Άκρη πόλις
«Οι περισσότερες βρετανικές εφημερίδες έχουν πλέον περισσότερες στήλες από την Ακρόπολη», Ian Jack [1945-2022].
Η «Άκρη Πόλις» γύρω στο 1905.
Η φωτογραφία λήφθηκε από συνεργάτες του Γερμανού R.Herzog, του αρχαιολόγου που ανέσκαψε το Ασκληπιείο της Κω, το 1902-1904.
Στο πέρασμα των αιώνων, η Ακρόπολη ήταν πολλά πράγματα: σπίτι βασιλιάδων, η άκρη της πόλης, μυθικό σπίτι των θεών, θρησκευτικό, πολιτιστικό, πολιτικό κέντρο και τουριστικό αξιοθέατο.
Έχει αντέξει τους βομβαρδισμούς, τους τεράστιους σεισμούς και τους βανδαλισμούς αλλά εξακολουθεί να παραμένει ως υπενθύμιση της πλούσιας παγκόσμιας ιστορίας της Ελλάδας και πως συνέβαλε η γεωλογία της σε αυτό.
Η «πόλη στην κορυφή» ήταν ένα κύριο γεωμορφολογικό χαρακτηριστικό στις αρχαίες ελληνικές πόλεις, που βρίσκονταν στο ψηλότερο έδαφος και περιείχαν τα κύρια δημοτικά και θρησκευτικά κτίρια.
Μια ακρόπολη είναι βασικά μια «υψηλή πόλη». Οι αρχαίες πόλεις συχνά αναπτύχθηκαν γύρω από ένα υψηλό σημείο, για να μπορούν εύκολα να υπερασπιστούν.
Το ψηλότερο σημείο κάθε πόλης, στην Ιλιάδα του Ομήρου είναι δοσμένο πάντα σε δύο λέξεις, η ἄκρη πόλις.
Πρώτο συνθετικό της λέξης είναι το επίθετο ἄκρος , σήμαινε «το ακραίο, το ψηλότερο σημείο μιας πόλης», άρα και «τον ασφαλή, οχυρωμένο χώρο». Η δημιουργία της συνθέτης λέξης τοποθετείται σε σχετικά νεώτερη περίοδο, αφού σε ολόκληρη την Ιλιάδα απαντά η φράση «ἄκρη πόλις», και μόνο σε ορισμένα χωρία τῆς (νεώτερης χρονικά) Οδύσσειας χρησιμοποιείται το σύνθετο ἀκρόπολις[ Ελληνικό Μονόγλωσσο λεξικό].
Με τα πολλά σπήλαιά της, τις άφθονες πηγές νερού και τις απότομες πλαγιές, η ακρόπολη αποτελούσε προνομιακή τοποθεσία κατοίκησης και λατρείας για τον νεολιθικό άνθρωπο.
Εξυπηρέτησε τον ίδιο σκοπό για τους Μυκηναίους, όπως και αργότερα στην αρχαϊκή περίοδο [8ος αιώνας - περίπου 480 π.Χ] ως κατοικία του βασιλιά, αποθήκη και θησαυροφυλάκιο.
Στα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ., ο θεσμός της κληρονομικής βασιλείας είχε αποδυναμωθεί και η εξουσία μεταβιβάστηκε σε μια μικρή ομάδα αριστοκρατών. Οι νέοι ηγέτες μετέφεραν το κέντρο διοίκησής τους στη βορειοανατολική πλαγιά του Βράχου, μετατρέποντας έτσι την κορυφή της Ακρόπολης σε χώρο λατρείας των θεών.
Στον ιερό βράχο ξεχωρίζει ο Παρθενώνας ο λαμπερός μαρμάρινος ναός που χτίστηκε μεταξύ 447 και 432 π.Χ κατά την ακμή της αρχαίας αθηναικής δημοκρατίας. Αφιερωμένος στην ελληνική θεά Αθηνά, βρίσκεται ψηλά πάνω σε ένα συγκρότημα ναών γνωστό ως Ακρόπολη της Αθήνας.
Κάτω από την Ακρόπολη υπάρχουν φυσικές ρωγμές που πήραν τη μορφή σπηλαίων. Και όταν τις δείτε, μπορείτε να συμπεράνετε ότι οι άνθρωποι τις χρησιμοποιούσαν ανά τους αιώνες ως τόπο λατρείας και προσφορές σε θεότητες προτού ανθίσει ο χριστιανισμός.
