Ο δρόμος που άντεξε στον χρόνο
Οδός Αναπαύσεως, στο βάθος η Cappella di Santa Croce, Καθολικό παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού και κοιμητήριο του Petracco.
«Τὸν διά[β]ολον καταπατήσας· κέ ζοὴν το͂ κόσμο σου [δω]ρ̣ησάμενος ἀνάπαυσον κὲ τὴν ψυχὴν τοῦ δούλου σου Κωνσταντήνου».Χριστιανικός επιτάφιος Κωνσταντίνου.
Πάνω μέρος μιας πλάκας από λευκό μάρμαρο, επιγραφή αριστερά και δεξιά των άνω κατακόρυφων δύο εγχάρακτων σταυρών. Βρέθηκε σε άγνωστη τοποθεσία της Κω, είναι του 5ου αιώνα μ.Χ κατά τον M. Segre, ή του 9ου/10ου αιώνα σύμφωνα με μία πιο πρόσφατη θεώρηση. Αν έχουν τα πράγματα έτσι, μπορεί να είναι από το κοιμητήριο του Αγ.Ιωάννη 7 Βήματα, το οποίο συναντάται στο τέλος της οδού Αναπαύσεως.
Πρόκειται για μια οδό που περιβάλλεται από χριστιανικές εκκλησίες και κοιμητήρια τουλάχιστον από την βυζαντινή περίοδο, ενώ ακόμη παλαιότερα υπήρχε το αρχαίο θέατρο και ο ναός του Απόλλωνα Πυθίου, πιθανώς από την κλασική περίοδο.
Δοκιμασμένες πρακτικές
Κάθε φορά που την διασχίζω, προσπαθώ έστω για λίγο να εισέλθω νοητά στα μυστικά κατατόπια των μηχανικών της Οδού Αναπαύσεως.
Κάτω από τις μεγάλες επίπεδες πέτρες με τις οποίες οι Ιταλοί κάλυπταν την επιφάνεια του δρόμου, και ήταν αόρατες στο μάτι, υπήρχε μια έξυπνη στρώση με μικρότερες πέτρες, αμμοχάλικο, και μερικές φορές άμμο.
Δρόμοι που ακόμη αντέχουν στον χρόνο χωρίς συντήρηση μετά από τουλάχιστον 80 χρόνια καταπόνησης.
Οι Ιταλοί αντέγραψαν τις πρακτικές και τις δοκιμασμένες μεθόδους των Ρωμαίων και των αρχαίων Ελλήνων.
Η πολεοδομία των ρωμαϊκών αποικιών ακολουθούσε το ιπποδάμειο σύστημα με δύο κεντρικούς δρόμους, τον cardo maximus και τον decumanus maximus, που βλέπουμε κάτω από την Ακρόπολη της Κω στην δυτική συνοικία, όπου διασταυρώνονταν στο κέντρο της πόλης. Η πόλη λοιπόν φτιάχτηκε από κύριες συνοικίες, που δημιουργήθηκαν από αυτούς τους δρόμους.
Οι Ρωμαίοι είχαν σαφείς ορισμούς για τους διαφορετικούς τύπους δρόμων τους. Οι δύο μεγάλες κατηγορίες ονομάζονταν Viae και Strata, οι οποίες μπορούσαν να χωριστούν περαιτέρω σε δρόμους Actus, Iter, Semita και Callis (Nibby).
Η δομή των ρωμαϊκών δρόμων διέφερε πολύ, αλλά μια τυπική μορφή ήταν το ανάχωμα και η τράπεζα, που αποτελούσε τον πυρήνα του δρόμου, χτισμένη από στρώματα πέτρας ή χαλίκι, ανάλογα με το τι ήταν διαθέσιμο τοπικά. Σε περιοχές με μαλακό, χαλαρό έδαφος, ο δρόμος μπορεί να είχε κατασκευαστεί πάνω από σωρούς ξυλείας και στρώματα θαμνόξυλου.
Οι ρωμαϊκοί δρόμοι ήταν αξιοσημείωτοι για την ευθύτητα, τα γερά θεμέλια, τις καμπυλωτές επιφάνειες που διευκολύνουν την αποστράγγιση και τη χρήση σκυροδέματος από ποζολάνη - ηφαιστειακή τέφρα και ασβέστη. Αυτή την τακτική ακολούθησαν οι Ιταλοί στην Κω και είναι ακόμη ορατή στην Οδό Αναπαύσεως.
