Κανένας δαίμονας, κανένας δράκος ο σεισμός βόρεια της Ελούντας

Κανένας δαίμονας, κανένας δράκος ο σημερινός σεισμός βόρεια της Ελούντας της Κρήτης.Πρόκειται για έναν κλασσικό σεισμό από το πετρωμένο τέρας της Δίας, σε ενδιάμεσο βάθος μακριά από τη Σαντορίνη, προερχόμενο από τα υποθαλάσσια ρήγματα της ζώνης της Κρήτης .

Όταν σημειώνονται σεισμοί όπως αυτοί υπάρχει μεγάλη αισθητότητα σε μεγάλες αποστάσεις και ελάχιστοι μετασεισμοί.Είναι μία ευκαιρία να δούμε πως επιδρούν σε μέρη όπως την Κάλυμνο, Νίσυρο και Κω.

Σύμφωνα με τοπικά μέσα, κάτοικοι πετάχτηκαν από τα κρεβάτια τους με τις μαρτυρίες να αναφέρουν πως τη σεισμική δόνηση ακολούθησε ένα μεγάλο βουητό ενώ αρκετοί βγήκαν από τα σπίτια τους για να είναι ασφαλείς.Από τον σεισμό έπεσε τμήμα κτιρίου στο Ηράκλειο στον πεζόδρομο της 25ης Αυγούστου.

 

Ο σεισμός 6,2 βαθμών σημειώθηκε υποθαλάσσια σε περιοχή βόρεια της Κρήτης στις 22  Μαΐου 2025 σε βάθος 53 χλμ και απόσταση 82 χλμ ΒΑ του Ηρακλείου, 61 χλμ Β του Αγίου Νικολάου την τοπική ώρα: 06:19:34.6. Προκάλεσε μικροζημιές αλλά μέχρι εκεί.

Για τι περιοχή μιλάμε;

Πρόκειται για μία σημαντική ζώνη διάρρηξης που έχει δώσει κατά το παρελθόν σεισμούς με μεγέθη έως 7.7 βαθμούς και μπορεί να συνέβαλλε στο τέλος του μινωικού πολιτισμού.

Αυτό δεν συνεπάγεται ότι αναμένουμε μία ανάλογη κατάσταση, καθώς τα δεδομένα από τότε έχουν αλλάξει αλλά είναι καλό να το έχουμε στη σκέψη μας. 

Οι Μινωίτες ήξεραν ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την κοινωνία τους κρυβόταν στη θάλασσα, κοντά στο άγνωστο σε εμάς νησάκι της Δίας. Η ιστορία των σεισμών που έπληξαν τους πολιτισμούς της Κρήτης είναι μία πολύ παλιά υπόθεση όσο και ο γεωμύθος του πετρωμένου τέρατος της Δίας.

Βόρεια από την Κρήτη απαντούν δύο σχεδόν παράλληλες και πολύ ενεργές τεκτονικές δομές .Το Ρήγμα του Νότιου Κρητικού Πελάγους της Δίας, ολισθαίνει κατά 0,1-1 χιλιοστά τον χρόνο, έχει μήκος τουλάχιστον 91 χλμ. και μπορεί να δώσει σεισμούς 7.1-7.7 βαθμούς. Ακόμη βορειότερα συναντάται το Ρήγμα του Κεντρικού Κρητικού Πελάγους της Κρητικής Θάλασσας που ολισθαίνει κατά 0,1-1 χιλιοστά τον χρόνο, έχει μήκος τουλάχιστον 102 χλμ. και μπορεί να δώσει σεισμούς έως 7 βαθμούς.

Πως έγιναν αισθητοί οι σεισμοί , πάνω από τον σεισμογράφο της Νισύρου, κάτω από όργανο κοντά στην Κρήτη.

Από αυτά τα ρήγματα προήλθαν οι σημαντικότεροι τελευταίοι μεγάλοι σεισμοί της βόρειας Κρήτης, όπως τα σεισμικά περιστατικά με μεγέθη 6.8 [1665], 6.8 [1673], 6.8[1769], 7[1935], 7.5[1810], και τα 7.7[1856] και πολλά άλλα επεισόδια.

