Πώς τα αυταρχικά καθεστώτα αντιμετωπίζουν τους σεισμούς

Αυταρχισμός στις καταστροφές: πώς τα αυταρχικά καθεστώτα αντιμετωπίζουν τους σεισμούς.

Ένας σεισμός που έπληξε τη νοτιοανατολική Ασία στα τέλη Μαρτίου πιστεύεται ότι προκάλεσε τον θάνατο περισσότερων από 3.000 ανθρώπων στη Μιανμάρ, μια χώρα που κυβερνάται από μια στρατιωτική χούντα που έχει μπλοκάρει την ανθρωπιστική βοήθεια και συνεχίζει τον πόλεμο σε εδάφη ανταρτών που έχουν πληγεί από τον σεισμό .

Ενδιαφέρομαι για το πώς τα αυταρχικά καθεστώτα διαχειρίζονται τις καταστροφές και αν διαταράσσουν ή ενισχύουν την ατζέντα της άρχουσας ελίτ. Η έρευνά μου με οδήγησε στο Θιβέτ, το οποίο υφίσταται κινεζική κατοχή από το 1951 και υπέστη σεισμό μεγέθους 7,1 βαθμών στις αρχές Ιανουαρίου 2025.

Το Πεκίνο ελέγχει την πρόσβαση ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης και διεθνών παρατηρητών στο Θιβέτ. Όσα γνωρίζουμε για τις επιπτώσεις της καταστροφής βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις αρχικές αναφορές των κινεζικών μέσων ενημέρωσης, τα οποία έχουν ισχυριστεί ότι χάθηκαν 126 ζωές και έχουν προκληθεί ζημιές σε δρόμους και δίκτυα επικοινωνιών.

Ωστόσο, θιβετιανές πηγές υποστηρίζουν ότι έχουν σημειωθεί πολύ μεγαλύτερες καταστροφές , συμπεριλαμβανομένων ορισμένων μοναστηριών και γυναικείων μοναστηριών σε όλη την περιοχή.

Μετά τον σεισμό, ο Κινέζος πρόεδρος, Xi Jinping, διέταξε «ολοκληρωμένες προσπάθειες έρευνας και διάσωσης» και δεσμεύτηκε για ταχεία ανάκαμψη. Το περιορισμένο πολιτικό περιβάλλον είχε ως αποτέλεσμα οι κινεζικές υπηρεσίες βοήθειας και τα κρατικά κινεζικά μέσα ενημέρωσης να ελέγχουν την είδηση , επαινώντας την ικανότητα του Πεκίνου για «ταχύτητα και συμπόνια» στην κινητοποίηση των προσπαθειών διάσωσης, ενώ παράλληλα χρησιμοποίησε την καταστροφή για να αναδείξει τον ιστορικό ρόλο της Κίνας όσον αφορά τη «καλή διακυβέρνηση και την προτεραιότητα που δίνει στους ανθρώπους και τη ζωή τους».

Αυτές οι αναφορές όχι μόνο δεν αναφέρουν τις αντιδράσεις των πολιτών σε καταστροφές , όπως τα δίκτυα αμοιβαίας βοήθειας που οργανώνονται από Θιβετιανούς τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, αλλά τείνουν να παραβλέπουν τις άμεσες ανησυχίες των πληγεισών κοινοτήτων.

Οι επιζώντες και οι ακτιβιστές που χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να αμφισβητήσουν τις αφηγήσεις των κινεζικών μέσων ενημέρωσης περί υποτιθέμενης επιτυχίας στις προσπάθειες διάσωσης και ανακούφισης έχουν αντιμετωπίσει λογοκρισία και άμεση εχθρότητα από τις κινεζικές αρχές. Μια προηγούμενη μελέτη, που εξέταζε τον σεισμό του Σετσουάν το 2008, διαπίστωσε ότι οι κοινότητες που θεωρούνταν πρόκληση για την κινεζική αρχή είδαν τα αιτήματά τους για ανακούφιση να καταστέλλονται .

Ο σεισμός έχει πυροδοτήσει περαιτέρω ανησυχίες μεταξύ των Θιβετιανών ότι οι κινεζικές αρχές θα χρησιμοποιήσουν την καταστροφή για να ελέγξουν ακόμη περισσότερο την περιοχή.

Η κατάσταση θυμίζει τον σεισμό του Απριλίου 2010 που έπληξε την περιοχή Γιούσου του Θιβέτ, στοιχίζοντας τη ζωή σε περισσότερους από 2.600 ανθρώπους και προκαλώντας σημαντική αναστάτωση στην τοπική ζωή. Ο σεισμός επέτρεψε στην Κίνα να προωθήσει το όραμά της για νεωτερικότητα και ανάπτυξη στο Θιβέτ εν μέσω καταγγελιών για διαφθορά στην κατανομή της βοήθειας και αναγκαστικές μετεγκαταστάσεις.

Τα επακόλουθα αποκάλυψαν μια απόκλιση μεταξύ της κινεζικής ερμηνείας της ανάκαμψης και αυτού που πολλοί Θιβετιανοί θεωρούσαν απαραίτητο για τη διατήρηση και την προώθηση της μοναδικής πολιτιστικής τους ταυτότητας. 

