Η Σάμος και οι αρχαίοι θησαυροί της
Πελασγοί της Σάμου ( Archivist / Adobe Stock).
Το νησί της Σάμου βρίσκεται περίπου 1,5 χλμ. από τις ακτές της Μ.Ασίας, έχει μακρά ιστορία που χρονολογείται από το 4.000 π.Χ. Το όνομα «Σάμος» θεωρείται ότι έχει φοινικική προέλευση και σύμφωνα με τον αρχαίο Έλληνα γεωγράφο Στράβωνα , το όνομα σημαίνει «υψόμετρο κοντά στην ακτή», πιθανότατα λόγω των ψηλών βουνών του νησιού. Η Σάμος ήταν ένα πολύ σημαντικό νησί στην αρχαιότητα και ο ιστορικός Ηρόδοτος την ανέφερε ως την καλύτερη πόλη τόσο μεταξύ των Ελλήνων όσο και των «Βαρβάρων».
Υπάρχουν πολλοί μύθοι σε σχέση με την προέλευση του νησιού. Σύμφωνα με το μύθο, οι θαλάσσιες νύμφες ή Νηρηίδες ήταν οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού. Οι Νηρηίδες ήταν θεότητες που συνόδευαν τον θεό Ποσειδώνα και βοηθούσαν τους ναυτικούς να πολεμούν τις καταιγίδες και να ταξιδεύουν με ασφάλεια στα θαλάσσια νερά. Μια διάσημη Νηρηίδα ήταν η μητέρα του Αχιλλέα, η Θέτις .
Οι πρώτοι κάτοικοι της Σάμου ήταν οι Πελασγοί που θεωρούνται πρόγονοι των Ελλήνων. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο πρώτος βασιλιάς της Σάμου λέγεται ότι ήταν ο ημίθεος βασιλιάς Αγκαίος , γιος του θεού Ποσειδώνα και της Αστυπάλαιας. Ο Αγκαίος ήταν επίσης ένας από τους ήρωες των Αργοναυτών που συνόδευσαν τον Ιάσονα στην αναζήτηση του Χρυσόμαλλου Δέρας.
Η θεά Ήρα ήταν η προστάτιδα του νησιού, η οποία σύμφωνα με τη μυθολογία γεννήθηκε στη Σάμο. Μια άλλη σημαντική προσωπικότητα της Σάμου είναι ο Έλληνας φιλόσοφος και μαθηματικός Πυθαγόρας .
Όπως μπορούμε να δούμε, η Σάμος κατέχει σημαντική θέση στην αρχαία ελληνική μυθολογία. Η σημασία του νησιού αντανακλάται και στα μουσεία της κύριας πόλης, τα οποία περιέχουν μια μεγάλη γκάμα από πολύ εντυπωσιακά αντικείμενα. Οι πρώτες αρχαιολογικές ανασκαφές έγιναν το 1812 με Βρετανούς αρχαιολόγους από το Λονδίνο και στη συνέχεια συνεχίστηκαν με τους Γερμανούς το 1900.
Τα αντικείμενα αντικατοπτρίζουν τη σημασία του νησιού ως πολιτιστικού κέντρου στην αρχαιότητα. Η επιρροή του Μινωικού , Μυκηναϊκού , Αιγυπτιακού και Μεσοποταμιακού πολιτισμού απεικονίζεται στα ευρήματα που βρέθηκαν κατά τις αρχαιολογικές ανασκαφές.
Σύμφωνα με το μουσείο, το περίεργο χάλκινο τεχνούργημα που φαίνεται στην απεικονιζόμενη εικόνα (πάνω) απεικονίζει μια άμαξα που θα την έσερναν άλογα. Ωστόσο, υπάρχουν μερικά ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά της εικόνας: α) τα ειδώλια έχουν μια πολύ ασυνήθιστη εμφάνιση, συμπεριλαμβανομένων μυτερών προσώπων και ασυνήθιστα μακρύ λαιμό, β) το σχήμα του αντικειμένου πάνω στο οποίο είναι τοποθετημένα δεν έχει καμία ομοιότητα με μια άμαξα (φαίνεται πολύ περισσότερο σαν υποβρύχιο!), και γ) το ειδώλιο στα αριστερά έχει κάτι συνδεδεμένο με τη μέση που επίσης κρατά, όπως κάποιο είδος τροχού ή χειριστηρίου.
Ένα άλλο μοναδικό αντικείμενο είναι ένα χάλκινο τεχνούργημα που απεικονίζει γυμνά γυναικεία ειδώλια, το οποίο δόθηκε ως δώρο στον ηγεμόνα Azael της Παλαιάς Διαθήκης.Το όνομα Αζαζέλ ή αλλιώς Αζαζήλ πρωτοεμφανίστηκε στην Εβραϊκή Βίβλο και σημαίνει «Δύναμη του Θεού», αλλά και «αναιδής στον Θεό». Λέγεται ότι ήταν ο κύριος σημαιοφόρος του στρατού της Κολάσεως και κατατάσσεται αρκετά ψηλά στην ιεραρχία της.
