Ο μεγαλύτερος καρχαρίας που κολύμπησε ποτέ στους ωκεανούς της Γης
Απολιθωμένο δόντι O. megalodon σε σύγκριση με ένα δόντι μεγάλου λευκού καρχαρία που βρέθηκε πρόσφατα. Από το GETTY.
Ο μεγαλύτερος καρχαρίας που κολύμπησε ποτέ στους ωκεανούς της Γης δεν ήταν επιλεκτικός στο φαγητό.
Ο Otodus megalodon, ο μεγαλύτερος καρχαρίας που κολύμπησε ποτέ στη Γη, κυριάρχησε στη θάλασσα μεταξύ 20 και 3,6 εκατομμυρίων ετών πριν. Παρά τη φήμη του στην ποπ κουλτούρα, παραδόξως λίγα είναι γνωστά για την ανατομία και τη συμπεριφορά αυτού του είδους.
Οι καρχαρίες έχουν μόνο έναν χόνδρινο σκελετό που αποσυντίθεται γρήγορα μετά τον θάνατο, μόνο τα σκληρά δόντια τους επιβιώνουν από τη μακρά και επίπονη διαδικασία απολίθωσης. Με βάση τα αποσπασματικά υπολείμματα, οι εκτιμήσεις μήκους για έναν πλήρως αναπτυγμένο O. megalodon κυμαίνονται από 50 έως 60 πόδια (15-20 μέτρα).
Ειδικές εξελικτικές προσαρμογές, συμπεριλαμβανομένης της θερμόαιμης φύσης (η ικανότητα ενός οργανισμού να διατηρεί μια σχετικά σταθερή εσωτερική θερμοκρασία) και η γέννηση πλήρως ανεπτυγμένων νεογνών, πιθανότατα οδήγησαν σε αυτόν τον γιγαντισμό.
Το ζωντανό ζώο χρειαζόταν περίπου 100.000 χιλιοθερμίδες την ημέρα. Οι επιστήμονες υπέθεσαν ευρέως ότι η κύρια πρόσληψη θερμίδων του O. megalodon ήταν όπως οι φάλαινες, τα μεγάλα θηράματα παρείχαν επίσης υψηλή θερμιδική αξία χάρη στα αποθέματα λίπους τους. Ωστόσο, ο O. megalodon δεν ήταν επιλεκτικός στο φαγητό, λέει ο Δρ. Jeremy McCormack από το Τμήμα Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου Goethe της Φρανκφούρτης.
Ο McCormack και οι συνεργάτες του εξήγαγαν ψευδάργυρο από τα απολιθωμένα δόντια, ένα στοιχείο που υπάρχει σε ισότοπα διαφορετικού βάρους. Ο ψευδάργυρος προσλαμβάνεται με την τροφή, αλλά τα συγκεκριμένα ισότοπα που διατηρούνται στους μύες, τα όργανα και τους σκελετικούς ιστούς εξαρτώνται από τη θέση του ζώου στην τροφική αλυσίδα.
Ο ιστός των μεγάλων ψαριών που τρώνε μικρότερα ψάρια απορροφά σημαντικά λιγότερο ψευδάργυρο-66, και τα αρπακτικά ζώα που, με τη σειρά τους, τα κυνηγούν για τροφή απορροφούν ακόμη λιγότερο.
Τα απολιθώματα που χρησιμοποίησαν για τη μελέτη τους προέρχονταν κυρίως από θαλάσσια κοιτάσματα στο Sigmaringen και το Passau (Γερμανία). Αναλύοντας τα ισότοπα ψευδαργύρου στα απολιθωμένα υπολείμματα διαφορετικών ειδών, ανακατασκεύασαν την τροφική αλυσίδα όπως εμφανιζόταν πριν από 18 εκατομμύρια χρόνια. «Η τσιπούρα, η οποία τρεφόταν με μύδια, σαλιγκάρια και καρκινοειδή, αποτελούσε το χαμηλότερο επίπεδο της τροφικής αλυσίδας που μελετήσαμε».
«Μικρότερα είδη καρχαριών, όπως οι καρχαρίες requiem και πρόγονοι των σημερινών κητωδών, δελφινιών και φαλαινών, ήταν τα επόμενα. Μεγαλύτεροι καρχαρίες, όπως οι καρχαρίες τίγρης της άμμου, βρίσκονταν πιο ψηλά στην τροφική πυραμίδα και στην κορυφή βρίσκονταν γιγάντιοι καρχαρίες όπως ο Araloselachus cuspidatus και οι καρχαρίες Otodus, στους οποίους περιλαμβάνεται ο μεγαλόδοντας», εξηγεί ο McCormack.
Το σήμα ψευδαργύρου στα απολιθωμένα δόντια του O. megalodon είναι πιο μεταβλητό από το αναμενόμενο. «Η μελέτη μας τείνει μάλλον να σκιαγραφήσει μια εικόνα του μεγαλόδοντα ως ενός οικολογικά αρκετά ευέλικτου οργανισμού ώστε να τρέφεται με θαλάσσια θηλαστικά και μεγάλα ψάρια, από την κορυφή της τροφικής πυραμίδας καθώς και σε χαμηλότερα επίπεδα - ανάλογα με τη διαθεσιμότητα». «Μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για το πώς έχουν αλλάξει οι θαλάσσιες κοινότητες με την πάροδο του χρόνου, αλλά το πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι ακόμη και τα υπερσαρκοφάγα δεν είναι άτρωτα στην εξαφάνιση», προσθέτει ο Kenshu Shimada, παλαιοβιολόγος στο Πανεπιστήμιο DePaul στο Σικάγο των ΗΠΑ, και συν-συγγραφέας της νέας μελέτης.
Το τι οδήγησε τον O. megalodon στην εξαφάνιση εξακολουθεί να συζητείται. Ωστόσο, η έναρξη ενός ψυχρότερου κλίματος πριν από περίπου 5 εκατομμύρια χρόνια και ο ανταγωνισμός με μικρότερα είδη καρχαριών πιθανότατα έπαιξαν κάποιο ρόλο.
Η μελέτη, «Η τροφική οικολογία των θαλάσσιων σπονδυλωτών του Μειόκαινου αποκαλύπτει τους μεγαδόντες καρχαρίες ως ευκαιριακούς υπερσαρκοφάγους», δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Earth and Planetary Science Letters.
Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα Earth and Planetary Science Letters
Miocene marine vertebrate trophic ecology reveals megatooth sharks as opportunistic supercarnivores
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0012821X25001918
