Η μεγαλύτερη λίμνη που έχει δει ποτέ η Γη;
Οι βράχοι που σχηματίστηκαν κατά τη διάρκεια των κρίσεων της Μεγαλίμνης έχουν μετατραπεί σε γκρεμούς με θέα στη Μαύρη Θάλασσα, ένα από τα ελάχιστα απομεινάρια της αρχαίας Παρατηθύος. Ακρωτήριο Kaliakra, Βουλγαρία. Πόσο μεγάλη ήταν η Παρατηθύς; περίπου 2,8 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Από τον Stephan van Meulebrouck, Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης
Για πρώτη φορά, έρευνα με επικεφαλής έναν από τους επιστήμονες της Γης του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης - τον Δρ. Ο Dan Palcu - έχει κερδίσει μια θέση στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες. Η συναρπαστική έρευνά του δείχνει τις τεράστιες αναλογίες της μεγαλύτερης λίμνης που έχει δει ποτέ η Γη: της Παρατηθύος. Το Guinness World Records δημοσίευσε μια ολόκληρη σελίδα για τη «Μεγαλύτερη λίμνη όλων των εποχών» στον ιστότοπό τους, καθώς και ένα σημαντικό σημείο στην έντυπη έκδοση.
Η Παρατηθύς ήταν μια μεγάλη ρηχή εσωτερική θάλασσα που εκτεινόταν από την περιοχή βόρεια των Άλπεων πάνω από την Κεντρική Ευρώπη μέχρι τη Θάλασσα της Αράλης στην Κεντρική Ασία.
Το όνομα της προέρχεται από την σύνθετη ελληνική λέξη Παρά-Τηθύς, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Vladimir Laskarev το 1924. Ο ορισμός του περιελάμβανε μόνο απολιθώματα και ιζηματογενή στρώματα από τη θάλασσα του νεογενούς συστήματος. Αυτός ο ορισμός προσαρμόστηκε αργότερα για να συμπεριλάβει τη σειρά Ολιγόκαινου.
Ο Δρ Dan Palcu και το Παλαιομαγνητικό Εργαστήριο Fort Hoofddijk του Τμήματος Επιστημών της Γης έπαιξαν ουσιαστικό ρόλο στον προσδιορισμό των ακριβών διαστάσεων της λίμνης Παρατηθύος.
Οι ερευνητές της Ουτρέχτης χρησιμοποίησαν μια τεχνική που ονομάζεται μαγνητοστρωματογραφία, σύμφωνα με την οποία οι αντιστροφές του μαγνητικού πεδίου της γης χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα ως στρώματα ιζήματος από το μακρινό παρελθόν προκειμένου να προσδιοριστεί το μέγεθος και ο όγκος της Παρατηθύος. Η συμβολή τους ήταν επομένως ουσιαστική σε αυτή τη συναρπαστική ιστορία.
Η Μεγάλη Λίμνη της Παρατηθύος κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ Γκίνες για τη μεγαλύτερη γνωστή λίμνη στη Γη.
Μοναδική ενδημική πανίδα
Πριν από περίπου 11 εκατομμύρια χρόνια, η ευρωπαϊκή ήπειρος έμοιαζε πολύ διαφορετική από τη σημερινή. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό ήταν πιθανώς η Παρατηθύς, ένα υδάτινο σώμα που εκτείνεται σε όλη τη διαδρομή από τις Άλπεις μέχρι την Κεντρική Ασία. Αυτή η μεγάλη λίμνη σχηματίστηκε με την άνοδο των οροσειρών της κεντρικής Ευρώπης, χωρίζοντας την αρχαία ομώνυμη Θάλασσα της Παρατηθύος από τον ωκεανό και σχηματίζοντας τη μεγαλύτερη γνωστή λίμνη που υπήρξε ποτέ.
Ο Palcu και οι συνεργάτες του προσδιόρισαν τις αναλογίες της μεγάλης λίμνης σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2021. Στην ακμή του, η Παρατηθύς εκτεινόταν σε μια περιοχή περίπου 2,8 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, γεμάτη με περισσότερα από 1,8 εκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα υφάλμυρου νερού. Αυτός είναι περισσότερο από 10 φορές ο όγκος όλων των σημερινών λιμνών αλμυρού και γλυκού νερού μαζί. Η Παρατηθύς χαρακτηριζόταν από μια μοναδική ενδημική πανίδα, συμπεριλαμβανομένης της Cetotherium riabinini - της μικρότερης φάλαινας που βρέθηκε ποτέ σε αρχεία απολιθωμάτων.
Ταραγμένη ιστορία
Ο Palcu και οι συνάδελφοί του αποκάλυψαν την πολυτάραχη ιστορία της Παρατηθύος, που σημαδεύτηκε από πολλαπλές υδρολογικές κρίσεις και περιόδους αποξήρανσης. Κατά τη διάρκεια της πιο σοβαρής κρίσης, η μεγάλη λίμνη έχασε περισσότερα από τα 2/3 της επιφάνειάς της και το 1/3 του όγκου της, με τη στάθμη του νερού να πέφτει κατακόρυφα έως και 250 μέτρα.
