Η ποιότητα του αέρα υποφέρει από τα πυροτεχνήματα
Ο καπνός από εκθέσεις πυροτεχνημάτων περιέχει δυνητικά επιβλαβή μέταλλα, διαπιστώνει μελέτη. Μια ομάδα στο Πανεπιστήμιο Μπρίγκαμ Γιανγκ εξέτασε τα σωματίδια και βρήκε υψηλότερες συγκεντρώσεις μετάλλων όπως ο χαλκός και το βάριο μετά από επιδείξεις πυροτεχνημάτων.
Με δεκάδες εκθαμβωτικές παραστάσεις προγραμματισμένες για τις διακοπές του καλοκαιριού και όχι μόνο, μπορεί να θέλετε να έχετε υπόψη σας τι ακριβώς συμβαίνει.Πρόκειται για πολλές εκρήξεις και σπινθήρες – αλλά και πολύ καπνό και σκουπίδια, που μπορεί όχι μόνο να βλάψουν τον πλανήτη , αλλά και τους πνεύμονες των ανθρώπων που βρίσκονται κοντά .
Τα πυροτεχνήματα υπάρχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια, με πολλούς ιστορικούς να πιστεύουν ότι τα πρώτα πυροτεχνήματα προήλθαν από την Κίνα τον 2ο αιώνα π.Χ. Αλλά τώρα αρχίζουμε να κατανοούμε την κλίμακα των επιπτώσεων που έχουν στην άγρια ζωή, το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.
Νέα έρευνα δείχνει ότι ο καπνός από τα πυροτεχνήματα μπορεί να είναι πιο επιβλαβής για την υγεία μας από ό,τι αρχικά πιστεύαμε.
Τα άτομα που εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικών ρύπων έχουν δείξει αυξημένο επιπολασμό χρόνιου βήχα, φλέγματος και δύσπνοιας – και ως εκ τούτου διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν άσθμα, καρκίνο του πνεύμονα και άλλες αναπνευστικές ασθένειες. Αλλά δεν υπάρχει απαραίτητα άμεση σχέση μεταξύ των πυροτεχνημάτων και των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων στην υγεία. Αν και οι πυροτεχνουργοί μπορεί να εκτεθούν σε αυτά τα ζητήματα υγείας μακροπρόθεσμα, οι περισσότερες επιπτώσεις στο κοινό από τα πυροτεχνήματα είναι βραχυπρόθεσμες, εξηγεί ο Brimblecombe.
«Η σύνδεση με την υγεία είναι πιο δύσκολο να γίνει, αλλά νομίζω ότι είναι περισσότερο οι εργαζόμενοι παρά το ευρύ κοινό», λέει. «Ωστόσο, υπάρχουν κάποια στοιχεία από την Ισλανδία ότι οι κρίσεις άσθματος αυξήθηκαν , αλλά τα στατιστικά στοιχεία είναι φτωχά καθώς λίγοι άνθρωποι ζουν στην Ισλανδία.
Μια ομάδα στο Πανεπιστήμιο Μπρίγκαμ Γιανγκ εξέτασε τα σωματίδια για δύο χρόνια και βρήκε υψηλότερες συγκεντρώσεις μετάλλων όπως ο χαλκός και το βάριο μετά από επιδείξεις πυροτεχνημάτων.
«Γνωρίζουμε ήδη ότι τα πυροτεχνήματα συνεισφέρουν σωματίδια. Αυτό που δεν περιμέναμε ήταν ότι τα πυροτεχνήματα είχαν τεράστιο αντίκτυπο στη συμβολή μετάλλων στον αέρα μας» δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Γκρεγκ Κάρλινγκ, καθηγητής γεωλογίας.
«Αυτά τα μέταλλα μπορούν να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματός μας, να εισέλθουν σε άλλα όργανα και άλλα συστήματα στο σώμα μας και να δημιουργήσουν άλλα προβλήματα».
Οι επιστήμονες εξακολουθούν να μελετούν τον αντίκτυπο της αναπνοής σε αυτά τα βαρέα μέταλλα, αλλά γνωρίζουμε ότι τα άτομα με προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας επηρεάζονται ιδιαίτερα. Και δεν είναι μόνο ενώ ο καπνός παραμένει στον αέρα.
«Αυτό που με ενδιαφέρει κάπως ως γεωλόγος είναι τι συμβαίνει με τα σωματίδια όταν κατακάθονται στα εδάφη μας ή στις καλλιέργειες ή σε υδάτινα σώματα. Και εκεί αυτά τα μέταλλα είναι πολύ ανθεκτικά», είπε ο Carling.
Παρά το γεγονός ότι αυτές οι εκδηλώσεις δεν είναι πιθανό να εξαφανιστούν σύντομα, ο Carling λέει ότι υπάρχει μια απλή λύση στο μεταξύ. «Το να γνωρίζεις πού βρίσκεσαι και να προσπαθείς να αποφύγεις τον καπνό όσο το δυνατόν περισσότερο θα σε βοηθήσει», είπε. Ο Carling συνιστά επίσης να μην ανάβετε τα δικά σας πυροτεχνήματα, καθώς είναι πιο πιθανό να αναπνεύσετε αυτά τα μέταλλα που βρίσκονται τόσο κοντά στον καπνό.
