Κλέοβις και Βίτων του Nicolas Loir (1624-1679, Παρίσι).
Στις Ιστορίες, ο Ηρόδοτος αφηγείται ένα γεγονός που συνέβη κατά τη διάρκεια μιας από τις πομπές, την ιστορία του Κλεόβιδος και του Βίτωνος. Οι γιοι μιας ιέρειας στο Ηραίο, βοηθούν τη μητέρα τους να ανέβει στο ιερό τραβώντας το κάρο της με το χέρι. Μετά την επιτυχή άφιξη, η μητέρα τους προσεύχεται στην Ήρα για να τους δοθεί η υψηλότερη ευλογία. Οι γιοί της πάνε στο ναό της Ήρας, κοιμούνται και δεν ξυπνούν ποτέ. Παρά την περιγραφή της πομπής της Ήρας Αργείας, δεν είναι ακόμη σαφές πότε ξεκίνησαν αυτές οι πομπές.
Η βασίλισσα των θεών
Οι αρχαίοι Έλληνες λάτρευαν την Ήρα ως βασίλισσα των θεών, μεταξύ πολλών άλλων ρόλων. Σε αυτούς τους ιερούς χώρους, όπως το Ηραίο στο Άργος, οι αρχαίοι τόνιζαν συνήθως συγκεκριμένες ιδιότητες ή ρόλους που εκδηλώνονταν στο σχεδιασμό του ιερού, τις τελετουργίες και τις γιορτές που τελούνταν εκεί.
Στο Αργείο Ηραίο, η Ήρα λατρευόταν για διάφορους σκοπούς που εξυπηρετούσαν το άτομο, την οικογένεια και την πόλη: «Η Ήρα εμφανίζεται ως πολυλειτουργική θεά, της οποίας το πανελλήνιο καθεστώς ως σύζυγος του Δία και «βασίλισσα» των θεών βρίσκεται πίσω από τις λειτουργίες της ως προστάτιδα του τοκετού, της ενηλικίωσης και του γάμου» (Baumbach 6).
Το Ηραίο του Άργους
Τρισδιάστατη αναπαραγωγή του Ηραίου του Άργους, όπου οι έφηβοι πρόσφεραν τα πρώτα τους όπλα στη βασίλισσα των θεών ενθρονισμένη με μεγαλοπρέπεια στον ναό της.
Ο αρχαίος ναός στο Άργος της Ελλάδας.
Αποτελούσε μέρος του μεγαλύτερου ιερού της Αργολίδας, αφιερωμένο στην Ήρα, της οποίας το επίθετο «Αργείη Ήρα» εμφανίζεται στα έργα του Ομήρου. Η ίδια η Ήρα ισχυρίζεται ότι είναι η προστάτιδα του Άργους στην Ιλιάδα: «Οι τρεις πόλεις που αγαπώ περισσότερο είναι το Άργος, η Σπάρτη και οι Μυκήνες των ευρέων δρόμων».
Διατηρήθηκε στο Άργος η ανάμνηση μιας αρχαϊκής παράστασης της Μεγάλης Θεάς. Ο χώρος, που ίσως σηματοδοτεί την εισαγωγή της λατρείας της Ήρας στην ηπειρωτική Ελλάδα, βρίσκεται βορειοανατολικά του Άργους μεταξύ των αρχαιολογικών χώρων των Μυκηνών και της Μιδέας, δύο σημαντικών μυκηναϊκών πόλεων.
Ο περιηγητής Παυσανίας, επισκεπτόμενος την τοποθεσία τον 2ο αιώνα μ.Χ., αναφέρθηκε στην περιοχή ως Πρόσυμνα (Προσύμνη).
Το Ηραίο παρέμενε προσβάσιμο στους κατοίκους της πεδιάδας μέσω μιας ποικιλίας μονοπατιών και δρόμων που έφεραν κοντά τους γύρω θύλακες, όπως οι Μυκήνες και το Άργος, για λατρεία και ιερά παιχνίδια.Η επιλεγμένη περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα το Ηραίο δεν είναι εντελώς επίπεδη, και οι Αργείοι κατασκεύασαν έναν τεράστιο τοίχο αντιστήριξης και ένα πεζούλι για καλύτερο χώρο την εποχή της κατασκευής. Ο ποταμός Ελευθέριος τρέχει κοντά στον ιερό χώρο, παρέχοντας νερό για τελετουργίες καθαρισμού και θυσίες.Επίσης κοντά στο Ηραίο βρίσκονται τάφοι από τους προκατόχους της πεδιάδας, τους Μυκηναίους. Η ίδρυση του Ηραίου κοντά σε αυτήν την ήδη ιερή περιοχή χρησίμευσε ως τρόπος για το Άργος να νομιμοποιήσει το αναπτυσσόμενο κράτος του συνδέοντάς το με τη μυκηναϊκή ηρωική επιτυχία και κύρος.
