Ο δεύτερος θάνατος του Μαxάονα;

«Ἁλίο: Ἁμέρας,Μαχάονος,Ἑκάτας...» Βωμός του Ήλιου, της Ήμερας, του Μαχάονα και της Εκάτης. 

Ορθοστάτης από λευκό ντόπιο μάρμαρο από τις Χαηχούτες. Βρέθηκε στο Ασκληπιείο, είναι περίπου του 350-300 π.Χ. Από τους Schazmann (1932), BMusImp (1932). 

Θεωρείται μία από τις σπουδαιότερες και παλαιότερες επιγραφές του Ασκληπιείου της Κω. Συναντάται σήμερα στο δεύτερο άνδηρο, στον Βωμό του Ασκληπιού.

Όμως οι μέρες της είναι μετρημένες, λόγω της σιωπηλής και αδίστακτης αποσάθρωσης που υφίσταται το μάρμαρο από τους εξωγενείς παράγοντες. Από τότε που ανακαλύφθηκε είναι εκτεθειμένο σε διαβρωτικούς παράγοντες και όπως πάει σε λίγο το επίγραμμα θα χαθεί για πάντα.

Ποιος ήταν ο Μαχάονας; 

Ο Μᾰχάων: [ᾱ], γιος του Ασκληπιού είναι ο πρώτος χειρουργός για τον οποίο έχουμε πληροφορίες, από την Ομήρου Ιλιάδα.

Το όνομα του είναι συγγενές με την μάχαιρα, το μαχαίρι [Liddell-Scott]. Από το μυκηναϊκό makawo. Γεννημένος για να χειρουργεί...

Κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου πολλοί πολεμιστές διέθεταν εμπειρική γνώση της φροντίδας των πληγών. Ωστόσο, ο Μαχάων και ο αδελφός του Ποδαλείριος, ο ιδρυτής της Σχολής της Κω, ήταν οι επικεφαλής γιατροί του ελληνικού στρατού καθώς πολιορκούσαν την Τροία. Ο Μαχάων ενεργούσε κυρίως ως χειρουργός τραυμάτων, ενώ ο Ποδαλείριος ήταν ο παθολόγος.

Τα έπη του Ομήρου η Ιλιάδα και η Οδύσσεια γράφτηκαν μεταξύ 800-700 π.Χ., προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για το τι σήμαινε η ιατρική πρακτική εκείνη την εποχή. 

Περιγραφές τραυματισμών και φροντίδας που δόθηκε μπορείτε να βρείτε ανάμεσα στους 26.000 στίχους αυτών των ποιημάτων. Τα πρωτότυπα κείμενα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, καθώς και η σχετική βιβλιογραφία με τις αναφορές, μελετήθηκαν μεθοδικά για την εξαγωγή επαρκών πληροφοριών για τη ζωή και το έργο του Μαχάονα. 

Παρείχε ιατρική περίθαλψη σε τραυματίες στρατιώτες και αξιωματικούς και έκανε μικρές επεμβάσεις. Θεράπευσε την πληγή του βασιλιά της Σπάρτης Μενέλαου, του συναρχηγού του ελληνικού στρατού και πολλών άλλων. Ήταν επίσης ταλαντούχος πολεμιστής, συμμετέχοντας σε πολλές μάχες γύρω από τα τείχη της Τροίας. Όταν τραυματίστηκε, οι Έλληνες συσπειρώθηκαν γύρω του για να μην τον πάρει ή τον σκοτώσει ο εχθρός. 

Απαρχές της χειρουργικής;

Δεδομένου ότι είχε τη γνώση και την ικανότητα να σώσει ζωές, η ζωή του θεωρήθηκε ίση με αυτή πολλών ανδρών. Οι επόμενες γενιές θα τον λάτρευαν ως θεό προστάτη της χειρουργικής. 

Οι τεχνικές και οι δεξιότητες του Μαχάονα μπορούν να θεωρηθούν ότι αποτελούν τις απαρχές της σύγχρονης χειρουργικής και διαχείρισης τραυμάτων στην αυγή του δυτικού πολιτισμού.

Ο Μαχάων απεικονίστηκε ως «...μεγαλόσωμος και γενναίος, αξιόπιστος, συνετός, υπομονετικός και φιλεύσπλαχνος». Σκοτώθηκε από τον Ευρύπυλο το δέκατο έτος του πολέμου. Κηδεύτηκε στη Γερένεια Μεσσηνίας, όπου λατρεύτηκε από τον λαό.

Όμως πέρα από τον φυσικό θάνατο του ήρωα χειρούργου ένας δεύτερος συντελείται στις μέρες μας στο δεύτερο άνδηρο του ιερού χώρου του πατέρα του Ασκληπιού.Αδιαφορία ή κάτι άλλο; 

Ο χρόνος κινείται προς μια κατεύθυνση, η μνήμη σε μια άλλη... όμως έχει σημασία το ημερολόγιο που κουβαλάμε μαζί μας...

Γεωδίφης

Πηγές:

1.Kos-Herzog,1932

2.https://www.magonlinelibrary.com/doi/abs/10.12968/jowc.2018.27.10.659

3.https://inscriptions.packhum.org/text/349967?hs=81-87

Μαρμάρινος κορμός που αντιπροσωπεύει πιθανώς τον γιο του Ασκληπιού, τον Μαχάονα, 2ος αιώνας π.Χ. Μουσείο της Αρχαίας Μεσσήνης.