Επιπτώσεις στον πλανήτη
Τα πυροτεχνήματα μπορούν επίσης να πυροδοτήσουν πυρκαγιές που οδηγούν σε πολύ μεγαλύτερης διάρκειας και εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση. Μια ανάλυση των πυρκαγιών σε ομοσπονδιακή γη στις ΗΠΑ σε μια περίοδο 37 ετών από το 1980 διαπίστωσε ότι 11.294 από σχεδόν 600.000 πυρκαγιές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα μπορούσαν να αποδοθούν σε πυροτεχνήματα. Τα 2/3 από αυτές συνέβησαν την περίοδο των δύο εβδομάδων γύρω στις 4 Ιουλίου.
Οι μεγάλες πυρκαγιές μπορούν να ρυπαίνουν ψηλά στην ατμόσφαιρα , προκαλώντας την εξάπλωσή της σε χιλιάδες μίλια, κατά τη διάρκεια της οποίας μπορεί να γίνει πιο τοξική .
Αλλά τα πυροτεχνήματα δημιουργούν και άλλα απόβλητα που διαρκούν πολύ περισσότερο όταν οι εκθαμβωτικές εκρήξεις εξασθενίσουν και ο καπνός καθαρίσει.
Μια μελέτη της Γεωλογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ και της Υπηρεσίας Εθνικών Πάρκων διαπίστωσε ότι δείγματα νερού που ελήφθησαν από γύρω από το όρος Rushmore μεταξύ 2011-2015 έδειξαν υψηλά επίπεδα υπερχλωρικού άλατος , το οποίο χρησιμοποιείται ως προωθητικό στα πυροτεχνήματα, στις περιοχές όπου πραγματοποιήθηκαν επιδείξεις πυροτεχνημάτων τις Ημέρες Ανεξαρτησίας μεταξύ 1998-2009. Βρήκε επίσης υψηλά επίπεδα της χημικής ουσίας στο έδαφος όπου εκτοξεύτηκαν τα πυροτεχνήματα και όπου προσγειώθηκαν τα συντρίμμια ρουκετών. Μια άλλη μελέτη από το 2007 σε μια λίμνη στην Ada της Οκλαχόμα, έδειξε ότι τα επίπεδα υπερχλωρικού αυξήθηκαν μετά τα πυροτεχνήματα της 4ης Ιουλίου έως και 1.028 φορές τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν τις προηγούμενες ημέρες. Στη συνέχεια χρειάστηκαν 20-80 ημέρες για να επιστρέψει η μόλυνση σε επίπεδα φόντου.
Υπάρχουν ανησυχίες ότι αυτή η μόλυνση μπορεί να βρει τον δρόμο της στο πόσιμο νερό, όπου τα υψηλά επίπεδα υπερχλωρικού μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του ανθρώπινου θυρεοειδούς. Η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος χρηματοδοτεί τώρα μια μελέτη για να αξιολογήσει πόσο υπερχλωρικό από τα πυροτεχνήματα εισέρχεται στις λίμνες, τα ποτάμια και τα ρέματα γύρω από τις ΗΠΑ.
Υπάρχουν όμως και άλλα προβλήματα που προέρχονται από τα φυσικά συντρίμμια που αφήνουν πίσω οι επιδείξεις πυροτεχνημάτων.
«Η έρευνα για την ρύπανση από τα πυροτεχνήματα σίγουρα συγκεντρώνει δυναμική», λέει η Ελίζαμπεθ Γουέστχεντ, βιοεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Ανατολικού Λονδίνου, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η Westhead συνέγραψε μια μελέτη για τα επίπεδα μικροπλαστικών στον ποταμό Τάμεση στο Λονδίνο κατά την περίοδο της Πρωτοχρονιάς. «Υπάρχουν αυξανόμενα στοιχεία για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του», λέει.
Η Westhead και οι συνάδελφοί της μελέτησαν ένα τμήμα του ποταμού Τάμεση κοντά στο Westminster –όπου γίνονται τα ετήσια πυροτεχνήματα της Πρωτοχρονιάς– και βρήκαν ότι τα μικροπλαστικά ήταν «σημαντικά υψηλότερα» στην περιοχή μετά τα δραματικά πυροτεχνήματα το 2020. Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα μικροπλαστικά αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 1.000 % σε περίοδο 24 ωρών.
«Αυτή η βραχυπρόθεσμη υψηλή εισροή μικροπλαστικών από πυροτεχνήματα θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην οικολογία του ποταμού και των γειτονικών πλωτών οδών», λέει η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Ria Devereux, ερευνήτρια βιωσιμότητας στο Πανεπιστήμιο του Ανατολικού Λονδίνου. «Ήμουν περίεργος, ειδικά επειδή δεν βρήκα βιβλιογραφία για μικροπλαστικά από πυροτεχνήματα. Περίμενα μερικά μικροπλαστικά, αλλά πουθενά κοντά στην ποσότητα που βρήκα.
