Μυκηναϊκά ελληνικά

Ο ιδιοφυής νεαρός Michael Ventris, ο άνθρωπος που έδωσε στον Ελληνισμό 7 αιώνες περισσότερη Ιστορία! 

Γεννημένος στις 12 Ιουλίου του 1922, ο Michael Ventris είχε από μικρός κλίση στην εκμάθηση ξένων γλωσσών. Στα εννιά του χρόνια γνώριζε ήδη αρχαία ελληνικά, λατινικά, γαλλικά, γερμανικά και πολωνικά. Το 1936, σε ηλικία 14 ετών έτυχε να ξεναγηθεί από τον ανασκαφέα της Κνωσού Sir Arthur Evans σε μια έκθεση Μινωικής τέχνης και εντυπωσιάζεται όταν ακούει για πρώτη φορά για την άγνωστη γραφή των Μινωιτών. Ο Έβανς την ονόμασε Γραμμική Β, επειδή χρησιμοποιούσε γραμμικούς χαρακτήρες, όχι εικονιστικούς, όπως τα ιερογλυφικά και διέφερε από την ακόμα παλιότερη γραφή, την Γραμμική Α. Ολόκληρη η επιστημονική κοινότητα επηρεασμένη από το κύρος του Έβανς δέχεται την γνώμη του ότι δεν είναι Ελληνική, αλλά ξεχωριστή γλώσσα. Είναι τότε που γίνεται έμμονη ιδέα του Βέντρις να την αποκρυπτογραφήσει.

Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κατατάχτηκε στη Βασιλική Βρετανική Αεροπορία και διέπρεψε στο να σπάζει μυστικούς κώδικες των Γερμανών, το να λύσει το μεγάλο αίνιγμα, το αποκαλούμενο «Έβερεστ» της Αρχαιολογίας που ταλάνιζε ειδικούς πάνω από 30 χρόνια, ήταν πια θέμα χρόνου. Το γεγονός ότι δεν ήταν αρχαιολόγος αλλά αρχιτέκτονας αλλά ούτε και πανεπιστημιακός τον βοήθησε να διατηρήσει το μυαλό του καθαρό και να ρισκάρει κάνοντας τολμηρές υποθέσεις ότι πράγματι η Γραμμική Β είναι ελληνική γλώσσα, χωρίς το φόβο της απόρριψης από ένα χώρο, τον Ακαδημαϊκό, όπου ούτως ή άλλως δεν ανήκε. 

Επειδή δεν ήταν φιλόλογος δεν θα μπορούσε να συνεχίσει χωρίς την βοήθεια κάποιου κλασικού φιλολόγου, τον βρήκε στο πρόσωπο του John Chadwick, υφηγητή στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, όπου αργότερα έγραψαν μαζί το βιβλίο «Documents in Mycenaean Greek». Και τότε τα κατάφερε! Κατέρριψε τις θεωρίες του Έβανς για το Μινωικό Πολιτισμό, δείχνοντας ότι τουλάχιστον την εποχή των πινακίδων η Κρήτη ήταν μέρος του μυκηναϊκού κόσμου και ότι η κούπα του Νέστορα δεν είναι το αρχαιότερο γραπτό κείμενο της ελληνικής γλώσσας.

Το 1939, εκτός από την Κρήτη, βρέθηκαν και στην ηπειρωτική Ελλάδα γύρω στις 300 πλάκες με τη Γραμμική Β, κάνοντας τη σύγκριση, ο Βέντρις παρατήρησε ότι ορισμένες «λέξεις» υπήρχαν μόνο στις πλάκες της Κρήτης. Έκανε, λοιπόν, την εμπνευσμένη υπόθεση, πως αυτές οι λέξεις ήταν ονόματα πόλεων και τοπωνύμια, πράγμα που αποδείχτηκε σωστό. Τελικά, ερμήνευσε με σιγουριά 65 από τα 88 τότε γνωστά σύμβολά της, διατύπωσε τους βασικούς κανόνες ορθογραφίας της και έφερε στο φως την πρώτη ελληνική γλώσσα, 7 αιώνες παλαιότερη από τα ελληνικά του Ομήρου. 

Την 1η Ιουλίου του 1952, ο παθιασμένος ερασιτέχνης που δεν ήταν ούτε φιλόλογος, ούτε αρχαιολόγος, ούτε γλωσσολόγος ανακοίνωσε την ανακάλυψή του σε μια ομιλία του στο BBC. Χαρακτηρίστηκε το φιλολογικό γεγονός του 20ου αιώνα, αφού διαβάστηκαν τα αρχαιότερα γραπτά κείμενα ενός πολιτισμού της Ευρώπης.

Στην ευφυΐα του οφείλουμε το γεγονός ότι η γραπτή μας Ιστορία δεν αρχίζει, όπως γνωρίζαμε τον 8ο αιώνα αλλά στα μέσα του 15ου αιώνα, περίπου στο 1450 π.Χ. αφού τότε χρονολογείται το αρχαιότερο κείμενο γραμμένο σε πήλινη πινακίδα που ανακαλύφθηκε το 2010 στην Ίκλαινα της Μεσσηνίας. Συνολικά, έχουν βρεθεί περί τα 5.000 κείμενα σε Γραμμική Β (κυρίως πινακίδες αλλά και αγγεία), 3.000 από την Κνωσό, γύρω στα 1.400 από την Πύλο και τα υπόλοιπα από Θήβα, Μυκήνες, Τίρυνθα, Ελευσίνα, Ορχομενό και αλλού, έχει διαβαστεί περίπου το 87% αυτών των κειμένων.

Στις 6 Σεπτεμβρίου του 1956, ο Michael Ventris σκοτώνεται ακαριαία σε τροχαίο στα περίχωρα του βόρειου Λονδίνου. Έζησε μόνο 34 χρόνια.

 Ἑλλήνων Μνῆμες

Ο Michael George Francis Ventris (12 Ιουλίου 1922 – 6 Σεπτεμβρίου 1956) ήταν Άγγλος αρχιτέκτονας, κλασικιστής και φιλόλογος που αποκρυπτογράφησε τη Γραμμική Β, την αρχαία μυκηναϊκή ελληνική γραφή. Σπουδαστής γλωσσών, ο Βέντρις είχε ακολουθήσει την αποκρυπτογράφηση ως προσωπικό επάγγελμά του από την εφηβεία του.