Αυτό είχε καταστροφικές επιπτώσεις στην ενδημική πανίδα και πολλά είδη εξαφανίστηκαν. Κάποια στιγμή, η λίμνη ξαναγέμισε, συνδέοντάς τη με τη Μεσόγειο Θάλασσα και έτσι την απαλλάσσει από τη θέση της ως τη μεγαλύτερη λίμνη που υπήρξε ποτέ.
Κλιματικές διακυμάνσεις
Ο Δρ Palcu υπογραμμίζει τη βαθιά σημασία της έρευνάς τους. «Η εξερεύνηση της Παρατηθύος ξεπερνά την απλή περιέργεια. Αποκαλύπτει ένα οικοσύστημα που ανταποκρίνεται έντονα στις κλιματικές διακυμάνσεις. Εξερευνώντας τους κατακλυσμούς που υπέστη αυτή η αρχαία μεγάλη λίμνη ως αποτέλεσμα των κλιματικών αλλαγών, αποκτούμε ανεκτίμητες γνώσεις που μπορούν να διασαφηνίσουν το μονοπάτι για την αντιμετώπιση των τρεχουσών και μελλοντικών κρίσεων σε τοξικές θάλασσες, όπως η Μαύρη Θάλασσα».
Εξηγεί ότι η σύγχρονη Μαύρη Θάλασσα αντικατοπτρίζει τις επικίνδυνες συνθήκες του αρχαίου ομολόγου της, της Παρατηθύος .Χωρίς σε μεγάλο βαθμό οξυγόνο που διατηρεί τη ζωή, τα βάθη του φιλοξενούν υδρόθειο, ένα τοξικό αέριο επιβλαβές τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τα περισσότερα ζωικά είδη. Επιπλέον, τα ιζήματά του συγκρατούν «παγωμένο»μεθάνιο, ένα εξαιρετικά ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου που θα μπορούσε να απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα ως απάντηση στην υπερθέρμανση του πλανήτη, προκαλώντας έτσι περιβαλλοντικές καταστροφές.
Αποθήκευση άνθρακα
Δρ. Ο Palcu, ο οποίος αυτή τη στιγμή ερευνά την ανθεκτικότητα αυτών των περιβαλλοντικά εύθραυστων περιοχών στην κλιματική αλλαγή και τις ανθρωπογενείς αλλοιώσεις, τονίζει ότι η κατανόηση της Παρατηθύος δεν είναι απλώς ένα ταξίδι στο τραγικό παρελθόν αλλά και φάρος ελπίδας για το μέλλον.
«Η σύγχρονη Μαύρη Θάλασσα έχει τη δυνατότητα να γίνει μια από τις μεγαλύτερες περιοχές αποθήκευσης φυσικού άνθρακα στη Γη. Η σταθερότητά της είναι υψίστης σημασίας για την ικανότητα της ως πρωτοπόρου τοποθεσίας για μελλοντικές πρωτοβουλίες αποθήκευσης άνθρακα».
Διεθνής συνεργασία
Η κατάκτηση μιας θέσης στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες είναι ένα τεράστιο επίτευγμα και θα ενημερώσει πολλούς για τη συναρπαστική επιστήμη γύρω από αυτή τη μεγάλη λίμνη.
Η μελέτη του 2021 που ενέπνευσε το Βιβλίο των Παγκόσμιων Ρεκόρ Γκίνες να αφιερώσει ένα αντικείμενο στην Παρατηθύ ήταν μια συνεργασία μεταξύ του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης (Ολλανδία) , το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο (Βραζιλία), τη Ρωσική Ακαδημία Επιστημών, το Κέντρο Έρευνας για τη Βιοποικιλότητα και το Κλίμα Senckenberg (Γερμανία) και το Πανεπιστήμιο του Βουκουρεστίου (Ρουμανία). Εκδόθηκε το 2021,με επικεφαλής τον Δρ Dan Palcu.
Γεωδίφης με πληροφορίες από Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης
Περισσότερα,
https://www.nature.com/articles/s41598-021-91001-z
https://www.uu.nl/en
Palcu, D. V & Krijgsman, W. The dire straits of Paratethys: gateways to the anoxic giant of Eurasia. Geol. Soc. London, Spec. Publ. 523, SP523-2021–73 (2023).
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Πριν από περίπου 11 εκατομμύρια χρόνια η ευρωπαϊκή ήπειρος έμοιαζε πολύ διαφορετική από τη σημερινή. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό ήταν πιθανώς η Παρατηθύς, ένα υδάτινο σώμα που εκτείνεται σε όλη τη διαδρομή από τις Άλπεις μέχρι την Κεντρική Ασία. Από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης.
.jpg)
