Έχουν εποχές και άλλοι πλανήτες;
Η Γη έχει τέσσερις εποχές λόγω της κλίσης των 23,5 μοιρών και του σχήματος της τροχιάς της γύρω από τον ήλιο. Μήπως και άλλοι πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα έχουν ζεστές καλοκαιρινές μέρες και κρύες χειμωνιάτικες νύχτες;
Κάθε χρόνο, η Γη ακολουθεί ένα οικείο μοτίβο εποχιακών αλλαγών: Καθώς το καλοκαίρι κυλάει στο Βόρειο Ημισφαίριο, ο χειμώνας σέρνεται στο Νότιο Ημισφαίριο και αντίστροφα. Αλλά έχουν και άλλοι πλανήτες εποχιακά μοτίβα;
Πράγματι, άλλοι πλανήτες, νάνοι πλανήτες και φεγγάρια στο ηλιακό μας σύστημα έχουν εποχιακούς κύκλους - και μπορεί να φαίνονται εντελώς διαφορετικοί από αυτούς που βιώνουμε στη Γη.
Για να κατανοήσουμε πώς έχουν εποχές άλλοι πλανήτες, μπορούμε να εξετάσουμε τι προκαλεί τις εποχιακές αλλαγές στον πλανήτη μας. «Η Γη έχει τις τέσσερις εποχές της λόγω της κλίσης του άξονα περιστροφής», δήλωσε ο Gongjie Li, αστροφυσικός στο Georgia Tech. Αυτό σημαίνει ότι ο πλανήτης μας περιστρέφεται σε μια μικρή γωνία περίπου 23,5 μοιρών.
Έτσι, όταν η Γη βρίσκεται στη μία πλευρά του ήλιου, το Βόρειο Ημισφαίριο είναι στραμμένο προς τον ήλιο και το Νότιο Ημισφαίριο είναι στραμμένο προς την αντίθετη κατεύθυνση, εξήγησε ο Shane Byrne, καθηγητής πλανητικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Όταν ο πλανήτης μας μετακινείται στην άλλη πλευρά του ήλιου έξι μήνες αργότερα, το Βόρειο Ημισφαίριο είναι στραμμένο προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ο Άρης έχει αξονική κλίση περίπου 25 μοιρών. Επειδή αυτή η τιμή είναι τόσο κοντά στην κλίση της Γης των 23,5 μοιρών, το μέγεθος της εποχιακής διακύμανσης στον Άρη είναι παρόμοιο με αυτό του πλανήτη μας.
«Όπως ακριβώς στη Γη, στις πολικές περιοχές υπάρχει μόνιμο σκοτάδι και μόνιμο φως της ημέρας, ανάλογα με το αν βρίσκεστε χειμώνα ή καλοκαίρι. Στη συνέχεια, μπορείτε να αλλάζετε μεταξύ αυτών των δύο καταστάσεων κάθε εξάμηνο», δήλωσε ο Byrne .Αλλά ενδιαφέρον είναι ότι, αντί για πάγο με βάση το νερό, οι χειμώνες στον Άρη κυριαρχούνται από πάγο διοξειδίου του άνθρακα (ή ξηρό πάγο), ο οποίος μπορεί να σχηματίσει ρωγμές σαν αράχνη στην επιφάνεια του πλανήτη.
Αντίθετα, ορισμένοι πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα έχουν πολύ διαφορετικές κλίσεις, οδηγώντας σε πιο ακραίες αλλαγές καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Για παράδειγμα, ο Ερμής δεν έχει κλίση, επομένως «δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου εποχιακή αλλαγή», είπε ο Byrne. Στο αντίθετο άκρο του φάσματος, ο Ουρανός έχει κλίση 90 μοιρών, επομένως οι πόλοι είναι είτε εντελώς στραμμένοι προς τον ήλιο είτε καθόλου, πράγμα που σημαίνει ότι οι εποχές του είναι έντονες: Τα καλοκαίρια είναι γεμάτα με μεγάλα διαστήματα συνεχούς λαμπερού ήλιου, ενώ οι χειμώνες βυθίζονται σε διαρκές ψυχρό σκοτάδι. Αλλά η κλίση δεν είναι ο μόνος παράγοντας που οδηγεί στις εποχιακές αλλαγές. Το σχήμα της τροχιάς ενός πλανήτη μπορεί επίσης να επηρεάσει τις εποχιακές διακυμάνσεις του καιρού. Αυτό συμβαίνει επειδή οι τροχιές των πλανητών τείνουν να είναι ελλείψεις, αντί για τέλειους κύκλους.
Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι πλανήτες βρίσκονται μερικές φορές πολύ μακριά από τον ήλιο και πολύ κοντά του άλλες φορές. Για παράδειγμα, ο Ερμής έχει μια «εκκεντρική» τροχιά, η οποία συμβάλλει στις εποχιακές διακυμάνσεις του, είπε ο Λι. Ο Πλούτωνας, επίσης, έχει μια πολύ ελλειπτική τροχιά που ωθεί τις διακυμάνσεις του σε ακραίες τιμές, είπε ο Μπερν. Αυτοί οι δύο παράγοντες - η κλίση ενός πλανήτη και το σχήμα της τροχιάς του - μπορούν επίσης να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου. Ο Μπερν, ο οποίος μελετά τα κλιματικά αρχεία στον Άρη, εξήγησε ότι η κλίση στον Κόκκινο Πλανήτη δεν ήταν πάντα 25 μοίρες. Στην πραγματικότητα, μοντέλα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Earth and Planetary Science Letters το 2018, έχουν δείξει ότι η κλίση του Άρη κυμαίνεται από 10 έως περισσότερες από 40 μοίρες κατά τη διάρκεια δισεκατομμυρίων ετών. Αυτό έχει οδηγήσει σε ακραίες διακυμάνσεις στον ετήσιο κύκλο του πλανήτη.
«Είναι λοιπόν σχεδόν απλώς τυχαία η πιθανότητα να είναι παρόμοια με τη Γη σήμερα», είπε ο Byrne. «Στη Γη, είμαστε πολύ τυχεροί, αυτός ο άξονας περιστροφής είναι αρκετά σταθερός», είπε ο Li. Λόγω αυτού, είχαμε σχετικά σταθερούς εποχιακούς κύκλους που έχουν επιμείνει για χιλιετίες, αν και το ευρύτερο κλίμα μερικές φορές μετατοπίζεται καθώς ολόκληρη η τροχιά της Γης μετακινείται πιο μακριά ή πιο κοντά από τον ήλιο. Αυτή η σταθερότητα πιθανότατα έχει βοηθήσει στην ανάπτυξη της ζωής όπως την ξέρουμε εδώ, είπε η Li.
Επιστήμονες μελετούν τώρα τις πλανητικές συνθήκες και τις εποχιακές αλλαγές σε εξωπλανήτες για να δουν αν θα μπορούσε να υπάρχει ζωή σε μακρινούς κόσμους. Προς το παρόν, φαίνεται ότι οι ήπιες εποχιακές αλλαγές και οι σταθερές κλίσεις περιστροφής στη Γη είναι μοναδικές.
Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα livescience
https://www.livescience.com/space/do-other-planets-have-seasons
