάρι.
Ένα παλιρροϊκό κύμα μπορεί να εκτείνεται για χιλιάδες μίλια. Σε πολλές περιπτώσεις, τα παλιρροϊκά κύματα είναι μικρά. Ωστόσο, ορισμένα γεωγραφικά χαρακτηριστικά, όπως οι στενές εισόδους και οι εκβολές ποταμών, μπορούν να συγκεντρώσουν την ενέργεια των παλιρροιών, δημιουργώντας τεράστια κύματα σε ορισμένες περιοχές .
Τα παλιρροϊκά κύματα, ωστόσο, δεν ταιριάζουν με την καταστροφική δύναμη των τσουνάμι - ένας όρος που σημαίνει «κύμα λιμανιού» στα Ιαπωνικά. Σε αντίθεση με τα παλιρροιακά κύματα, τα τσουνάμι είναι σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτα. Προκύπτουν από υποθαλάσσιους σεισμούς, κατολισθήσεις, ηφαίστεια ακόμη και μετεωρίτες.
Το τσουνάμι είναι μια σειρά από τεράστια κύματα που δημιουργούνται από υποθαλάσσιους σεισμούς. Τα κύματα ταξιδεύουν με υποηχητική ταχύτητα στην επιφάνεια του νερού.
Οι υποθαλάσσιοι σεισμοί σε ζώνες καταβύθισης, όπου μια ηπειρωτική πλάκα γλιστρά κάτω από την άλλη, προκαλούν συχνά μεγάλα τσουνάμι. Σεισμοί μεγέθους 6,5 βαθμών και άνω που συμβαίνουν σε σχετικά μικρά βάθη και ανυψώνουν τον φλοιό της Γης είναι πιθανό να προκαλέσουν τσουνάμι. Επιπλέον, τα ηφαίστεια και οι κατολισθήσεις - είτε υποθαλάσσια είτε σε ξηρά δίπλα στον ωκεανό - έχουν ως αποτέλεσμα τη μετακίνηση μεγάλων ποσοτήτων μάγματος και πετρωμάτων που μπορούν να προκαλέσουν τσουνάμι. Αυτά τα συμβάντα μπορεί να παραλείψουν τα συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης, είπε ο Συνολάκης.
Η δύναμη από γεγονότα όπως αυτά εκτοπίζει το νερό και η ενέργεια από αυτή τη μετατόπιση διαδίδεται ως κύμα. Τα τσουνάμι μπορεί να είναι τοπικά, περιφερειακά ή απομακρυσμένα, ανάλογα με το μέγεθος. Τα τσουνάμι μπορεί να προκύψουν από γεγονότα που συμβαίνουν κοντά στο σημείο όπου το κύμα χτυπά την ακτογραμμή, αλλά μπορεί επίσης να συμβεί και χιλιάδες μίλια μακριά.
Μια προειδοποιητική πινακίδα για τσουνάμι στην παραλία. Από την Ουνέσκο.
Τα τσουνάμι μπορεί να είναι ελάχιστα ορατά, ανεβάζοντας την επιφάνεια του ωκεανού μόνο κατά ίντσες. Αλλά μπορούν να ταξιδέψουν με ταχύτητες 500 mph (800 χλμ/ώρα) . Οι περίοδοι κυμαίνονται από λίγα λεπτά έως δύο ώρες. Ενώ τα μικρότερα βάθη κοντά στις ακτές επιβραδύνουν τα κύματα, αυξάνουν το ύψος επειδή τα κύματα που ακολουθούν το αρχικό μέτωπο κύματος ενώ προσεγγίζουν, προσθέτοντας δύναμη πίσω από αυτό. Αυτό το φαινόμενο ευθύνεται για τα τεράστια τοιχώματα του νερού που μπορεί να συμβούν καθώς τα τσουνάμι έρχονται στην ξηρά.
Επειδή τα τσουνάμι είναι σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτα, οι άνθρωποι σε ευάλωτες παράκτιες περιοχές μπορεί να έχουν μόνο λίγα λεπτά προειδοποίησης για να φτάσουν σε υψηλότερα εδάφη. Μερικά από τα μεγαλύτερα τσουνάμι έχουν δημιουργήσει κύματα που πλημμύρισαν περιοχές αρκετά μίλια στην ενδοχώρα. Στον απόηχο του καταστροφικού τσουνάμι του Ινδικού Ωκεανού το 2004, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα σχεδόν 230.000 θανάτους, εγκαταστάθηκαν αισθητήρες σε περιοχές που κινδυνεύουν για τη δημιουργία ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης.
«Το πρόβλημα είναι ότι τώρα περίπου 50 DART καλύπτουν τον Ειρηνικό και τον Ινδικό Ωκεανό. Περίπου τα μισά λειτουργούν ανά πάσα στιγμή. Χρειαζόμαστε τουλάχιστον 150 διανεμημένα στους ωκεανούς του κόσμου για ένα αποτελεσματικό σύστημα με στοχευμένες προειδοποιήσεις», είπε.
Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα livescience
https://www.livescience.com/planet-earth/rivers-oceans/whats-the-difference-between-a-tsunami-and-a-tidal-wave
https://www.ecan.govt.nz/your-region/your-environment/natural-hazards/tsunamis/tsunami-hazards/