Προτού το Άργος χτίσει τις πρώτες δομές του Ηραίου και ασκούσε επιρροή στην περιοχή, ομάδες χρησιμοποιούσαν τη γη στη Νεολιθική περίοδο έως την Υστεροελλαδική περίοδο.Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν εάν η τοποθεσία χρησιμοποιήθηκε συνεχώς από την εποχή της Εποχής του Χαλκού έως τη Σκοτεινή Εποχή.
Το Ηραίο φιλοξενούσε μια σειρά από ετήσιες γιορτές που περιλάμβαναν το Άργος και άλλες κοντινές κοινότητες. Συγκεκριμένα, γίνονταν ετήσιες εκδηλώσεις για τον εορτασμό του Ιερού Γάμου της Ήρας και του Διός. Σύμφωνα με τον Παυσανία, οι κάτοικοι του Άργους πίστευαν ότι η πηγή του Κανάθου στο κοντινό Ναύπλιο ήταν ιερή και η Ήρα λουζόταν εκεί για να ξανακερδίσει την παρθενία της ενώπιον του Ιερού Γάμου. Ως αποτέλεσμα, οι Αργείοι έλουζαν το άγαλμά της πριν από τις τελετές γύρω από αυτό το φεστιβάλ.
Τα πρώτα χρόνια
Στο τέλος της Σκοτεινής Εποχής, η πεδιάδα του Άργους υπέστη δραματικές αλλαγές καθώς οι πληθυσμοί αυξάνονταν και οι πόλεις-κράτη άρχισαν να εμφανίζονται.
Μεταξύ αυτών των αναδυόμενων δυνάμεων στην πεδιάδα ήταν το Άργος, προηγουμένως μια μικρή ομάδα πόλεων στη Σκοτεινή Εποχή.Καθώς το Άργος αυξανόταν τόσο σε πληθυσμό όσο και σε πλούτο, είχε τους πόρους για να αναλάβει έργα που θα εξυπηρετούσαν και θα προωθούσαν την αναπτυσσόμενη κοινότητά του. Το κτίσμα αυτού του μεγάλου ιερού χώρου, του Ηραίου στο Άργος, αντανακλούσε μια νέα κοινή ταυτότητα για τους ανθρώπους σε αυτήν την περιοχή της αναπτυσσόμενης πεδιάδας.Η χρήση του ιερού επεκτάθηκε πέρα από το Άργος από την ίδρυση του Ηραίου τον 8ο αιώνα π.Χ., και το ιερό λειτούργησε ως κοινόχρηστος χώρος λατρείας και χώρος συνάντησης για διάφορες κοινότητες στην Αργεία Πεδιάδα μέχρι το 460 π.Χ.
Ανακατασκευή του Αργείου Ηραίου, όπως φαίνεται από τα νοτιοδυτικά, από τον Αμερικανό αρχιτέκτονα Edward Tilton.
Τα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ έφερε πολλές αλλαγές για το Άργος και την επικράτειά του. Ενώ το Ηραίο στο Άργος λειτούργησε κυρίως ως κοινόχρηστος χώρος λατρείας και συνάντησης για κοινότητες κοντά στην Αργείου Πεδιάδα, η αναζήτηση των Αργείων για επέκταση και δύναμη στα μέσα αυτού του αιώνα άλλαξε τη δομή του Ηραίου.Το Άργος κατέκτησε τις γειτονικές πολιτείες των Μυκηνών, της Τίρυνθας και της Μιδέας το 460 π.Χ., και οι σημαντικές ανακαινίσεις και προσθήκες στον χώρο του Αργείου Ηραίου σίγουρα αντικατοπτρίζουν τη μεταβαλλόμενη κοινωνικοπολιτική κατάσταση.Το Άργος φαινόταν να συγκεντρώνει τις αλλαγές του στο κάτω πεζούλι.