Ο ιερός βράχος της Ακρόπολης είναι ηλικίας 99,6-66,5 εκ. ετών. Ασβεστόλιθοι και μάργες, πετρώματα που μυρίζουν αρχαίες θάλασσες και λίμνες απαρτίζουν σήμερα τον βράχο της.
Απέναντι της ο Άρειος Παγός ένας εξέχον επίσης βράχος που βρίσκεται βορειοδυτικά της Ακρόπολης.
Η Ακρόπολη των Αθηνών αναστηλώνεται συνεχώς από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, δηλαδή αυτό το επικό έργο συνεχίζεται εδώ και 200 χρόνια, σε μια προσπάθεια να φτάσει όσο το δυνατόν περισσότερο στην αρχική της εμφάνιση.
Γεωδίφης
Πηγές:
1.Ελληνικό Μονόγλωσσο λεξικό
2. Ομήρου Ιλιάδα, Οδύσσεια
3.Γεωστοχασμοί,2010
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Ο Παρθενώνας και οι σεισμοί του 426 π.Χ. και του 365 μ.Χ. Ανατολική πλευρά του Παρθενώνα. Το τελειότερο παράδειγμα αρχαίας αρχιτεκτονικής, χτυπήθηκε μόλις 10 χρόνια μετά την ολοκλήρωσή του, το 426 π.Χ. Ο πρώτος και μεγαλύτερος σεισμός που έπληξε το μνημείο τα επόμενα χρόνια μετατόπισε σχεδόν το ένα τρίτο της ανατολικής πρόσοψης κατά 2,5 εκατοστά. Αναφέρεται από τον Θουκυδίδη για την τρομερή καταστροφή που προκάλεσε στην κεντρική Ελλάδα. Το επίκεντρο ήταν κοντά στη Θήβα, δηλαδή βόρεια, και αυτή είναι ακριβώς η κατεύθυνση της μεγάλης μετατόπισης στην ανατολική πλευρά. Μπορεί κανείς να φανταστεί τα συναισθήματα των σχεδιαστών για αυτό το απίστευτο θέαμα, σε μια εποχή που το κτίριο ήταν στο πιο ισχυρό του σημείο. Συγκρίνοντας τις ζημιές από τον σεισμό της Αθήνας του 1981, ο οποίος είχε μέγεθος 6,7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, όταν το μνημείο βρισκόταν στο χαμηλότερο σημείο του, με αυτό του 426 π.Χ., το μέγεθος του σεισμού εκτιμάται σε πάνω από 8 βαθμούς; της κλίμακας Ρίχτερ. Οκτακόσια χρόνια αργότερα, το 365 μ.Χ., ο καταστροφικός σεισμός με επίκεντρο την παράκτια περιοχή κοντά στα Φαλάσαρνα προκάλεσε την άνοδο της δυτικής Κρήτης αρκετά μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας μέσα σε λίγες μόνο ημέρες (τα Φαλάσαρνα κατά 10 μέτρα, τα Χανιά κατά περίπου 4 μέτρα και το Ηράκλειο κατά περίπου ένα μέτρο). Αυτή η άνοδος είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική του αρχαίου λιμανιού των Φαλασάρνων, το οποίο φαίνεται να έχει εγκαταλειφθεί εντελώς από τότε. Αυτός ο σφοδρός σεισμός, που συγκλόνισε τη Μεσόγειο με μέγεθος περίπου 8,3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και ένα τσουνάμι που έπνιξε χιλιάδες ανθρώπους, δεν άφησε σχεδόν κανένα ίχνος στον Παρθενώνα, παρά την πυρκαγιά που προηγήθηκε 100 χρόνια νωρίτερα, το 267 μ.Χ., και η οποία είχε καταστρέψει δραματικά τον ναό. Από ανάρτηση του Σωκράτη Μαυρομμάτη.Ακρόπολις το 1869, φωτογραφία του William James Stillman.
Από την επίσκεψη στην Αθήνα, στον ιερό βράχο της Άκρης Πόλης, 1905, του σπουδαίου γεωγράφου F.Plieniger και άμεσου συνεργάτη του αρχαιολόγου R.Herzog που έφερε στο φως το Ασκληπιείο της Κω.«Μην περιμένετε τη Δημοκρατία του Πλάτωνα, να είστε ικανοποιημένοι με τη μικρότερη πρόοδο και να πιστέψετε ότι το τελικό αποτέλεσμα δεν είναι λίγο», Μάρκος Αυρήλιος.
