Οι παγετώνες θα χρειαστούν αιώνες για να ανακάμψουν

Οι παγετώνες θα χρειαστούν αιώνες για να ανακάμψουν, ακόμη και αν αντιστραφεί η υπερθέρμανση του πλανήτη, προειδοποιούν οι επιστήμονες.

Νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι οι ορεινοί παγετώνες σε όλο τον κόσμο δεν θα ανακάμψουν για αιώνες - ακόμη και αν η ανθρώπινη παρέμβαση ψύξει τον πλανήτη πίσω στο όριο των 1,5°C, έχοντας το ξεπεράσει. 

Η έρευνα, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ στην Αυστρία, παρουσιάζει τις πρώτες παγκόσμιες προσομοιώσεις της αλλαγής των παγετώνων έως και 2500 υπό τα λεγόμενα σενάρια «υπέρβασης», όταν ο πλανήτης υπερβαίνει προσωρινά το όριο των 1,5°C έως και 3°C πριν ψυχθεί ξανά. 

Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο Nature Climate Change, δείχνουν ότι ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια έως και 16% περισσότερης μάζας από τους παγετώνες σε σύγκριση με έναν κόσμο που δεν θα ξεπεράσει ποτέ το όριο του 1,5°C. 

Ο αντίστοιχος συγγραφέας Δρ. Fabien Maussion, Αναπληρωτής Καθηγητής στην Πολική Περιβαλλοντική Αλλαγή στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, δήλωσε: «Οι τρέχουσες κλιματικές πολιτικές θέτουν τη Γη σε μια πορεία κοντά στους 3°C. Είναι σαφές ότι ένας τέτοιος κόσμος είναι πολύ χειρότερος για τους παγετώνες από έναν όπου διατηρείται το όριο του 1,5°C». 

Στόχος μας ήταν να ανακαλύψουμε εάν οι παγετώνες μπορούν να ανακάμψουν εάν ο πλανήτης κρυώσει ξανά. Είναι ένα ερώτημα που θέτουν πολλοί άνθρωποι - θα ξαναφυτρώσουν οι παγετώνες στη ζωή μας ή των παιδιών μας; Τα ευρήματά μας δυστυχώς δείχνουν ότι όχι. 

Η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας υποδηλώνει τώρα μια σημαντική πιθανότητα υπέρβασης των ορίων της Συμφωνίας του Παρισιού που υιοθετήθηκαν πριν από μια δεκαετία. Για παράδειγμα, η περασμένη χρονιά ήταν η θερμότερη χρονιά που καταγράφηκε ποτέ στη Γη και το πρώτο ημερολογιακό έτος που ξεπέρασε το όριο του 1,5°C. 

Οι κλιματολόγοι αξιολόγησαν τη μελλοντική εξέλιξη των παγετώνων με βάση ένα σενάριο ισχυρής υπέρβασης, στο οποίο οι παγκόσμιες θερμοκρασίες συνεχίζουν να αυξάνονται στους 3,0°C περίπου μέχρι το 2150, πριν υποχωρήσουν στους 1,5°C μέχρι το 2300 και σταθεροποιηθούν. 

Αυτό το σενάριο αντικατοπτρίζει ένα καθυστερημένο μέλλον μηδενικών καθαρών εκπομπών, στο οποίο οι τεχνολογίες αρνητικών εκπομπών, όπως η δέσμευση άνθρακα, αναπτύσσονται μόνο μετά την υπέρβαση των κρίσιμων ορίων θέρμανσης. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι παγετώνες θα τα πήγαιναν πολύ χειρότερα από ό,τι σε έναν κόσμο όπου οι θερμοκρασίες σταθεροποιούνται στους 1,5°C χωρίς υπέρβαση, με ένα επιπλέον 16% της μάζας των παγετώνων να χάνεται μέχρι το 2200 και 11% περισσότερο μέχρι το 2500 - επιπλέον του 35% που έχει ήδη δεσμευτεί να λιώσει ακόμη και στους 1,5°C. 

