Ο φρικτός δράκος Πύθων στον Αμπάβρη;

Πανέμορφος πίνακας του 1636-1638 του Peter Paul Rubens, ενός από τους σημαντικότερους Φλαμανδούς ζωγράφους, με τον Απόλλωνα και τον Πύθωνα.

Ο Πύθων ήταν ένα μυθικό τέρας, αδελφός του «ανίκητου» Τυφώνα που είχε προσωποιηθεί με σεισμούς, ηφαίστεια και τις καταιγίδες.

Με 10 χέρια και 4 μάτια και σώμα φιδιού,  το τέρας που συχνά ταυτίζεται με την Έχιδνα, ήταν φρουρός και προστάτης ιερής πηγής και ήταν σε θέση να χρησμοδοτεί. Ο Πύθων γεννήθηκε από τη λάσπη του κατακλυσμού του Δευκαλίωνα, σκότωνε ζώα και ανθρώπους, θόλωνε τα ιερά νερά και ζούσε σε εύφορη κοιλάδα. Σύμφωνα με έναν χρησμό ο θάνατος του θα ερχόταν από ένα γιο της Κώας Λητώς.

Ετσι έγινε. Τέσσερις μέρες μετά τη γέννησή του, ο Απόλλωνας θα σκοτώσει τον δράκο, με τα βέλη παίρνοντας έτσι εκδίκηση για τα σχέδια του εναντίον της αγαπημένης μητέρας του.Ύστερα έκλεισε τα κόκαλα του νεκρού Πύθωνα σε καζάνι, τον φύλαξε μέσα στον ναό του και καθιέρωσε προς τιμή του νεκρικούς αγώνες, τα γνωστά «Πύθια».

Στον Ομηρικό ύμνο καθώς ο Πύθωνας ξεψυχά, ο Απόλλωνας λέει:«Αυτού τώρα, πάνω στο χώμα και κάτω από την πύρα του ήλιου σάπιζε, για να μην κάνεις κακό στους ανθρώπους που θα ανεβαίνουν να μου προσφέρουν θυσίες και να μου γυρεύουν χρησμό.» 

Για το κατόρθωμα του Απόλλωνα φτιάχτηκε το μαντείο στους Δελφούς. Κάθε 8 χρόνια μια γιορτή στους Δελφούς θύμιζε την επική προσπάθεια του.Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Απόλλων από τη Δήλο τον 8ο αιώνα π.Χ έφτασε στους Δελφούς.Όμως οι ρίζες είναι πιο μακρινές αφού κάποτε υπήρχαν κρητικοί ιερείς στους Δελφούς.Δεν ήταν το μόνο ιερό που ήταν αφιερωμένο στον δρακοκτόνο Απόλλωνα. Ναοί του Απόλλωνα Πυθίου βρέθηκαν σε αρκετά μέρη της χώρας από την Ρόδο έως την Β.Ελλάδα.

Στην Κω έχουν αναφερθεί στον Αγ.Γεώργιο της Αντιμάχειας [Πησί], στην Αλάσαρνα και στον Αμπάβρη.

Η εύφορη κοιλάδα του Αμπάβρη δεν είναι γνωστή μόνο για τα υδραγωγεία,τους κήπους Ασκληπιάδη και Μουσταφά Μπέη, το αρχαίο Θέατρο,το Ωδείο, τα βυζαντινά και τα ρωμαϊκά συγκροτήματα με τις αριστοκρατικές επαύλεις.   

Κάτω από τον Αγ.Ιωάννη 7 Βήματα ο Ιάκωβος Ζαρράφτης επεσήμανε την ύπαρξη ναού του Απόλλωνα Πυθίου.« Στην ανατολική εξώπορτα του νεκροταφείου του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου  φαίνεται χτισμένο λευκό μάρμαρο με τρεις σειρές γράμματα του 4ου αιώνα π.Χ, γράφει «ΑΠΟΛ-ΩΝΟΣ-ΣΠΥΘΙΟ».

Ο ναός είναι χτισμένος πάνω σε ερείπια αρχαίου ναού ίσως πάνω από το κυκλικό δάπεδο. Κίονες του οθωμανικού τεμένους της Λότζιας προέρχονται από το οκτάγωνο ναΰδριο του Αγ.Ιωάννη. Πρόκειται για οικοδόμημα τεχνοτροπίας των πρώτων χριστιανικών χρόνων της βυζαντινής αυτοκρατορίας χτισμένου πάνω σε ερείπια αρχαίου ελληνικού ναού ίσως του Πυθίου Απόλλωνα».

