Πώς ο Ρέμπραντ χρησιμοποίησε θειούχο αρσενικό για τον πίνακα The Night Watch

Το Night Watch είναι ένας από τους πιο διάσημους ολλανδικούς πίνακες της Χρυσής Εποχής,είναι ένας πίνακας του 1642 του Rembrandt van Rijn.

Χημικοί στο Rijksmuseum και στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (UvA) κατέδειξαν για πρώτη φορά πώς ο Ρέμπραντ εφάρμοσε ειδικές χρωστικές θειούχου αρσενικού για να δημιουργήσει ένα «χρυσό» χρώμα. Χρησιμοποιώντας εξελιγμένες φασματοσκοπικές τεχνικές κατάφεραν να χαρτογραφήσουν την παρουσία pararealgar (κίτρινη) και ημι-άμορφων pararealgar (πορτοκαλί/κόκκινων) χρωστικών σε μια εντυπωσιακή λεπτομέρεια του διάσημου έργου του The Night Watch. Επιβεβαιωμένοι από τη μελέτη σχετικών ιστορικών πηγών, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο Ρέμπραντ συνδύασε σκόπιμα αυτές τις συγκεκριμένες χρωστικές θειούχου αρσενικού με άλλες χρωστικές για να δημιουργήσει τη χρυσή λάμψη.

Η ανακάλυψη δημοσιεύθηκε πρόσφατα σε ερευνητική εργασία στο επιστημονικό περιοδικό Heritage Science , από τους Fréderique Broers και Nouchka de Keyser, υποψήφιους διδάκτορες στο Ινστιτούτο Μοριακών Επιστημών Van 't Hoff της UvA και ερευνητές στο Rijksmuseum. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο Ρέμπραντ χρησιμοποίησε τον μάλλον ασυνήθιστο συνδυασμό χρωστικών για να απεικονίσει τις χρυσές κλωστές στα διπλά μανίκια και το κεντημένο παλτό που φορούσε ο υπολοχαγός Willem van Ruytenburch. Είναι το δεξί των δύο κεντρικών φιγούρων στο μπροστινό μέρος του ταμπλό της εταιρείας σκοποβολής, που συνοδεύουν τον καπετάνιο Frans Banninck Cocq.

Ασυνήθιστες χρωστικές

Η ανακάλυψη των χρωστικών θειούχου αρσενικού έλαβε χώρα στο μεγάλο ερευνητικό έργο Operation Night Watch που ξεκίνησε το 2019 και συνεχίζει να αποδίδει εντυπωσιακά αποτελέσματα . Μια πλήρης σάρωση φθορισμού ακτίνων Χ (MA-XRF) του πίνακα είχε ήδη αποκαλύψει την παρουσία αρσενικού και θείου σε μέρη των ρούχων του Van Ruytenburch. Αυτό οδήγησε τους ερευνητές να υποθέσουν την παρουσία των γνωστών χρωστικών θειούχου αρσενικού orpiment (κίτρινο) και realgar (κόκκινο). Μια λεπτομερής μελέτη δύο μικροσκοπικών δειγμάτων βαφής που ελήφθησαν από τον πίνακα έδειξε το αντίθετο. Η ανάλυση υψηλής τεχνολογίας που συνδυάζει μικροσκοπία φωτός με φασματοσκοπία micro-Raman, ηλεκτρονική μικροσκοπία και περίθλαση σκόνης ακτίνων Χ αποκάλυψε την παρουσία των πιο ασυνήθιστων συστατικών θειούχου αρσενικού pararealgar (κίτρινο) και ημι-άμορφο pararealgar (πορτοκαλί-κόκκινο).

Διατομή δείγματος βαφής SK-C-5_017 όπως φαίνεται μέσω μικροσκοπίου φωτός. Εμφανίζει διάφορους κρυστάλλους κίτρινων, πορτοκαλί και κόκκινων χρωστικών, των οποίων η ακριβής σύνθεση καθορίστηκε χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό ηλεκτρονικής μικροσκοπίας, φασματοσκοπίας Raman και περίθλασης σκόνης ακτίνων Χ. Η εικόνα είναι ευγενική προσφορά του Rijksmuseum.

Σκόπιμη χρήση

Η παρουσία της παρασανδαράχης στους ιστορικούς πίνακες συχνά εξηγείται από τη γήρανση της ερυθράς σανδαράχης. Ωστόσο, επειδή  κατανέμεται ομοιογενώς και το χρώμα φαίνεται αναλλοίωτο, οι ερευνητές καταλήγουν σε διαφορετική εξήγηση. Υποστηρίζουν ότι ο Ρέμπραντ επέλεξε σκόπιμα να χρησιμοποιήσει αυτές τις χρωστικές στην προσπάθειά του να μιμηθεί τις χρυσές λεπτομέρειες των ρούχων του Van Ruytenburch. Η θέρμανση της κίτρινης χρωστικής παρασανδαράχης έχει ως αποτέλεσμα το σχηματισμό του κοκκινωπού ημι-άμορφου pararealgar. Αυτό στη συνέχεια συνδυάστηκε με κίτρινες χρωστικές από μόλυβδο-κασσίτερο και χρυσαφένιο (κόκκινο θειούχο υδράργυρο) για να δημιουργήσει τη χρυσή λάμψη.

Αυτή η χημική εξήγηση υποστηρίχθηκε από μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση ιστορικών πηγών που αναφέρουν τη χρήση χρωστικών θειούχου αρσενικού. Φαίνεται ότι στο Άμστερνταμ του 17ου αιώνα ήταν διαθέσιμο ένα ευρύτερο φάσμα χρωστικών αρσενικού από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. 

Αυτά πιθανότατα έφτασαν μέσω γνωστών εμπορικών οδών από τη Γερμανία/Αυστρία και τη Βενετία στο Άμστερνταμ. Αυτό υποστηρίζεται περαιτέρω από την αναφερόμενη χρήση ενός πολύ παρόμοιου μείγματος χρωστικών από τον Willem Kalf (1619-1693), έναν σύγχρονο του Ρέμπραντ στο Άμστερνταμ. 

Ως εκ τούτου, οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο Ρέμπραντ χρησιμοποίησε σκόπιμα την παρασανδαράχη και την ημι-άμορφη χρωστική, μαζί με το κίτρινο από μόλυβδο και το πορτοκαλί, για να δημιουργήσει την ειδική πορτοκαλί-«χρυσή» βαφή.

Γεωδίφης με πληροφορίες από Universiteit van Amsterdam

https://www.sciencedaily.com/releases/2024/07/240724123031.htm