Τι γνωρίζετε για τα ηφαίστεια;

Δοκιμάστε τις γνώσεις σας με αυτά τα συναρπαστικά γεγονότα. Ένα ηφαίστειο είναι ένα άνοιγμα στην επιφάνεια της Γης από το οποίο μπορούν να εκραγούν και να διαφύγουν το μάγμα, το αέριο και η τέφρα. 

Η λέξη ηφαίστειο προέρχεται από το όνομα του Ήφαιστου αρχαίου έλληνα θεού της μυθολογία και αργότερα  ρωμαίου θεού της φωτιάς, «vulcan». Τα ηφαίστεια βρίσκονται πιο συχνά στα όρια των τεκτονικών πλακών. Οι τεκτονικές πλάκες είναι κομμάτια της επιφάνειας της Γης που ταιριάζουν μεταξύ τους σαν παζλ. Ηφαίστεια βρίσκονται επίσης πάνω από λοφία μανδύα που είναι πολύ θερμές περιοχές πετρωμάτων μέσα στη Γη. 

Τα ηφαίστεια δεν βρίσκονται μόνο στην επιφάνεια της Γης. Υπάρχουν πολλά περισσότερα ηφαίστεια στον πυθμένα του ωκεανού παρά στην ξηρά, στην πραγματικότητα, τα ¾ όλων των ηφαιστείων είναι υποθαλάσσια. Υπάρχουν ακόμη και ηφαίστεια κάτω από καλύμματα πάγου όπως μπορεί να βρεθεί στην Ισλανδία. 

Το Δαχτυλίδι της Φωτιάς είναι μια περιοχή μήκους 40.000 χιλιομέτρων σε σχήμα πετάλου στον Ειρηνικό Ωκεανό και φιλοξενεί το 90% όλων των ηφαιστείων στη Γη. 

Τα ηφαίστεια σχηματίζονται είτε στα όρια των καταστροφικών πλακών είτε στα όρια των εποικοδομητικών πλακών. Σε ένα εποικοδομητικό όριο πλακών, που ονομάζεται επίσης αποκλίνον περιθώριο πλακών, οι πλάκες απομακρύνονται. Ένα ηφαίστειο σχηματίζεται καθώς το μάγμα αναδύεται για να γεμίσει το κενό και σχηματίζει μια νέα κρούστα. Στα όρια των καταστροφικών πλακών, που ονομάζονται επίσης συγκλίνουσες, μια ωκεάνια και η ηπειρωτική πλάκα κινούνται μαζί. Η πυκνότερη ωκεάνια πλάκα ωθείται κάτω από την ελαφρύτερη ηπειρωτική πλάκα και αυτή η τριβή προκαλεί την τήξη της ωκεάνιας πλάκας. Το μάγμα ανεβαίνει μέσα από τις ρωγμές και εκτοξεύεται στην επιφάνεια. 

Τα ηφαίστεια ταξινομούνται ως ενεργά, αδρανή ή σβησμένα. Τα ενεργά ηφαίστεια παρουσιάζουν τακτική δραστηριότητα, ανενεργά σημαίνει ότι δεν υπήρξε πρόσφατη δραστηριότητα, αλλά μπορεί να εκραγεί ακόμα, και το σβήσιμο δείχνει ότι το ηφαίστειο είναι ανενεργό και είναι πολύ απίθανο να εκραγεί ξανά. Μπορεί να έχουν διάφορα σχήματα και μεγέθη, ανάλογα με τον τύπο, την ποσότητα και το πάχος της λάβας που εκρήγνυται και τον τρόπο εκρήξεως.

 Τα ασπιδωτά ηφαίστεια είναι επίπεδα και μεγάλα, τα σύνθετα ηφαίστεια είναι ψηλά και απότομα, οι κώνοι της σκωρίας έχουν οβάλ σχήμα με ένα βαθύ ανάχωμα και οι καλδέρες είναι μεγάλες και στρογγυλές σαν ένα καζάνι.

 Το μάγμα είναι καυτό υγρό πέτρωμα μέσα σε ένα ηφαίστειο. Μόλις το μάγμα φύγει από το ηφαίστειο και εκραγεί στην επιφάνεια ονομάζεται λάβα. Η λάβα μπορεί να φτάσει σε θερμοκρασίες έως και 1.250℃. Η λάβα μπορεί να εκτοξευθεί εάν υπάρχει πίεση ή απλά να ρέει έξω από τη διέξοδο. Όσο πιο καυτή και λεπτή είναι η λάβα, τόσο πιο μακριά θα ρέει. Όταν σταματήσει να ρέει σκληραίνει σε βράχο που ονομάζεται πυριγενές πέτρωμα. 

Περίπου 1.900 ηφαίστεια στη Γη είναι ενεργά και πιθανόν να εκραγούν, 350 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο ζουν εντός της περιοχής κινδύνου ενός ενεργού ηφαιστείου. Το έδαφος κοντά στα ηφαίστεια είναι πλούσιο και γόνιμο λόγω της ηφαιστειακής τέφρας που εγκαθίσταται εκεί. Εξαιτίας αυτού, πολλοί επιλέγουν να καλλιεργούν στη γη πάνω και κοντά σε ηφαίστεια. 

Με ύψος 4.169 μέτρα, το μεγαλύτερο ενεργό ηφαίστειο στον κόσμο είναι το Mauna Loa στη Χαβάη. 

Το 79 μ.Χ., ο Βεζούβιος εξερράγη και κατέστρεψε την πόλη στην Πομπηία στην Ιταλία. Η στάχτη διατήρησε την πόλη και τα υπολείμματα των ανθρώπων σε αυτήν. 

Το 1883, η έκρηξη του Κρακατόα στη Νοτιοανατολική Ασία. Απελευθέρωσε 200 μεγατόνους ενέργειας, που ισοδυναμεί με 15.000 πυρηνικές βόμβες. Είναι ο πιο δυνατός ήχος που έχει αναφερθεί ποτέ στην ιστορία. Οι μεγάλες εκρήξεις μπορούν να εμποδίσουν την ηλιακή ακτινοβολία και να ρίξουν τη θερμοκρασία στη Γη. 

Το 1991, το όρος Pinatubo στις Φιλιππίνες εκτόξευσε διοξείδιο του θείου το οποίο σχημάτισε μια ομίχλη θειικού οξέος. Αυτό εμπόδισε την κανονική ποσότητα ηλιακού φωτός να φτάσει στη Γη και μείωσε τις παγκόσμιες θερμοκρασίες κατά 0,5℃. 

Τα ηφαίστεια μπορούν να προκαλέσουν τσουνάμι, πλημμύρες, σεισμούς, πυροκλαστική ροή, λασπορροές, ροές λάβας, τέφρα, χιονοστιβάδες και δηλητηριώδη αέρια. Μπορούν να προκαλέσουν πολλές ζημιές και να καταστρέψουν κτίρια, να σκοτώσουν και να τραυματίσουν ανθρώπους, να καταστρέψουν δάση, να καταστρέψουν καλλιέργειες, να προκαλέσουν ασθένειες και να δηλητηριάσουν λίμνες και ποτάμια.

Γεωδίφης

https://www.littlehouseofscience.com/20_fascinating__fun_science_facts_volcanoes#:~:text=In%201883%2C%20Krakatoa%20in%20Southeast,sound%20ever%20reported%20in%20history.