«...ἐπαινέσα[ι][τε-]ον Τιμοκλεῦς Ἀμφιπο[λίταν ἀ]ρετᾶς ἕνεκεν καὶ εὐνοίας [ἇς ἔχ]ει πρὸς τὰμ πόλιν τὰν Κώιων,[ἦμε]ν δὲ αὐτὸν πρόξενον [τᾶς] πόλιος τᾶς Κώιων καὶ ἐκγόνους,[ἦμεν δ]ὲ αὐτοῖς ἔσπλουν καὶ ἔκ[πλουν καὶ] ἐμ πολέμωι καὶ ἐν εἰράναι [ἀσυλεὶ καὶ ἀ]σπονδεὶ καὶ αὐτοῖς[καὶ χρήμασι, τοὶ δ]ὲ πωληταὶ μισθω[σάντω ἀναγράψαι τὸ] ψάφισμα τόδε [ἐς στάλαν λιθίναν καὶ] ἀναθέμεν[ἐν τῶι ἱερῶι τῶν Δυώδεκα Θ]εῶν».
Τιμητικό διάταγμα της Αμφίπολης. Θραύσμα στήλης από λευκό μάρμαρο, που σώζεται στα δεξιά. Βρέθηκε στην Κω, είναι περίπου του 295-280 π.Χ.Από M. Segre, Iscr. di Cos.
Ο Δίας και ο Ερμής στον Οίκο του Φιλήμονα και της Βαυκίδας [1630-33] από το εργαστήριο του Ρούμπενς: Ο Δίας και ο Ερμής, δοκιμάζοντας την πρακτική της φιλοξενίας ενός χωριού, έγιναν δεκτοί μόνο από την Βαυκίδα και τον Φιλήμωνα, οι οποίοι ανταμείφθηκαν ενώ οι γείτονές τους τιμωρήθηκαν.
Η φιλοξενία και η προξενία ήταν σημαντικοί θεσμοί στα αρχαία χρόνια και τις τηρούσαν με κάθε ευλάβεια οι αρχαίοι Κώοι. Έχουν βρεθεί πολλές επιγραφές που μας δίνουν σπουδαίες πληροφορίες.
Διατάγματα 4 πόλεων για την αναγνώριση της ασυλίας του Ασκληπιείου. Δύο ενωμένα θραύσματα πίσω στήλης από λευκό μάρμαρο, σπασμένα πάνω και κάτω, από το Ασκληπιείο της Κω, του 242 π.Χ βρέθηκε από τον R. Herzog...
.....καὶ τὸ ἱερὸν τοῦ Ἀσκληπιοῦ τὸ ἐν Κῶι ἄσυλον εἶναι καθάπερ ἠξίουν διά τε τὴν πρὸς τὸν θεὸν εὐσέβειαν καὶ τὴν συγγένειαν τὴν πρὸς Κώιους, καὶ τοὺς ταμίας δοῦνα̣ι καθάπερ καὶ τοῖς λοιποῖς τοῖς τοὺς ἀγῶνας τοὺς στ[ε]φανίτας ἐπαγγέλλουσιν τὸ διάταγμα τὸ ἐκ τοῦ νόμου ξένιον δραχμὰς εἴκοσι. Ὁμολιέων·ἀγαθῆι τύχηι· ἐφ’ ἱερέως τοῦ Ἀσκληπιοῦ Φιλοξένου, ἐπιστα τοῦντος δὲ Ἀνδρονίκου τοῦ Ἀντιφίλου· παραγενομένων παρὰ τῆς πόλεως τῆς Κώ[ι]ων ἀρχιθεώρου μὲν Ἀριστολόχου Ζμένδρωνος καὶ θε[ωροῦ] Μακα{κα}ρέως {Μακαρέως}Ἀράτου καὶ ἐμφανιζόν [των τήν] τ̣ε φιλίαν κ[αὶ τὴν] συγγένειαν τὴν ὑπάρχουσαν ταῖς πόλεσιν ἐξ ἀρχῆς αὐ[ταῖς] πρὸς αὐτὰς καὶ τῶι ἄλλωι ἔθνει τῶ[ι][Μαγνητῶν καὶ τό τε ἱ]ερὸν οἰομένων δὲν ἄσυλον ἀποδέ[ξασθαι καὶ τὴν θυσίαν καὶ τὸν ἀ]γ̣[ῶ]ν̣α̣ καὶ τὴν πανήγ[υριν]...
Ξενώνας υπήρχε στο Ασκληπιείο, που ήταν και τι ακριβώς εξυπηρετούσε;
Η φιλοξενία στα αρχαία χρόνια
Ο Ξενώνας, το Hospitium [Ελληνικά: ξενία, xenia, προξενία] είναι η αρχαία ελληνορωμαϊκή έννοια της φιλοξενίας ως θεϊκό δικαίωμα του επισκέπτη και επίσης θεϊκό καθήκον του οικοδεσπότη.