Το κείμενο είναι γραμμένο στα αραμαϊκά και η προέλευση του αντικειμένου πιστεύεται ότι είναι από τη Συρία περίπου τον 7ο αιώνα π.Χ., εξ ου και οι ομοιότητες με τις αρχαίες Σουμεριακές απεικονίσεις του θεού ήλιου στην κορυφή.
Χάλκινο τεχνούργημα που απεικονίζει γυμνά γυναικεία ειδώλια. (ΣΑΜΟΣ: Τα αρχαιολογικά μουσεία – Ίδρυμα Λάτση .
Εκτός από τα μοναδικά και συναρπαστικά αντικείμενα, η Σάμος φιλοξενεί επίσης ένα από τα μεγαλύτερα αρχιτεκτονικά επιτεύγματα της αρχαίας Ελλάδας - ένα υδραγωγείο που παραγγέλθηκε από τον αρχιτέκτονα και μηχανικό Ευπαλίνο τον 6ο αιώνα π.Χ., μια σήραγγα μήκους ενός χιλιομέτρου (0,62 μίλια) που μπορεί να μεταφέρει περισσότερα από 400 κυβικά μέτρα νερού την ημέρα. Όντας η μεγαλύτερη σήραγγα της εποχής της, η σήραγγα θεωρείται ως ένα σημαντικό κατόρθωμα της αρχαίας μηχανικής. Ο Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος περιέγραψε εν συντομία τη σήραγγα:
«Έχω μείνει πολύ καιρό στην ιστορία των Σαμίων γιατί τα τρία τους σπουδαιότερα έργα όλων των Ελλήνων. Το ένα είναι μια σήραγγα μέσα από τη βάση ενός βουνού ύψους 300μ. Το μήκος της σήραγγας είναι 7 στάδια, το ύψος και το μήκος (πλάτος) και τα δύο 2,5 μ. Σε όλο το μήκος του έχει σκαφτεί ένα άλλο κόψιμο πλάτους και βάθους 1μ. , μέσω του οποίου το νερό που ρέει σε σωλήνες οδηγείται στην πόλη από μια άφθονη πηγή».
Το υδραγωγείο του Ευπαλίνου, από το Ίδρυμα Λάτση.
Το υδραγωγείο του Ευπαλίνου και το Μουσείο της Σάμου αξίζουν σίγουρα μια επίσκεψη. Το νησί της Σάμου κατέχει σημαντική θέση τόσο στην ιστορία όσο και στη μυθολογία. Από τους πρώτους Πελασγούς κατοίκους του έως τους μυθολογικούς δεσμούς του με τον Ποσειδώνα, την Ήρα και τον Πυθαγόρα, το νησί υπήρξε ζωτικό πολιτιστικό και θρησκευτικό κέντρο. Τα εντυπωσιακά αρχαιολογικά ευρήματα, συμπεριλαμβανομένων μοναδικών χάλκινων αντικειμένων και το θαύμα της μηχανικής της σήραγγας του Ευπαλίνου, δείχνουν την αρχαία σημασία του νησιού.
Η Σάμος δεν ήταν μόνο κόμβος του ελληνικού πολιτισμού αλλά επηρεάστηκε από διάφορους πολιτισμούς όπως οι Μινωίτες, οι Μυκηναίοι και οι Αιγύπτιοι. Σήμερα, η πλούσια ιστορία του νησιού συνεχίζει να αιχμαλωτίζει τους επισκέπτες μέσα από τα καλοδιατηρημένα μουσεία και τα ιστορικά ορόσημα.
Παρακάτω είναι μερικές ακόμη εικόνες που δείχνουν μερικά από τα μοναδικά τεχνουργήματα που βρέθηκαν στο νησί.
Αριστερά; Ένα πλάσμα σαν κατσίκα με φτερά. Ήταν μέρος μιας λαβής κάποιου είδους μπολ. Ένα ειδώλιο με επιρροές του Μινωικού Πολιτισμού από το Ίδρυμα Λάτση.
Μια από τις παλαιότερες αιγυπτιακές θεές, η Νουτ , μητέρα του Όσιρι, βρίσκεται στα δεξιά και ο θεός της Συρίας Ρεσέφ πιστεύεται ότι είναι η φιγούρα στα αριστερά - θεός των πληγών και του πολέμου, από το Ίδρυμα Λάτση.
Τζον Μπλακ
περισσότερα,
Ancient Samos, σελίδα: https://meandertravel.com/samos/samos.php?details=historyofsamos1
History of Samos, σελίδα: https://www.greece.org/
Σάμος: Τα αρχαιολογικά μουσεία – Ίδρυμα Λάτση
https://www.ancient-origins.net/ancient-places-europe/ancient-samos-and-museum-mysterious-artefacts-001298