Πώς μπορεί να χάθηκε;
Ως στρατηγική θέση στην εύφορη πεδιάδα της Αργολίδας, το Άργος ήταν σημαντικό οχυρό κατά τη μυκηναϊκή εποχή. Στην κλασική εποχή, το Άργος ήταν ισχυρός αντίπαλος της Σπάρτης για την κυριαρχία στην Πελοπόννησο, αλλά τελικά αποφεύχθηκε από άλλες ελληνικές πόλεις-κράτη αφού παρέμεινε ουδέτερο κατά τους Ελληνοπερσικούς Πολέμους.
Στην Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, ο Θουκυδίδης αποκαλύπτει ότι ο Παλαιός Ναός στο Ηραίο κάηκε το 423 π.Χ. Σύμφωνα με αυτή την αφήγηση του Θουκυδίδη, μια ιέρεια, η Χρύση, είχε αφήσει κατά λάθος έναν πυρσό πολύ κοντά σε μερικές γιρλάντες που άνοιξαν τη φωτιά .Ένας νέος ναός χτίστηκε σε διαφορετικό πεζούλι μεταξύ 420 π.Χ. και 410 π.Χ. Ο Amandry προτείνει ότι η κατασκευή αυτού του νέου ναού δεν έγινε μόνο επειδή λειτουργούσε ως αντικατάσταση. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η προσθήκη αυτού του ναού, που συνήθως ονομάζεται κλασικός ναός, σχεδιάστηκε τον 5ο αιώνα, ακόμη και πριν από την πυρκαγιά.
Θέα από το Ηραίο του Άργους στην πεδιάδα του Ινάχου, Αργολίδα. Από Sarah Murray - Flickr.
Για να διευθετηθεί το αναπτυσσόμενο κράτος των Αργείων κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ήταν απαραίτητη η επέκταση στο Αργείο Ηραίο, και περαιτέρω, αυτές οι αλλαγές «ταιριάζουν καλά σε ένα γενικό μοτίβο αναθεώρησης μετά την κατάκτηση, διευκρινίζοντας την κοινωνική θέση και τα δικαιώματα υπό το πρίσμα της νέας κοινωνικής τάξης, ενσωματώνοντας τη λατρευτική δραστηριότητα και ενισχύοντας την κυρίαρχη θέση του Άργους στην πεδιάδα» (Morgan, 86). Εάν ο ναός ήταν ακόμη σε χρήση μέχρι τον 4ο αιώνα, θα είχε κλείσει κατά τη διάρκεια της δίωξης των ειδωλολατρών στην ύστερη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, όταν θεσπίστηκαν νόμοι κατά των μη χριστιανικών θρησκειών και των ιερών τους από τους χριστιανούς αυτοκράτορες.
Άργος
Η χερσόνησος της Αργολίδας, που χωρίζει τον Σαρωνικό και τον Αργολικό κόλπο, είναι γεμάτη θρύλους και ιστορία. Η πόλη του Άργους θεωρείται η μακροβιότερη συνεχώς κατοικημένη πόλη της Ελλάδας. Η Αργολίδα ήταν η κατεξοχήν έδρα των Μυκηναίων που κυριάρχησαν στην Ελλάδα περίπου από το 1500 έως το 1200 π.Χ.
Ο Άργος, φιγούρα στον ελληνικό μύθο που περιγράφεται ποικιλοτρόπως ως ο γιος του Ίναχου, του Αγήνορα ή του Αρέστωρα ή ως ιθαγενής ήρωας (αυτόχθων). Το όνομά του προέρχεται από τα 100 μάτια στο κεφάλι ή σε όλο του το σώμα, όπως συχνά απεικονίζεται σε αθηναϊκά ερυθρόμορφα αγγεία από τα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ.
Το Άργος που πήρε το όνομα του από τον γιό του Ίναχου είναι η αρχαιότερη πόλη της Ευρώπης που κατοικείται συνεχώς, καθώς ο πρώτος οικισμός χρονολογείται περίπου 7.000 χρόνια πριν. Αναφέρεται από τον Όμηρο και τον Ηρόδοτο και αρχαιολογικά στοιχεία του πρώιμου οικισμού βρίσκονται στους πρόποδες του λόφου της Ασπίδας. Απ' ό,τι γνωρίζω η Αθήνα, πρωτοκατοικήθηκε γύρω στο 1.400 π.Χ. Το Άργος λέγεται ότι καταστράφηκε οριστικά από την εισβολή των Βησιγότθων.
Γεωδίφης
Πηγές:
1.Περιγραφή της Ελλάδας-Παυσανίας
2.The Standard of the Heraion-Stecchini, Livio C.,
3. Εγκυκλοπαίδειες Britannica, Βικιπαίδεια