Τεκτονική σεισμοτεκτονική της Μεσογείου και των γειτονικών χωρών 

Η περιοχή της Μεσογείου είναι σεισμικά ενεργή λόγω της βόρειας σύγκλισης (4-10 χιλιοστά/έτος) της αφρικανικής πλάκας σε σχέση με την Ευρασιατική πλάκα κατά μήκος ενός σύνθετου ορίου πλάκας. Αυτή η σύγκλιση ξεκίνησε περίπου 50 εκ.χρόνια και συσχετίστηκε με το κλείσιμο της Τηθύος Θάλασσας. Το σύγχρονο υπόλειμμα της Τηθύος Θάλασσας είναι η Μεσόγειος Θάλασσα. Τα υψηλότερα ποσοστά σεισμικότητας στην περιοχή της Μεσογείου βρίσκονται κατά μήκος της Ελληνικής ζώνης καταβύθισης της νότιας Ελλάδας, κατά μήκος της Βόρειας Ανατολικής Ζώνης ρηγμάτων της δυτικής Μικράς Ασίας και της ζώνης καταβύθισης της Καλάβριας της νότιας Ιταλίας. 

Τοπικοί υψηλοί ρυθμοί σύγκλισης στην Ελληνική ζώνη καταβύθισης (35 χιλιοστά/έτος) σχετίζονται με την εξάπλωση του οπισθοτόξου σε όλη την Ελλάδα και τη δυτική Μικράς Ασίας πάνω από τον βυθιζόμενο μεσογειακό ωκεάνιο φλοιό. Η κανονική ρήξη του φλοιού σε όλη αυτήν την περιοχή είναι μια εκδήλωση της τεκτονικής επέκτασης που σχετίζεται με την εξάπλωση του οπισθοτόξου. 

Η περιοχή της Θάλασσας του Μαρμαρά είναι μια μεταβατική ζώνη μεταξύ αυτού του επεκτατικού καθεστώτος, στα δυτικά, και του καθεστώτος ολίσθησης της Βόρειας Ανατόλιας Ζώνης, στα ανατολικά. Το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας φιλοξενεί μεγάλο μέρος της δεξιάς οριζόντιας κίνησης (23-24 χιλιοστά/έτος) μεταξύ της μικροπλάκας της Ανατολίας και της Ευρασιατικής πλάκας, καθώς η μικροπλάκα της Ανατολίας ωθείται προς τα δυτικά για να φιλοξενήσει περαιτέρω το κλείσιμο της λεκάνης της Μεσογείου που προκαλείται από τη σύγκρουση των αφρικανικών και αραβικών πλακών στη νοτιοανατολική Μικρά Ασία. 

Η καταβύθιση του πυθμένα της Μεσογείου κάτω από το Τυρρηνικό Πέλαγος στη ζώνη καταβύθισης της Καλαβρίας προκαλεί μια σημαντική ζώνη σεισμικότητας γύρω από τη Σικελία και τη νότια Ιταλία. Ενεργά ηφαίστεια βρίσκονται πάνω από σεισμούς ενδιάμεσου βάθους στις Κυκλάδες του Αιγαίου Πελάγους και στη νότια Ιταλία.

 Στην περιοχή της Μεσογείου υπάρχει γραπτό αρχείο, αρκετών αιώνων, που τεκμηριώνει τη σεισμικότητα πριν από τα όργανα (πριν από τον 20ό αιώνα). Οι σεισμοί έχουν ιστορικά προκαλέσει εκτεταμένες ζημιές στην κεντρική και νότια Ελλάδα, την Κύπρο, τη Σικελία, την Κρήτη, το Δέλτα του Νείλου, τη Βόρεια Λιβύη, τα Όρη Άτλαντα της Βόρειας Αφρικής και την Ιβηρική Χερσόνησο. 

Ο σεισμός των Κυθήρων μεγέθους 8,2 Ρίχτερ το 1903 και οι σεισμοί της Ρόδου μεγέθους 7,8 Ρίχτερ το 1926 είναι οι μεγαλύτεροι σεισμοί της Μεσογείου που έχουν καταγραφεί με όργανα, και οι δύο σχετίζονται με την τεκτονική της ζώνης καταβύθισης. 