Στην μυθολογία μας, η φιλοξενία ήταν θείο δικαίωμα των επισκεπτών και θεϊκό καθήκον των οικοδεσποτών. Όλοι οι ξένοι, ανεξαιρέτως, βρίσκονταν υπό την προστασία του θεού των ξένων, Δία Ξένιου.Μια παραβίαση της φιλοξενίας ήταν πιθανό να προκαλέσει την οργή του.Παρόμοια ή σε γενικές γραμμές ισοδύναμα έθιμα ήταν και είναι γνωστά και σε άλλους πολιτισμούς, αν και όχι πάντα με αυτό το όνομα.
Είναι μια θεσμοθετημένη σχέση που έχει τις ρίζες της στη γενναιοδωρία, ανταλλαγή δώρων και την αμοιβαιότητα. Μεταξύ των Ελλήνων και των Ρωμαίων, το Hospitium είχε διπλό χαρακτήρα: ήταν ιδιωτικό και δημόσιο.
Στην ομηρική εποχή, όλοι οι ξένοι, ανεξαιρέτως, θεωρούνταν ότι βρίσκονταν υπό την προστασία του Δία Ξένιου και είχαν το δικαίωμα στη φιλοξενία. Αμέσως κατά την άφιξή του, ο άγνωστος ντυνόταν και διασκέδαζε, και δεν γινόταν έρευνα για το όνομα ή τις ρίζες του έως ότου εκπληρωθούν τα καθήκοντα της φιλοξενίας.
Όταν ο φιλοξενούμενος αποχωριζόταν από τον οικοδεσπότη του, του έδιναν συχνά ξένια [δώρα] και μερικές φορές έσπαγε ένας ἀστράγαλος [ζάρι]. Στη συνέχεια, ο καθένας λάμβανε μέρος, δημιουργώντας μια οικογενειακή σύνδεση και το σπασμένο ζάρι χρησίμευσε ως σύμβολο αναγνώρισης. Έτσι τα μέλη της κάθε οικογένειας έβρισκαν τους οικοδεσπότες και προστάτες σε περίπτωση ανάγκης.
Η παραβίαση από τον οικοδεσπότη των καθηκόντων της φιλοξενίας ήταν πιθανό να προκαλέσει την οργή των θεών αλλά δεν φαίνεται ότι υπήρχε κάτι πέρα από αυτή τη θρησκευτική κύρωση για τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων ενός ταξιδιώτη.
Θεσμός της προξενίας
Παρόμοια έθιμα φαίνεται να υπήρχαν μεταξύ των ιταλικών λαών και στην Magna Grecia.
Μεταξύ των Ρωμαίων, η ιδιωτική φιλοξενία, που υπήρχε από τους αρχαίους χρόνους, ήταν πιο ακριβής και νομικά καθορισμένη από ό,τι μεταξύ των Ελλήνων, καθώς ο δεσμός μεταξύ οικοδεσπότη και φιλοξενούμενου ήταν σχεδόν εξίσου ισχυρός όπως αυτή μεταξύ προστάτη και πελάτη.
Ήταν μια σύμβαση για δύο μέρη με αμοιβαία υπόσχεση, σφίξιμο των χεριών και ανταλλαγή συμφωνίας tabula hospitalis[γραπτή] ή tessera [συμβολική], και μπορούσε να γίνει κληρονομική.
Το συμβόλαιο ήταν ιερό και απαραβίαστο, στο όνομα του Jupiter Hospitalis-Ξένιου Δία και μπορούσε να λυθεί μόνο με επίσημη πράξη.
Αυτή η ιδιωτική σύνδεση εξελίχθηκε σε ένα έθιμο σύμφωνα με το οποίο ένα κράτος διόριζε έναν από τους πολίτες ενός ξένου κράτους ως αντιπρόσωπό του, τον «Πρόξενο» για να προστατεύει όποιον από τους πολίτες του ταξιδεύει ή διαμένει στη χώρα του.
Μερικές φορές ένα άτομο εμφανιζόταν οικειοθελώς για να εκτελέσει αυτά τα καθήκοντα για λογαριασμό άλλου κράτους ο «ἐθελοπρόξενος».
Ο proxenus γενικά συγκρίνεται με τον σύγχρονο πρόξενο ή υπουργό. Τα καθήκοντά του ήταν να φιλοξενεί αγνώστους από το κράτος του οποίου ήταν εκπρόσωπος του, να συστήνει τους πρεσβευτές του, να τους εξασφαλίζει την είσοδο στη συνέλευση και τις θέσεις στο θέατρο και γενικά να φροντίζει τα εμπορικά και πολιτικά συμφέροντα του κράτους με το οποίο είχε διοριστεί στο γραφείο του.
Πολλές φορές ένα τέτοιο αξίωμα ήταν κληρονομικό. Έτσι η οικογένεια του Καλλία στην Αθήνα ήταν πρόξενος των Σπαρτιατών. Βρίσκουμε το αξίωμα ακόμη και από τον 7ο αιώνα π.Χ, και συνέχισε να γίνεται πιο σημαντικό και συχνό σε όλη την ελληνική ιστορία.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποια άμεση αμοιβή καταβαλόταν ποτέ στο γραφείο, ενώ τα έξοδα και τα προβλήματα πρέπει συχνά να ήταν πολύ μεγάλα. Πιθανώς οι τιμές που έφερε μαζί του ήταν επαρκής ανταπόδοση καθώς απονέμονταν με ειδικό διάταγμα του κράτους του οποίου ήταν εκπρόσωπος, όπως η απαλλαγή από τη φορολογία και τα δημόσια βάρη, το δικαίωμα απόκτησης ιδιοκτησίας σε άλλα μέρη, εισδοχή στη σύγκλητο και στις λαϊκές συνελεύσεις, και ίσως ακόμη και πλήρη υπηκοότητα.
