Τι ήταν το Κοινό των Νησιωτών;
Ένα από τα γραμματόσημα με τον Απόλωνα-Ήλιο, το 1947 για την ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα, αναπαριστά το Κοινό των Νησιωτών του 1912.
Το Κοινό των Νησιωτών του Αιγαίου ήταν μια ελληνική πατριωτική οργάνωση που σχηματίστηκε μεταξύ 1911-1912 στα Δωδεκάνησα, στην αρχή μυστικά με σκοπό την απελευθέρωση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, Ιταλία και την ένωση με την Ελλάδα.
Τον Μάϊο του 1912 η Ιταλία κατέλαβε από τους Οθωμανούς τα νησιά της Δωδεκανήσου. Η Ιταλία αρχικά ήταν φιλική προς τους Έλληνες κατοίκους των νησιών, οι οποίοι σε καθε περίπτωση επιθυμούσαν την ένωση με την μητέρα Πατρίδα.
Όλα άρχισαν τις πρώτες μέρες του Ιουνίου 1912 όταν συγκεντρώθηκαν στην Ιερά Μονή της Πάτμου, σύνεδροι από τα νησιά και πολιτικοί εκπρόσωποι από την Ελλάδα με το ατμόπλοιο Πατρίς.
Στις 4η Ιουνίου 1912 το Κοινό των Νησιωτών του Αιγαίου διακήρυξε έγγραφα την «Αυτονομία των απελευθερωθεισών Νήσων» την οποία ονόμασε «Πολιτεία του Αιγαίου». Όρισε κυανή σημαία με λευκό σταυρό, και ως έμβλημα τον Άπόλλωνα Ήλιο. Υπέγραψαν οι πληρεξούσιοι: Κάσου Κ. Αρβανιτόπουλος, Ρόδου Γεώργιος Δρακίδης, Λέρου Ι. Αμπελάς, Καρπάθου Γ. Πρωτόπαπας, Σύμης Ν. Πετρίδης, Κώ Σ. Κογιόπουλος, Πάτμου Μ. Μ. Μαλανδράκης, Χάλκης Π. Ι. Πιπίνος, Τήλου ιερομόναχος Μακάριος, Καλύμνου Μ. Ολυμπίτης, Νισύρου Ν. Πετρίδης. Εκτυπώθηκαν επίσης γραμματόσημα με την κεφαλή του Απόλλωνα-Ηλιου, με πρότυπο από αρχαίο νόμισμα της Ρόδου, και την επιγραφή «Κοινόν Νησιωτών».
Την διακήρυξη του Κοινού των Νησιωτών αρνήθηκε να παραλάβει ο Ιταλός στρατιωτικός διοικητής G.Ameglio.Oι Θεμιστοκλής Σοφούλης και Σταύρος Λιάτης που συμμετείχαν στη συγκέντρωση στην Πάτμο οδηγήθηκαν στην Αστυνομία όπου έδωσαν εξηγήσεις ότι δεν είχε επαναστατικό χαρακτήρα το Κοινό και δεν στρεφόταν κατά των Ιταλών, και αφέθηκαν ελεύθεροι. Η διακήρυξη του Κοινού των Νησιωτών έγινε όμως δεκτή από κυβερνήσεις της Ευρώπης και δημοσιεύτηκε στον τύπο. Από τότε άλλαξε η συμπεριφορά των Ιταλών κατακτητών στα Δωδεκάνησα, και υπερασπίστηκαν με κάθε τρόπο την επιθυμία τους για μόνιμη κατοχή.
Τα γραμματόσημα χρησιμοποιήθηκαν κυρίως στην Κάλυμνο, λιγότερο σε άλλα νησιά. Στα νησιά είχαν συσταθεί «Λαϊκές Επιτροπές», με επειρησιακό κέντρο την Μητρόπολη της Ρόδου.
Από την Ελλάδα στάλθηκαν στα νησιά όπλα, με το πρόσχημα ότι θα χρησιμοποιούνταν για άμυνα σε περίπτωση επίθεσης των Οθωμανών.
Οι πρώτες γνωστές διεργασίες για την κατάληψη των νησιών από Ελληνικές δυνάμεις έγιναν από την κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου και τον υπουργό Εξωτερικών, τον Λάμπρο Κορομηλά.
Αρμόδιος για τη «Δωδεκανησιακό Ζήτημα» ήταν ο Ίων Δραγούμης ο οποίος μυστικά οργάνωνε την κατάληψη της εξουσίας από Έλληνες.
Οι ρίζες του Κοινού των Νησιωτών πάνε πολύ πίσω, από την ομοσπονδιακή οργάνωση των νησιών του Αιγαίου του 4ου αιώνα π.Χ.
Η ίδρυση του αποδίδεται στον στρατηγό του Μεγάλου Αλέξανδρου, Αντίγονο Μονόφθαλμο γνωστό και ως Κύκλωπα [382-301 π.Χ] και τέθηκε υπό την προστασία του ιερού του Απόλλωνα στη Δήλο. Με αυτό τον τρόπο επέτρεπε στον Μακεδόνα βασιλιά να ελέγχει τα νησιά και να τα χρησιμοποιεί ως εφαλτήριο για τη μετάβασή του στον κυρίως ελλαδικό χώρο.
Εκτός από τη λατρεία του Απόλλωνα, στο κοινό θεσπίστηκαν λατρείες προς τιμή των Αντιγονιδών και αργότερα προς τιμή των Πτολεμαίων.
Η ομοσπονδιακή συμπολιτεία της ελληνιστικής περιόδου,περιλάμβανε τις Κυκλάδες, ιδρύθηκε το 314 π.Χ. και παρέμεινε υπό την ηγεμονία του Αντίγονου και του γιου του Δημήτριου Πολιορκητή ως περίπου το 288 π.Χ, οπότε πέρασε υπό την ηγεμονία των Πτολεμαίων.
Το Κοινό διατηρήθηκε ως την κατάλυση της πτολεμαϊκης κυριαρχίας στο Αιγαίο από τον Μακεδόνα βασιλιά Αντίγονο Γονατά περί τα μέσα του 3ου αιώνα π.Χ.
Μετά την διάλυση του Κοινού, τα νησιά των Κυκλάδων αυτονομήθηκαν, ώσπου το Κοινό ανασυστάθηκε περί το 200 π.Χ υπό την ηγεμονία της Ρόδου. Διατηρήθηκε ως την υποταγή της Ρόδου στη Ρώμη περί το 168 π.Χ.
Γεωδίφης
Πηγές:
1.Αρθρα-γραμματόσημα
https://stamps-philatelic.blogspot.com/2016/06/blog-post.html
2.Ιστορία της Ρόδου, Παπαχριστοδούλου Ι. Χριστόδουλος, 1994
Αντίγονος Μονόφθαλμος- Μακεδονικό Βασίλειο στο όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