Μεταξύ 1939 και 1999, μια σειρά από καταστροφικούς σεισμούς μεγέθους M7+ διαδόθηκαν δυτικά κατά μήκος της Ζώνης Ρηγμάτων της Βόρειας Ανατολίας, ξεκινώντας με τον σεισμό του Ερζιντζάν μεγέθους M7,8 του 1939 στο ανατολικό άκρο του συστήματος ρηγμάτων της Βόρειας Ανατολίας. Ο σεισμός του Ιζμίτ μεγέθους M7,6 του 1999, που βρισκόταν στο δυτικό άκρο του ρήγματος, έπληξε μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες και βιομηχανοποιημένες αστικές περιοχές της Μ.Ασίας, σκοτώνοντας περισσότερους από 17.000 ανθρώπους. 

Αν και τα ποσοστά σεισμικότητας είναι συγκριτικά χαμηλά κατά μήκος του βόρειου περιθωρίου της αφρικανικής ηπείρου, έχουν καταγραφεί και αναφερθεί μεγάλοι καταστροφικοί σεισμοί από το Μαρόκο στη δυτική Μεσόγειο έως τη Νεκρά Θάλασσα στην ανατολική Μεσόγειο. 

Ο σεισμός Ελ Ασνάμ μεγέθους M7,3 του 1980 ήταν ένας από τους μεγαλύτερους και πιο καταστροφικούς σεισμούς της Αφρικής κατά τον 20ό αιώνα. 

Οι μεγάλοι σεισμοί σε όλη την περιοχή της Μεσογείου είναι επίσης γνωστό ότι προκαλούν σημαντικά και καταστροφικά τσουνάμι. Ένας από τους πιο σημαντικούς ιστορικούς σεισμούς στην περιοχή είναι ο σεισμός της Λισαβόνας της 1ης Νοεμβρίου 1755, του οποίου το μέγεθος έχει εκτιμηθεί από μη ενόργανα δεδομένα σε περίπου 8,0. 

Ο σεισμός της Λισαβόνας του 1755 πιστεύεται ότι συνέβη εντός ή κοντά στο ρήγμα μετασχηματισμού Αζορών-Γιβραλτάρ, το οποίο ορίζει τα όρια μεταξύ των αφρικανικών και ευρασιατικών πλακών στα ανοικτά των δυτικών ακτών του Μαρόκου και της Πορτογαλίας. Ο σεισμός είναι αξιοσημείωτος τόσο για τον μεγάλο αριθμό νεκρών, περίπου 60.000 ανθρώπων, όσο και για την πρόκληση τσουνάμι που σάρωσε τις πορτογαλικές ακτές, πλημμυρίζοντας παράκτια χωριά και τη Λισαβόνα. 

Ένας σεισμός περίπου 8,0 Ρίχτερ κοντά στη Σικελία το 1693 προκάλεσε ένα μεγάλο κύμα τσουνάμι που κατέστρεψε πολλές πόλεις κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Σικελίας. Ο σεισμός της Μεσσήνης μεγέθους 7,2 Ρίχτερ στις 28 Δεκεμβρίου 1908 είναι ο πιο θανατηφόρος καταγεγραμμένος ευρωπαϊκός σεισμός. Ο συνδυασμός έντονης δόνησης του εδάφους και ενός τοπικού τσουνάμι προκάλεσε περίπου 60.000 έως 120.000 θανάτους.

Γεωδίφης

περισσότερα,

1.Ο γεωμύθος της Δίας

https://geogeodifhs.blogspot.com/2023/03/blog-post_42.html

2.https://www.emsc.eu/Earthquake_information/earthquake.php?id=1811264

3.https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us7000q0pq/executive?utm_medium=email&utm_source=ENS&utm_campaign=realtime

4.https://www.protothema.gr/greece/article/1643296/seismos-61-rihter-anoihta-tis-kritis-oi-protes-eikones-giati-egine-aisthitos-kai-stin-attiki-ti-lene-oi-seismologoi/