Τα αντιβιοτικά από ανθρώπινη χρήση μολύνουν τα ποτάμια;

Μελέτη δείχνει ότι τα αντιβιοτικά από ανθρώπινη χρήση μολύνουν ποτάμια παγκοσμίως.

Εκατομμύρια χιλιόμετρα ποταμών σε όλο τον κόσμο μεταφέρουν αντιβιοτική ρύπανση σε επίπεδα αρκετά υψηλά ώστε να προάγουν την αντοχή στα φάρμακα και να βλάπτουν την υδρόβια ζωή, προειδοποιεί μια μελέτη με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο McGill.

Η μελέτη , η οποία δημοσιεύτηκε στο PNAS Nexus , είναι η πρώτη που εκτιμά την κλίμακα της παγκόσμιας μόλυνσης των ποταμών από τη χρήση αντιβιοτικών στον άνθρωπο. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι περίπου 8.500 τόνοι αντιβιοτικών - σχεδόν το 1/3 αυτής που καταναλώνουν οι άνθρωποι ετησίως - καταλήγουν σε ποτάμια συστήματα σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο, ακόμη και αφού, σε πολλές περιπτώσεις, διέρχονται από συστήματα λυμάτων.

«Ενώ οι ποσότητες υπολειμμάτων από μεμονωμένα αντιβιοτικά μεταφράζονται σε πολύ μικρές μόνο συγκεντρώσεις στα περισσότερα ποτάμια, γεγονός που καθιστά πολύ δύσκολη την ανίχνευσή τους, η χρόνια και σωρευτική περιβαλλοντική έκθεση σε αυτές τις ουσίες μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και τα υδάτινα οικοσυστήματα», δήλωσε η Heloisa Ehalt Macedo, μεταδιδακτορική ερευνήτρια γεωγραφίας στο McGill και κύρια συγγραφέας της μελέτης.

Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε ένα παγκόσμιο μοντέλο που επικυρώθηκε με δεδομένα πεδίου από σχεδόν 900 τοποθεσίες ποταμών. Διαπίστωσαν ότι η αμοξικιλλίνη, το αντιβιοτικό που χρησιμοποιείται περισσότερο στον κόσμο, είναι το πιο πιθανό να υπάρχει σε επικίνδυνα επίπεδα, ειδικά στη Νοτιοανατολική Ασία, όπου η αυξανόμενη χρήση και η περιορισμένη επεξεργασία λυμάτων επιδεινώνουν το πρόβλημα.

«Αυτή η μελέτη δεν έχει σκοπό να προειδοποιήσει για τη χρήση αντιβιοτικών - χρειαζόμαστε αντιβιοτικά για παγκόσμιες θεραπείες υγείας- αλλά τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχουν ακούσιες επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον και στην αντοχή στα αντιβιοτικά , γεγονός που απαιτεί στρατηγικές μετριασμού και διαχείρισης για την αποφυγή ή τη μείωση των επιπτώσεών τους», δήλωσε ο Bernhard Lehner, καθηγητής παγκόσμιας υδρολογίας στο Τμήμα Γεωγραφίας του McGill και συν-συγγραφέας της μελέτης.

Τα ευρήματα είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτα επειδή η μελέτη δεν έλαβε υπόψη αντιβιοτικά από ζώα εκτροφής ή φαρμακευτικά εργοστάσια, τα οποία συμβάλλουν σημαντικά στη μόλυνση του περιβάλλοντος.

«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η ρύπανση από αντιβιοτικά στα ποτάμια που προέρχεται μόνο από την ανθρώπινη κατανάλωση είναι ένα κρίσιμο ζήτημα, το οποίο πιθανότατα θα επιδεινωθεί από κτηνιατρικές ή βιομηχανικές πηγές σχετικών ενώσεων», δήλωσε ο Jim Nicell, καθηγητής περιβαλλοντικής μηχανικής στο McGill και συν-συγγραφέας της μελέτης. «Επομένως, απαιτούνται προγράμματα παρακολούθησης για την ανίχνευση αντιβιοτικής ή άλλης χημικής μόλυνσης των υδάτινων οδών, ειδικά σε περιοχές που το μοντέλο μας προβλέπει ότι διατρέχουν κίνδυνο».

Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα phys.org

Heloisa Ehalt Macedo et al, Antibiotics in the global river system arising from human consumption, PNAS Nexus (2025). DOI: 10.1093/pnasnexus/pgaf096

https://academic.oup.com/pnasnexus?login=false

https://phys.org/news/2025-05-antibiotics-human-contaminating-rivers-worldwide.html