«Νομίζω ότι ήμασταν όλοι σοκαρισμένοι που τόσα πολλά μικροπλαστικά μπήκαν στο σύστημα νερού από μια εκδήλωση πυροτεχνημάτων διάρκειας 15 λεπτών».
Η μελέτη είναι σημαντική, εξηγεί ο Devereux, επειδή τα μικροπλαστικά και οι χημικές ουσίες πολυμερών μπορούν να προσληφθούν από υδρόβια και θαλάσσια ζώα , φτάνοντας στην τροφική αλυσίδα.
Αλλά το να προσέχουν οι άνθρωποι την ρύπανση από πλαστικά που προκαλείται από τα πυροτεχνήματα μπορεί να πάρει κάποιο χρόνο, παραδέχεται ο Westhead. «Θα χρειαστεί ακόμη περισσότερος χρόνος και πολύ περισσότερη δουλειά για να επηρεαστεί η κοινή γνώμη σε μια πολύ δημοφιλή παράδοση», λέει.
Ταλαίπωρη άγρια ζωή
Είναι γνωστό ότι τα σκυλιά φοβούνται τα πυροτεχνήματα . Ωστόσο, μελέτες έχουν δείξει τον καταστροφικό αντίκτυπο που μπορεί να έχουν και στα πουλιά.
Μια μελέτη που παρακολουθούσε τις αρκτικές χήνες στην Ευρώπη διαπίστωσε ότι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τα πουλιά άφησαν ξαφνικά τις τοποθεσίες που κοιμόντουσαν και πέταξαν σε απομακρυσμένες περιοχές – έως και 500 χιλιόμετρα χωρίς ανάπαυση. Και οι επιπτώσεις κράτησαν πολύ μετά την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Τα πουλιά δεν επέστρεψαν ποτέ στην αρχική τους θέση ύπνου. Σε μια ακραία περίπτωση, εκατοντάδες πουλιά, κυρίως ψαρόνια, βρέθηκαν νεκρά στους δρόμους της Ρώμης μετά από μια εκδήλωση πυροτεχνημάτων την παραμονή της Πρωτοχρονιάς το 2021. Το 2011, περίπου 5.000 νεκροί κότσυφες έπεσαν από τον ουρανό μια νύχτα σε μια μικρή πόλη στο Αρκάνσας, αφού τρόμαξαν έξω από τις νυχτερινές τοποθεσίες τους και πέταξαν σε δέντρα και σπίτια. Οι αξιωματούχοι της άγριας ζωής κατηγόρησαν για τους θανάτους τα πυροτεχνήματα.
Ο ετήσιος χρόνος ορισμένων εκδηλώσεων πυροτεχνημάτων μεγάλης κλίμακας, όπως η 4η Ιουλίου και η παραμονή της Πρωτοχρονιάς, συμπίπτει με την αναπαραγωγική και μεταναστευτική συμπεριφορά της άγριας ζωής, σημείωσε μια μελέτη, και έτσι μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στον πληθυσμό στα ζώα.
Μια πιο βιώσιμη επιλογή
Υπάρχουν όντως φιλικά προς το περιβάλλον πυροτεχνήματα – έχουν ένα καθαρό καύσιμο με βάση το άζωτο που δημιουργεί λίγο καπνό. Υπάρχουν επίσης προσπάθειες να βρεθούν εναλλακτικές λύσεις για τα επιβλαβή βαρέα μέταλλα χωρίς να χαθούν οι έντονα χρωματιστές σπίθες που κάνουν τα πυροτεχνήματα τόσο ελκυστικά. «Η μεγάλη έμφαση προς το παρόν στην απομάκρυνση των βαρέων μετάλλων που έχουν επιπτώσεις στο οικοσύστημα έχει οδηγήσει σε λιγότερο ρυπογόνα πυροτεχνήματα», λέει ο Brimblecombe.
Αλλά, είναι ακόμα δυνατά.
Οι εκπομπές λέιζερ και τα drones είναι μερικές μόνο από τις εναλλακτικές που έχουν χρησιμοποιηθεί – είναι επαναχρησιμοποιήσιμα, δεν έχουν εκπομπές και είναι αθόρυβα. Τα drones δεν είναι χωρίς τα μειονεκτήματά τους, ωστόσο – ενοχλούν και αυτά την άγρια ζωή .
Όπως συνόψισαν οι ερευνητές σε μια μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις των πυροτεχνημάτων στην ποιότητα του αέρα των πόλεων: «Εναπόκειται στις τοπικές κοινότητες που εμπλέκονται να αποφασίσουν με ισορροπημένο τρόπο εάν αυτή η μορφή διασκέδασης αξίζει το επικίνδυνο ατμοσφαιρικό κοκτέιλ που δημιουργεί».
Γεωδίφης με πληροφορίες από το BBC
https://www.bbc.com/future/article/20240703-how-4-july-fireworks-pollute-the-air-and-might-damage-your-health