Πρωτοχρονιά των αρχαίων- η γέννηση του Διονύσου

Το βρέφος Βάκχος του Φλαμανδού ζωγράφου Jacob Jordaens [1593-1678]. Πιθανώς από τη συλλογή της οικογένειας του Czartoryskis στο Wilanów τον 18ο αιώνα. 

Η γέννηση του Διονύσου

Οι ιστορικοί σημειώνουν ότι οι Έλληνες πίστευαν ότι ο Διόνυσος, ο  θεός του κρασιού αναγεννιόταν κάθε Πρωτοχρονιά ως πνεύμα γονιμότητας και τύχης. Γιόρταζαν το συμβάν με παρελάσεις με ένα μωρό σε κούνια για να αναπαραστήσουν τη γέννηση του Διονύσου. 

Σύμφωνα με τους περισσότερους θρύλους, οι πρώτες Μαινάδες ήταν νύμφες που πήραν το βρέφος Διόνυσο και το μεγάλωσαν. Αργότερα, όταν ο Διόνυσος μεγάλωσε, τους έδωσε το δώρο της θεϊκής τρέλας και της έκστασης.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν ένα μωρό ως σύμβολο για να αναπαραστήσουν επίσης την αναγέννηση.

Για τους Αιγύπτιους, Φοίνικες και τους Πέρσες το έτος ξεκινούσε με τη φθινοπωρινή ισημερία [21 Σεπτεμβρίου] και για τους πρώτους Έλληνες με το χειμερινό ηλιοστάσιο [21 Δεκεμβρίου].

Δεν υπήρχε γιορτή της Πρωτοχρονιάς όπως τη ξέρουμε σήμερα, αλλά αντίθετα, οι αρχαίοι Έλληνες έκαναν πανηγύρια καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου επηρεασμένοι από τον πολυθεϊσμό για να τιμήσουν τους θεούς και την αλλαγή των εποχών.

Νουμηνία

Γι’ αυτούς μεγαλύτερη σημασία είχε η αρχή κάθε μήνα που ονομαζόταν νουμηνία. 

Τα Νουμήνια γιορτάζονταν προς τιμή κυρίως δύο θεοτήτων: της θεάς Σελήνης και του Νουμηνίου Απόλλωνος.

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, στα Νουμήνια οι δύο βασιλείς της Σπάρτης διένεμαν στους πολίτες  τα «3κ» δηλαδή κρασί, κριθάρι ,κρέας.

Κατά τον Πλούταρχο στην αρχαία Αθήνα τα Νουμήνια ήταν η «ιερότερη όλων των ημερών» και καμιά άλλη θρησκευτική εορτή δεν επιτρεπόταν εκείνη την ημέρα.

Ο Θεός Ιανός σε ρωμαικό νόμισμα.

Η αστρονομία τον πρώτο καιρό έπαιξε ζωτικό ρόλο στη θρησκεία, μυθολογία, την κοσμολογία και την αστρολογία της αρχαιότητας. 

Παλαιότερη πρωτοχρονιά;

Οι παλαιότερες καταγεγραμμένες γιορτές προς τιμήν της άφιξης του νέου έτους χρονολογούνται πριν από περίπου 4.000 χρόνια στην αρχαία Βαβυλώνα. 

Eκεί που βρίσκεται τώρα το Ιράκ γινόταν το akitu δηλαδή το φεστιβάλ, το οποίο θα μπορούσε να διαρκέσει έως και 12 ημέρες, ξεκινούσε την ημέρα της πρώτης νέας σελήνης μετά την εαρινή ισημερία-την ημέρα που το φως του ήλιου και το σκοτάδι είναι εξίσου μακρά.

Για τους Βαβυλώνιους, η πρώτη νέα σελήνη μετά την εαρινή ισημερία-η ημέρα στα τέλη Μαρτίου με ίσο ηλιακό φως και σκοτάδι, προανήγγειλε την έναρξη ενός νέου έτους.

Το 45 π.Χ, ο Ιούλιος Καίσαρας διέταξε ένα ημερολόγιο αποτελούμενο από 12 μήνες με βάση ένα ηλιακό έτος. 

Όταν εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, το «Ιουλιανό Ημερολόγιο» μετέφερε επίσης την αρχή του έτους  στην 1η Ιανουαρίου[από την 1η Μαρτίου].

Αυτή ήταν επίσης η πρώτη ημέρα του έτους στο αρχικό Ιουλιανό ημερολόγιο και στο Ρωμαϊκό ημερολόγιο [μετά το 153 π.Χ].

Γεωδίφης 

Περισσότερα,

1.https://eu.lubbockonline.com/story/news/2014/12/27/origin-baby-new-year/15002536007/

2.https://owlcation.com/humanities/The-Rise-of-the-God-Dionysus

3.https://uen.pressbooks.pub/mythologyunbound/chapter/dionysusbacchus/

4.Ο Θεός Ιανός

https://geogeodifhs.blogspot.com/2017/01/ave-ianus.html

Ο Βάκχος του Guido Reni,1623.

Ο θάνατος της Σεμέλης από τον Ρούμπενς, ζωγραφισμένος πριν από το 1640.  Γιατί ο Διόνυσος περιγράφεται ότι γεννήθηκε δύο φορές; Ο Διόνυσος λέγεται διπλογέννητος γιατί γεννήθηκε από τη Σεμέλη και στη συνέχεια, ενώ εκείνη πέθαινε, ο Δίας τον έσωσε ράβοντάς τον στον μηρό του και κρατώντας τον εκεί μέχρι να ωριμάσει. Στη συνέχεια «γέννησε» τον Διόνυσο, κάνοντάς τον έτσι να γεννηθεί δύο φορές.