Αυτό το επιπλέον νερό από το λιώσιμο τελικά φτάνει στον ωκεανό, συμβάλλοντας σε ακόμη μεγαλύτερη άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Η έρευνα χρησιμοποίησε ένα πρωτοποριακό μοντέλο ανοιχτού κώδικα που αναπτύχθηκε στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και σε συνεργαζόμενα ιδρύματα, το οποίο προσομοιώνει παρελθούσες και μελλοντικές αλλαγές σε όλους τους παγετώνες του κόσμου, εξαιρουμένων των δύο πολικών στρωμάτων πάγου. Συνδυάστηκε με νέες προβλέψεις για το παγκόσμιο κλίμα που παρήγαγε το Πανεπιστήμιο της Βέρνης στην Ελβετία. 

Η επικεφαλής συγγραφέας, Δρ. Λίλιαν Σούστερ, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ, δήλωσε: «Τα μοντέλα μας δείχνουν ότι θα χρειαστούν πολλοί αιώνες, αν όχι χιλιετίες, για να ανακάμψουν οι μεγάλοι πολικοί παγετώνες από την υπέρβαση των 3°C. Για μικρότερους παγετώνες όπως αυτοί στις Άλπεις, τα Ιμαλάια και τις Τροπικές Άνδεις, η ανάκαμψη δεν θα φανεί από τις επόμενες γενιές, αλλά είναι δυνατή έως το 2500». 

Το νερό από το λιώσιμο των παγετώνων σε αυτές τις ορεινές περιοχές είναι ζωτικής σημασίας για τις κοινότητες κατάντη - ειδικά κατά τις ξηρές περιόδους. Όταν οι παγετώνες λιώνουν, απελευθερώνουν προσωρινά περισσότερο νερό, ένα φαινόμενο γνωστό ως «νερό κορυφής» των παγετώνων. Η Δρ. Σούστερ πρόσθεσε: «Εάν οι παγετώνες αναγεννηθούν, αρχίζουν να αποθηκεύουν νερό ξανά ως πάγο - και αυτό σημαίνει ότι λιγότερο νερό ρέει κατάντη. Ονομάζουμε αυτό το φαινόμενο «νερό κάτω από την επιφάνεια», σε αντίθεση με το νερό αιχμής. Διαπιστώσαμε ότι περίπου οι μισές από τις λεκάνες που μελετήσαμε θα βιώσουν κάποια μορφή νερού κάτω από την επιφάνεια μετά το 2100. Είναι πολύ νωρίς για να πούμε πόσο μεγάλο αντίκτυπο θα έχει αυτό, αλλά η μελέτη μας είναι ένα πρώτο βήμα προς την κατανόηση των πολλών και σύνθετων συνεπειών των κλιματικών υπερβάσεων για τα συστήματα ύδρευσης που τροφοδοτούνται από παγετώνες και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. 

Αυτή η έρευνα διεξήχθη στο πλαίσιο του χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ έργου PROVIDE, το οποίο διερευνά τις επιπτώσεις των κλιματικών υπερβάσεων σε βασικούς τομείς σε όλο τον κόσμο. 

Ο Δρ. Maussion δήλωσε: «Η υπέρβαση του 1,5°C, έστω και προσωρινά, κλειδώνει την απώλεια παγετώνων για αιώνες. Η μελέτη μας δείχνει ότι μεγάλο μέρος αυτής της ζημιάς δεν μπορεί απλώς να ανατραπεί - ακόμη και αν οι θερμοκρασίες αργότερα επιστρέψουν σε ασφαλέστερα επίπεδα. Όσο περισσότερο καθυστερούμε τις μειώσεις των εκπομπών, τόσο περισσότερο επιβαρύνουμε τις μελλοντικές γενιές με μη αναστρέψιμες αλλαγές.»

Γεωδίφης με πληροφορίες από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ

 https://www.bristol.ac.uk/news/2025/may/glacier-recovery.html

Lilian Schuster, Fabien Maussion, David R. Rounce, Lizz Ultee, Patrick Schmitt, Fabrice Lacroix, Thomas L. Frölicher, Carl-Friedrich Schleussner. Irreversible glacier change and trough water for centuries after overshooting 1.5 °C. Nature Climate Change, 2025; DOI: 10.1038/s41558-025-02318-w

https://www.sciencedaily.com/releases/2025/05/250519131551.htm