Οι δρόμοι κάθε ρωμαϊκής πόλης είχαν ονόματα και αριθμούς. Οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν ένα σύστημα παρόμοιο με το σύστημα που χρησιμοποιείται στις περισσότερες πόλεις των ΗΠΑ. Κάθε φορά που οι Ρωμαίοι ίδρυαν μια νέα πόλη, οι δρόμοι ήταν διαμορφωμένοι σε πλέγμα.
Οι ρωμαικοί δρόμοι φτιάχνονταν πάνω σε ένα στρώμα με άμμο και κονίαμα, και είχαν πάχος όσο 1,5μ.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ αρχαίων ελληνικών και ρωμαϊκών δρόμων;
Συγκρίνετε τους αρχαίους ελληνικού με τους ρωμαϊκούς δρόμους. Οι ελληνικοί δρόμοι ήταν χαραγμένοι στο έδαφος. Οι ρωμαϊκοί φτιάχνονταν στην κορυφή του εδάφους με στρώματα.
Οι Ιταλοί χρησιμοποίησαν επίσης τα υδραυλικά τσιμέντα που ανάγονται στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ο ασβέστης και μια ηφαιστειακή τέφρα που αντιδρούσε σιγά σιγά μαζί της παρουσία νερού για να σχηματίσει μια σκληρή μάζα.
Κάθε ιταλικός δρόμος στην Κω είχε δίκτυο ομβρίων βρόχινου όσο και ακάθαρτου μια τεχνική που δυστυχώς τα τελευταία χρόνια δεν της δίνουμε ιδιαίτερη σημασία.
Γεωδίφης
Πηγές:
1.Παιδί της Ρέας,τριλογία
2.Πώς να φτιάξουμε ένα δρόμο που θα διαρκέσει 2000 χρόνια;
https://geogeodifhs.blogspot.com/2010/05/2000.html
3.https://x.com/archeohistories/status/1733749942119014684?s=20
4.Ο φρικτός δράκος Πύθων στον Αμπάβρη;
Μέσα της δεκαετίας του ΄30 η οδός Γρηγορίου Έ ή Via Circonvallazione των Ιταλών με το Κοιμητήριο των Καθολικών και στο βάθος η Οδός Αναπαύσεως χωρίς κυπαρίσσια, σε μία περιοχή όπου υπήρχαν οι αριστοκρατικές έπαυλεις στην αρχαία Κω.Το ποδήλατο δεν είναι δικό μου...
Οι αρχαίοι Ρωμαίοι ήταν διάσημοι και σπουδαίοι κατασκευαστές τεχνικών έργων. Ένας ρωμαικός δρόμος από τι αποτελείτο;
Άφησαν πίσω τους πολλές γέφυρες, κανάλια, λιθόστρωτους δρόμους και άλλα αριστουργήματα μηχανικής σε όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Η τεράστια αυτοκρατορία τους διέθετε ένα πολύ μεγάλο και εκτεταμένο δίκτυο δρόμων. Υπολογίζεται ότι οι δρόμοι του δικτύου ήταν μήκους άνω των 400.000 χλμ. και ότι πάνω από 80.500 χλμ. από αυτούς ήταν λιθόστρωτοι. Το οδικό δίκτυο ήταν σημαντικό για τη διατήρηση της σταθερότητας της αυτοκρατορίας και την επέκτασή της. Οι δρόμοι χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά από τη μια τοποθεσία στην άλλη. Κατά μήκος των δρόμων επιτρεπόταν η πεζοπορία, η διέλευση, η οδήγηση βοοειδών και τροχοφόρων οχημάτων ή κίνηση οποιουδήποτε είδους. Οι ρωμαϊκοί δρόμοι κατασκευάστηκαν κυρίως από τους ίδιους τους λεγεωνάριους. Οι μηχανικοί ήταν τακτικά μέλη του ρωμαϊκού στρατού και οι γνώσεις τους για την κατασκευή δρόμων, οχυρών, υδραγωγείων και γεφυρών ήταν ανεκτίμητες. Δεν υπήρχε «ενιαία» αρχαία ρωμαϊκή τεχνική για την κατασκευή δρόμων. Η μέθοδος κατασκευής τους διέφερε ανάλογα με τη γεωγραφική θέση, τη μορφολογία του εδάφους, τη γεωλογική δομή και το διαθέσιμο υλικό. Για παράδειγμα, απαιτούνταν διαφορετικές τεχνικές λύσεις για την κατασκευή δρόμων σε ελώδεις περιοχές ή σε μέρη όπου ο δρόμος περνούσε μέσα από βράχο. Ωστόσο, υπήρχαν ορισμένοι τυπικοί κανόνες που ακολουθήθηκαν. Το μέσο πλάτος ενός αρχαίου ρωμαϊκού δρόμου κυμαινόταν μεταξύ 5-6 μέτρων και αποτελούνταν από πολλά χαρακτηριστικά φέροντα στρώματα, ανεξάρτητα από τη βάση στην οποία ήταν χτισμένα.
