Ο τάρανδος του Αγίου Βασίλη

Ο Άγιος Βασίλης έχει συνολικά 9 τάρανδους να του τραβούν το έλκηθρο. Τα θρυλικά ονόματα είναι Dasher, Dancer, Prancer, Vixen, Comet, Cupid, Donner, Blitzen και Rudolph.

Ο αριθμός των χαρακτήρων των ταράνδων και τα ονόματα που τους δίνονται (αν υπάρχουν) ποικίλλουν σε διαφορετικές εκδοχές, αλλά αυτοί που αναφέρονται συχνά στις ΗΠΑ και τον Καναδά είναι οι οκτώ που αναφέρονται στο ποίημα A Visit from St. Nicholas του 1823, του Clement Clarke Moore, το έργο που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για να γίνει ευρέως γνωστός ο τάρανδος.

Όταν δεν οδηγούν το έλκηθρο του Άγιου Βασίλη τη νύχτα των Χριστουγέννων, οι τάρανδοι ζουν σε διάφορες περιοχές της βόρειας Ευρασίας, συμπεριλαμβανομένης της Σκανδιναβίας. 

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι δραστηριότητες ταράνδων και η εκτροφή τους σε συγκεκριμένες περιοχές είχαν σημαντικές οικολογικές επιπτώσεις. 

Οι τάρανδοι βόσκουν και καταπατούν τη βλάστηση που καλύπτει το έδαφος και η απελευθέρωση περιττωμάτων και ούρων παρέχει συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά στο έδαφος. Αυτό έχει καταστρέψει τη βλάστηση πλούσια σε λειχήνες και βρύα που υπήρχε αρχικά, αντικαθιστώντας την σιγά σιγά με «γκαζόν» πλούσιας σε θρεπτικά συστατικά και εύπεπτης χορτονομής.

Ο νέος τύπος βλάστησης οδηγεί σε αυτό που ονομάζεται θετική ανάδραση, όπου η βόσκηση των ταράνδων οδηγεί σε πιο εύπεπτο φύλλωμα, το οποίο ενισχύει τη βόσκηση των ταράνδων κ.λπ. Η απώλεια λειχήνων ενισχύει επίσης την ανάπτυξη των κωνοφόρων δέντρων. 

Αυτές οι συνεχιζόμενες αναταραχές δημιούργησαν τελικά μια νέα σταθερή οικολογική κατάσταση σε περιοχές εκτροφής ταράνδων. Έχουν όμως και συνέπειες για το τοπικό κλίμα, μέσω των αλλαγών στις επιφανειακές ιδιότητες της γης. 

Εκτροφή ταράνδων στη Σουηδία.Πηγή: Mats Andersson, Wikimedia Commons.

Όταν η ακτινοβολία από τον Ήλιο φθάνει στην επιφάνεια της Γης, μπορεί να απορροφηθεί από τη γη ή να ανακλαστεί πίσω στην ατμόσφαιρα - γενικά ένα μείγμα και των δύο. Η αναλογία της ενέργειας που απορροφάται έναντι της ανακλώμενης εξαρτάται από τις ιδιότητες του εδάφους, συμπεριλαμβανομένου του χρώματός του. Αυτό είναι που ονομάζεται φαινόμενο «albedo».

Η λευκαύγεια [albedo] είναι το μέτρο της ανακλαστικότητας μιας επιφάνειας. Είναι το κλάσμα του φωτός που ανακλά μια επιφάνεια. Εάν ανακλώνται όλα, τότε η λευκαύγεια είναι ίση με 1. Εάν ανακλάται 30%, το άλμπεντο είναι 0,3. Το άλμπεντο της επιφάνειας της Γης (ατμόσφαιρα, ωκεανοί, χερσαίες επιφάνειες) καθορίζει πόση εισερχόμενη ηλιακή ενέργεια, ή φως, αντανακλάται αμέσως πίσω στο διάστημα.

 Ο πάγος, για παράδειγμα, αντανακλά την πλειοψηφία της ηλιακής ενέργειας και έχει υψηλό άλμπεδο. Οι πιο σκοτεινές επιφάνειες όπως οι ωκεανοί απορροφούν περισσότερη ενέργεια και έχουν χαμηλό albedo. 

Όσο περισσότερη ενέργεια απορροφάται, τόσο θερμότερη είναι η συγκεκριμένη περιοχή (αν και το νερό και η γη θα ζεσταθούν διαφορετικά). Δορυφορική εικόνα υψηλής ανάλυσης της συνοριακής ζώνης που μοιράζονται η Νορβηγία (βόρειο μισό) και η Φινλανδία (νότιο μισό), Ιούνιος 2001. 

Ένας «φράχτης από τάρανδο» αντικατοπτρίζει τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών. Η διαφορά στη λευκότητα οφείλεται στην περισσότερη κάλυψη λειχήνων στη Νορβηγία, με το κοπάδι ταράνδων στη Φινλανδία να προκαλεί απώλεια κάλυψης λειχήνων.Πηγή: Grid Arendal Maps and Graphics Library. 

Η απώλεια της κάλυψης των λειχήνων στις περιοχές εκτροφής ταράνδων έχει μειώσει σιγά σιγά τη λευκότητα και ως εκ τούτου το albedo της επιφάνειας της γης, αλλάζοντας την ισορροπία της ηλιακής ενέργειας που αντανακλάται και απορροφάται σε αυτές τις περιοχές. 

Ως εκ τούτου, οι τάρανδοι μπορούν να έχουν τόσο οικολογικές όσο και κλιματικές συνέπειες και οι μελέτες μόλις πρόσφατα άρχισαν να διερευνούν τις πιθανές θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις αυτών των αλλαγών στη βόρεια Σκανδιναβία. 

Με αυτές τις γεωλογικές νότες...σας ευχόμαστε...

Καλή χρονιά με υγεία, χαρά και δημιουργία....

Γεωδίφης  με πληροφορίες από το blogs.egu.eu

Περισσότερα,

1.https://scied.ucar.edu/learning-zone/how-climate-works/albedo-and-climate

2.https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/albedo

3.https://blogs.egu.eu/network/4degrees/2013/12/24/whats-geology-got-to-do-with-it-3-christmas-part-2/

4.https://www.saturdayeveningpost.com/2019/12/in-a-word-eight-er-nine-tiny-reindeer/