Στη μελέτη τους για την αντίδραση του κράτους της Ζιμπάμπουε στον τροπικό κυκλώνα Ιντάι το 2019, ο ανθρωπολόγος Ντένμποϊ Κουντετζίρα περιέγραψε αυτό το φαινόμενο ως «καταστροφικό αυταρχισμό» : όταν ένα αυταρχικό καθεστώς εκμεταλλεύεται μια καταστροφή για να επαναβεβαιώσει την εξουσία του. Παρόμοια με το μοντέλο της Κίνας, η κυβέρνηση της Ζιμπάμπουε περιόρισε τη συμμετοχή μη κρατικών ομάδων σε μακροπρόθεσμες προσπάθειες ανάκαμψης.

Η σχετική έλλειψη προσοχής που δίνουν οι δημοσιογράφοι και οι πολιτικοί στο εξωτερικό στο Θιβέτ καθιστά αυτό το πρόβλημα πιο οξύ. Για παράδειγμα, οι πυρκαγιές στο Λος Άντζελες ξέσπασαν ταυτόχρονα με τον σεισμό, αλλά προσέλκυσαν μεγαλύτερη και πιο διαρκή προσοχή από τα μέσα ενημέρωσης , γεγονός που οδήγησε σε έλεγχο των αρμόδιων υπηρεσιών. Αντίθετα, ο σεισμός στο Θιβέτ εξαφανίστηκε γρήγορα από τα νέα.

Για τους Θιβετιανούς, η αμφισβήτηση του αυταρχισμού των καταστροφών αποτελεί μέρος μιας λεπτής πολιτικής πάλης. Ο πνευματικός ηγέτης του Θιβέτ, Δαλάι Λάμα, χαρακτήρισε την καταστροφή «φυσικό φαινόμενο και όχι αποτέλεσμα ανθρώπινων δραστηριοτήτων», ενώ προέτρεψε τους Θιβετιανούς να μην «θυμώνουν με τους Κινέζους». Αυτό φαίνεται να αντικατοπτρίζει τη μακροχρόνια σοφία του ότι η εχθρότητα προς τις κινεζικές αρχές θα προκαλέσει περαιτέρω δυσκολίες για τις κοινότητες που υφίστανται πολιτικό περιθωριοποίηση.

Άλλοι είναι πιο επιφυλακτικοί. Κάποιοι άνθρωποι εντός του Θιβέτ έχουν αμφισβητήσει τον επίσημο αριθμό των θυμάτων που ανέφερε το Πεκίνο και έχουν πιέσει τις κινεζικές αρχές να διευκρινίσουν την κλίμακα της τραγωδίας.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι αναδύονται περισσότερες πολιτικές που οδηγούν ακόμη περισσότερο σε αντιπαράθεση. Η Διεθνής Εκστρατεία για το Θιβέτ, η οποία ασκεί πιέσεις για την αυτοδιάθεση των Θιβετιανών, έχει χαρακτηρίσει την καταστροφή «ο σιωπηλός σεισμός» και κατηγόρησε τις κινεζικές αρχές ότι λογοκρίνουν την πραγματική φύση του πόνου .

Μια άλλη ομάδα υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Tibetan Rights Collective, έχει επισημάνει τις παρεμβάσεις της Κίνας στο Θιβέτ που έχουν καταστήσει την περιοχή πιο γεωλογικά ασταθή , συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής υδροηλεκτρικών φραγμάτων και δρόμων. Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι η προσπάθεια της Κίνας να κατασκευάσει υποδομές στην περιοχή έχει αυξήσει τον κίνδυνο καταστροφών, όπως πλημμύρες και κατολισθήσεις, για τις κοινότητες κατάντη της νότιας Ασίας.

Έρευνα που κάναμε με έναν συνάδελφο κατά τη διάρκεια της πανδημίας έδειξε ότι οι κοινοτικές ομάδες μπορούν να αντισταθμίσουν τα κενά στις κρατικές αντιδράσεις σε καταστροφές και να ειδοποιήσουν πού χρειάζεται βοήθεια. Αλλά αυτό εξαρτάται από τη συμμετοχή του κοινού και την οργάνωση σε επίπεδο βάσης, η οποία, σε αυταρχικά πλαίσια όπως το Θιβέτ και η Μιανμάρ, είναι αυστηρά περιορισμένη.

Η κλιματική κρίση αυξάνει τον κίνδυνο καταστροφών, ενώ παράλληλα υπάρχει διάχυτος φόβος για αυξανόμενο αυταρχισμό παγκοσμίως. Όλοι θα πρέπει να ανησυχούμε για το πώς αυτές οι δύο τάσεις θα μπορούσαν να αλληλεπιδράσουν.

Nimesh Dhungana/ /theconversation.com

https://theconversation.com/disaster-authoritarianism-how-autocratic-regimes-deal-with-earthquakes-248188

Η παρέμβαση από τον Nimesh Dhungana, Λέκτορα Καταστροφών και Παγκόσμιας Υγείας, Ινστιτούτο Ανθρωπιστικής Δράσης και Αντιμετώπισης Συγκρούσεων, Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ έγινε στις 19 Μαΐου 2025 . Ο Nimesh Dhungana δεν εργάζεται, δεν παρέχει συμβουλές, δεν κατέχει μετοχές ή δεν λαμβάνει χρηματοδότηση από καμία εταιρεία ή οργανισμό που θα ωφελούνταν από αυτό το άρθρο και δεν έχει αποκαλύψει καμία σχετική σχέση πέραν του ακαδημαϊκού του ρόλου.