Οι αρχαίοι ρωμαϊκοί δρόμοι αποτελούνταν από πολλά στρώματα:
• Έδαφος θεμελίωσης – η βάση στην οποία κατασκευάστηκε ένας δρόμος συμπιέστηκε για να είναι συμπαγής και για να αποφευχθεί η καθίζηση της δομής και στη συνέχεια καλύφθηκε με άμμο ή κονίαμα.
• Statumen : στρώμα που τοποθετήθηκε σε συμπιεσμένο έδαφος θεμελίωσης, αποτελούμενο από θρυμματισμένο πέτρωμα ελάχιστης κοκκοποίησης 5 εκ. Το πάχος αυτού του στρώματος κυμαινόταν από 25-60 εκ.
• Rudus : στρώμα πάχους 20εκ. που αποτελείται από θρυμματισμένο βράχο διαμέτρου 5εκ. σε τσιμεντοκονία.
• Nucleus-πυρήνας: στρώμα βάσης σκυροδέματος από τσιμέντο, άμμο και χαλίκι. Πάχος 30 εκ.
• Summum dorsum : το τελικό στρώμα που αποτελείται από μεγάλους βραχώδεις όγκους πάχους 15 εκ.
Οι δρόμοι είχαν σκόπιμα κλίση ελαφρά από το κέντρο προς τα κάτω για να επιτρέψουν στο νερό της βροχής να τρέχει κατά μήκος των πλευρών και για τον ίδιο σκοπό πολλοί είχαν επίσης αποχετεύσεις και κανάλια αποστράγγισης. Ένα μονοπάτι με στριμωγμένο χαλίκι για πεζούς διέτρεχε συνήθως κατά μήκος κάθε πλευράς του δρόμου, που κυμαινόταν σε πλάτος από 1-3 μέτρα. Χωρίζοντας το μονοπάτι από το δρόμο, το κράσπεδο ήταν κατασκευασμένο από κανονικές όρθιες πλάκες. Κάθε 3-5 μέτρα υπήρχε ένα υψηλότερο μπλοκ στο κράσπεδο. Το μπλοκ θα επέτρεπε στους ανθρώπους να σταματούν, να ανεβαίνουν σε άλογα ή να φορτώνουν ζώα σε άμαξες.
Ο παλαιότερος αρχαίος ρωμαϊκός δρόμος ήταν η Via Appia, ένας δρόμος μήκους 261 χιλιομέτρων που εκτεινόταν νοτιοανατολικά από τη Ρώμη μέχρι το Tarentum (Taranto). Αργότερα ο δρόμος επεκτάθηκε μέχρι τις ακτές της Αδριατικής, στο Μπρούντιζιουμ (σήμερα Μπρίντιζι).
Ο άλλος δρόμος ήταν η Via Popilia, που εκτεινόταν σε όλη την Καλαβρία μέχρι το στενό της Μεσσήνης. Στις αρχές του 2ου αιώνα π.Χ., μερικοί άλλοι δρόμοι έτρεχαν από τη Ρώμη: Via Aurelia, Via Flaminia, Via Aemilia, Via Valeria, Via Latina, Via Appia.
Κατά μήκος αυτών των κύριων δρόμων κατασκευάστηκαν πολλοί μικρότεροι δρόμοι και μονοπάτια που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να φτάσουν στη Ρώμη από τις ρωμαϊκές επαρχίες. Κάπως έτσι, με τον καιρό, έγινε ένα ρητό: «Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στη Ρώμη».
Οι αρχαίοι ρωμαϊκοί δρόμοι συνέδεαν πόλεις και επαρχίες. Χωρίς αυτούς, οι αρχαίοι Ρωμαίοι δεν θα ήταν ποτέ σε θέση να κατακτήσουν και να διατηρήσουν μια τόσο τεράστια περιοχή για αρκετούς αιώνες - στο απόγειο της ρωμαϊκής επέκτασης, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κάλυπτε μια έκταση 4.400.000 τετρ.χλμ.
Αν και το δίκτυο των ρωμαϊκών δρόμων εξαφανίστηκε σταδιακά μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, έγινε η βάση για εκατοντάδες σύγχρονους διαδρόμους υποδομής σε όλη την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Πολλοί αρχαίοι ρωμαϊκοί δρόμοι περνούσαν επίσης από την κροατική επικράτεια, και μερικοί από αυτούς συμπίπτουν με σύγχρονες διαδρομές.Πηγή- archeohistories