Το αρχαίο ιωνικό ιερό ίσως του 4ου αιώνα π.Χ προϋπήρχε του αρχαίου Θεάτρου και ίσως καταστράφηκε το 199/198 π.Χ από το Ρήγμα της Ρόδου. Οι Κώοι τελούσαν γιορτές προς τιμή του Απόλλωνα του γιού της Κώας μητέρας του. Απέχει 200μ. τόσο από το Θέατρο όσο από το Ωδείο.

 

Η ιστορία με τον Πύθωνα είναι ένας γεωμύθος που σχετίζεται με το γεωπεριβάλλον. Στο ξακουστό Μαντείο των Δελφών ο φόνος του Πύθωνα από τον Απόλλωνα που φρουρούσε το ιερό χάσμα της Γης έχει προταθεί ότι είναι μία περιγραφή του θρησκευτικού περάσματος από τις μητριαρχικές λατρείες στις πατριαρχικές.Με την άνοδο του Χριστιανισμού το επίτευγμα μεταφέρθηκε στους Αγίους. Νέες έρευνες αποδίδουν στον μύθο του Πύθωνα αστρονομική σημασία που συσχετίζεται με τον μεταπτωτικό κύκλο τον οποίο διαγράφει ο άξονας της Γης και την εξαιτίας αυτού αλλαγή του βορείου πόλου του ουρανού.

Ωστόσο στην Κω για την  ερμηνεία του γεωμύθου ίσως πρέπει να πάμε αρκετά πίσω. Χάσμα ή ενεργό ρήγμα δεν έχει η περιοχή. Στην (Βιβλιοθήκη, Α.6.3) ο Απολλόδωρος αναφέρει ότι οι Φλεγραίοι Γίγαντες ήσαν ανυπέρβλητοι στο μέγεθος των σωμάτων εννοεί ότι είχαν μεγαλύτερο μέγεθος απ’όλους τους άλλους γίγαντες που αναφέρει στο έργο του, πλην του υπεργίγαντος Τυφώνος, ο οποίος είναι ο μέγιστος εις μέγεθος εξ όλων των τέκνων της Γαίας. Ο Φιλόστρατος αναφέρει ότι ο σκελετός του Φλεγραίου Γίγαντα που ανακαλύφθηκε στην Κω είχε μήκος 5,5 μ. Φέρεται να γράφτηκε από κάποιον Απολλόδωρο. Αρχικά πιστευόταν ότι αυτός ήταν ο Απολλόδωρος ο Αθηναίος (γεννημένος στο 180 π.Χ.), μαθητής του Αριστάρχου, για τον οποίο υπάρχουν αναφορές ότι είχε γράψει για την μυθολογία. Από το περιεχόμενο των βιβλίων φαίνεται ότι το έργο έχει γραφτεί κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ., έτσι λοιπόν ο συγγραφέας συχνά αποκαλείται «Ψευδο-Απολλόδωρος». 

Αν πράγματι υπήρξε Ναός του Πυθίου Απόλλωνα στον Αμπάβρη, μήπως σχετίζεται με τον Φλεγραίο γίγαντα του Απολλόδωρου; 

Η γεωμορφολογία, παλαιοντολογία και η παλαιογεωγραφία της περιοχής δεν αποτρέπουν μία τέτοια υπόθεση.Μήπως έχει να κάνει με απολίθωμα από εξαφανισμένο πύθωνα του Πλειστόκαινου που ζούσε συνήθως σε τροπικές περιοχές της Μικράς Ασίας και μπορούσε να φτάσει τα 5,5μ. 

Γεωδίφης


Πηγές:

1.Κώια -Ι.Ζαρράφτη

2.Οι απαρχές της ελληνικής γεωμυθολογίας-Ε.Μητροπέτρου, διδ.διατριβή, 2012

3.Πληροφορίες και ευχαριστίες στον Σαράντη Κρητικό

4.Εγκυκλοπαίδειες Brittanica,Βικιπαίδεια,Treccani

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Η γεωγραφία της τοποθεσίας του Αμπάβρη. 

Από το Ωδείο ο Αμπάβρης ,φωτογραφία του 1930;

Στην φωτογραφία που λήφθηκε από την Πλατεία Διαγόρα, φαίνεται η Οδός Αναπαύσεως το Νεκροταφείο των Καθολικών και στο βάθος είναι ο Αγ.Ιωάννης 7 Βήματα, γύρω στο 1937.

Ο Απόλλων εξολοθρεύει  τον Πύθωνα (Virgil Solis).