Τσουνάμι σε φιόρδ της Γροιλανδίας

Τα δορυφορικά δεδομένα δείχνουν το σχήμα ενός κύματος καθώς το νερό κατρακυλούσε γύρω από το φιόρδ Dickson μετά από κατολίσθηση που προκάλεσε τσουνάμι τον Σεπτέμβριο του 2023.

Μια διεθνής δορυφορική αποστολή εντόπισε τα μοναδικά περιγράμματα ενός τσουνάμι που αναπτύχθηκε μέσα στα απότομα τείχη ενός φιόρδ στη Γροιλανδία τον Σεπτέμβριο του 2023. 

Πυροδοτούμενο από μια τεράστια κατολίσθηση βράχου, το τσουνάμι προκάλεσε ένα σεισμικό θόρυβο που αντηχούσε σε όλο τον κόσμο για εννέα ημέρες. Μια ερευνητική ομάδα που περιλάμβανε σεισμολόγους, γεωφυσικούς και ωκεανογράφους ανέφερε πρόσφατα για το γεγονός μετά από ένα χρόνο ανάλυσης δεδομένων. 

Ο δορυφόρος SWOT (Surface Water and Ocean Topography), μια συνεργασία μεταξύ της NASA και του γαλλικού CNES (Centre National d'Études Spatiales), συνέλεξε μετρήσεις υψομέτρου στο φιόρδ Dickson στις 17 Σεπτεμβρίου 2023, την επομένη της αρχικής κατολίσθησης και του τσουνάμι. Τα δεδομένα συγκρίθηκαν με μετρήσεις που έγιναν υπό κανονικές συνθήκες λίγες εβδομάδες πριν, στις 6 Αυγούστου 2023. 

Σε αυτήν την οπτικοποίηση δεδομένων, το πορτοκαλί και το κίτρινο υποδηλώνουν υψηλότερα από τα κανονικά επίπεδα νερού και το μωβ και το μαύρο υποδηλώνουν χαμηλότερα επίπεδα. Για το πλαίσιο, οι μετρήσεις της ανύψωσης του νερού επικαλύπτονται σε μια εικόνα του φιόρδ που αποκτήθηκε από το OLI-2 (Operational Land Imager-2) στο Landsat 9. 

Τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι τα επίπεδα του νερού κατά μήκος της βόρειας πλευράς του φιόρδ ήταν έως και 1,2 μέτρα (4 πόδια) ψηλότερα από τη νότια πλευρά σε ορισμένα σημεία. «Το SWOT έτυχε να πετάξει πάνω σε μια στιγμή που το νερό είχε συσσωρευτεί αρκετά ψηλά στο βόρειο τοίχωμα του φιόρδ», είπε ο Τζος Γουίλις, ερευνητής της στάθμης της θάλασσας στο Εργαστήριο Αεριωθούμενης Προώθησης της NASA στη Νότια Καλιφόρνια. 

«Βλέποντας το σχήμα του κύματος - αυτό είναι κάτι που δεν θα μπορούσαμε ποτέ να κάνουμε πριν από το SWOT».Σε μια εργασία που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Science, οι ερευνητές εντόπισαν ένα σεισμικό σήμα πίσω σε ένα τσουνάμι που ξεκίνησε όταν περισσότερα από 25 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (880 εκατομμύρια κυβικά πόδια) βράχου και πάγου έπεσαν στο φιόρδ Dickson. Μέρος ενός δικτύου καναλιών στην ανατολική ακτή της Γροιλανδίας, το φιόρδ είναι περίπου 540 μέτρα (1.772 πόδια) βάθος και 2,7 χιλιόμετρα (1,7 μίλια) πλάτος, με τοίχους ψηλότερους από 1.830 μέτρα (6.000 πόδια). Μακριά από τον ανοιχτό ωκεανό, σε έναν περιορισμένο χώρο, η ενέργεια της κίνησης του τσουνάμι είχε περιορισμένη ευκαιρία να διαλυθεί, έτσι το κύμα κινούνταν μπρος-πίσω περίπου κάθε 90 δευτερόλεπτα για εννέα ημέρες. 

Προκάλεσε δονήσεις που καταγράφηκαν σε σεισμικά όργανα χιλιάδες μίλια μακριά. Από περίπου 900 χιλιόμετρα (560 μίλια) πάνω, το SWOT χρησιμοποιεί το εξελιγμένο όργανο Ka-band Radar Interferometer (KaRIn) για να μετρήσει το ύψος σχεδόν όλων των υδάτων στην επιφάνεια της Γης, συμπεριλαμβανομένων των λιμνών, των δεξαμενών και των ποταμών του ωκεανού και του γλυκού νερού. 

«Αυτή η παρατήρηση δείχνει επίσης την ικανότητα του SWOT να παρακολουθεί κινδύνους, βοηθώντας δυνητικά στην ετοιμότητα για καταστροφές και στη μείωση του κινδύνου», δήλωσε η επιστήμονας του προγράμματος SWOT Nadya Vinogradova Shiffer στα κεντρικά γραφεία της NASA. Μπορεί επίσης να δει σε φιόρδ, όπως αποδεικνύεται. «Η ανάλυση του ραντάρ KaRIn ήταν αρκετά καλή για να κάνει παρατηρήσεις ανάμεσα στα σχετικά στενά τοιχώματα του φιόρδ», δήλωσε ο Lee-Lueng Fu, ο επιστήμονας του έργου SWOT. 

«Το αποτύπωμα των συμβατικών υψομέτρων που χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση του ύψους των ωκεανών είναι πολύ μεγάλο για να ξεχωρίσει ένα τόσο μικρό όγκο νερού».

Γεωδίφης με πληροφορίες από το Παρατηρητήριο της Γης

 Εικόνα του Παρατηρητηρίου Γης της NASA από τη Lauren Dauphin, χρησιμοποιώντας δεδομένα SWOT που παρέχονται από την επιστημονική ομάδα SWOT, δεδομένα Landsat από το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ και δεδομένα Digital Elevation Model από το ArcticDEM. Ιστορία του Andrew Wang, του Εργαστηρίου Jet Propulsion της NASA, προσαρμοσμένη για το Παρατηρητήριο Γης της NASA.

NASA’s Jet Propulsion Laboratory (2024, October 31) International SWOT Satellite Spots Planet-Rumbling Greenland Tsunami. Accessed November 5, 2024.

Svennevig, K., et al. (2024) A rockslide-generated tsunami in a Greenland fjord rang Earth for 9 days. Science, 385(6714), 1196–1205.

https://earthobservatory.nasa.gov/images/153543/sizing-up-a-greenland-tsunami