Δημόσιος ξενώνας φαίνεται να υπήρχε και μεταξύ των ιταλικών φυλών αλλά οι συνθήκες της ιστορίας τους εμπόδισαν να γίνει τόσος σημαντικός όσο στην Ελλάδα.
Ωστόσο, υπήρξαν περιπτώσεις καθιέρωσης δημόσιας φιλοξενίας μεταξύ δύο πόλεων [Ρώμη και Caere-Αγύλλα των Ελλήνων], και πόλεις που ενδιέφεραν κάποιο διακεκριμένο Ρωμαίο, ο οποίος στη συνέχεια μπορούσε να γίνει προστάτης μιας τέτοιας πόλης. Οι ξένοι είχαν συχνά το δικαίωμα της δημόσιας φιλοξενίας από τη Σύγκλητο μέχρι το τέλος της δημοκρατίας. Οι δημόσιοι οίκοι είχαν δικαίωμα στη διασκέδαση με δημόσια δαπάνη, την αποδοχή σε θυσίες και παιχνίδια, το δικαίωμα αγοραπωλησίας για δικό τους λογαριασμό και άσκησης αγωγής χωρίς την παρέμβαση Ρωμαίου προστάτη.
«Παρμ[ενίσκον...]θ̣α Ἀλε[ξανδρῆ πρόξ̣ενον ἦμ̣[εν τᾶς πόλι][ο]ς τᾶς Κώι[ων καὶ αὐ][τ]ὸν καὶ ἐκ[γόνος, ἦ]μεν δὲ αὐτ̣[οῖς καὶ ἔσ]πλουν καὶ [ἔκπλουν] [καὶ] ἐν πο[λέμωι καὶ] [ἐν εἰρ]ά̣ν̣[αι...]»,επιγραφή του 3ου αιώνα π.Χ που βρέθηκε στην Κω, όπως πολλές άλλες αρχαίες επιγραφές μαρτυρούν η προξενία τηρείτο στην Κω τουλάχιστον από την κλασική περίοδο έως και την ύστερη ρωμαική περίοδο.
Ξενώνας του Ασκληπιείου
Στην αρχαία Κω τηρούνταν τα ήθη και τα έθιμα του Ξένιου Δία τόσο την κλασική, ελληνιστική όσο και την ρωμαική περίοδο.
Στο Ασκληπιείο υπήρχε δημόσιος Ξενώνας που επικοινωνούσε με τα Προπύλαια δηλαδή την κεντρική είσοδο του μνημείου στο κατώτερο άνδηρο και βρισκόταν δυτικά των Αφροδισίων διαμερισμάτων, του πορνείου του μνημείου.
Είχε δύο σειρές από διώροφα δωμάτια, συνδέονταν με σκάλα και διέθεταν παράθυρα. Κατελάμβαναν το τμήμα με τα παλαιότερα δωμάτια της κάτω Στοάς του 3ου αιώνα π.Χ, ακριβώς στα ανατολικά των Προπυλαίων.
Οι εξωτερικοί του τοίχοι ήταν από ντόπιο τραβερτίνη, ενώ οι διαχωριστικοί τοίχοι από ημιεπεξεργασμένες πέτρες, συνδεμένες με κονίαμα. Στο εσωτερικό τους έφεραν κόγχες με τοιχογραφίες. Το κτιριακό συγκρότημα αποδόθηκε από τον R.Herzog σε ξενώνα, το γνωστό ρωμαικό «hospitium» που αναφέρθηκε πιο πάνω.
Πως χάθηκε;
Από πυρκαγιά καταστράφηκε ο Ξενώνας αναφέρει ο Herzog, από την οποία διασώθησαν μαρμαρόπλακες από τις επενδύσεις των τοίχων.
Ο Ξενώνας χρονολογείται από την πρώιμη ρωμαϊκή περίοδο σύμφωνα πάντα με τον Γερμανό αρχαιολόγο ή μετά το 155 μ.Χ.
Δεν είναι απίθανο η πυρκαγιά να προκλήθηκε από τον σεισμό του 139 μ. Χ κάτι παρόμοιο συνέβη στην αρχαία Αλάσαρνα ακριβώς την ίδια περίοδο σύμφωνα με την καθηγήτρια αρχαιολογίας Γ. Αλευρά -Κοκκόρου.
Το Hospitium εγκαταλείφθηκε τον 4ο αιώνα, μάλλον το 334 μ.Χ από τον ισχυρό και με κοντινό επίκεντρο σεισμό των 6.6 βαθμών που εκδηλώθηκε λίγο έξω από τον Όρμο της Κω από ένα γνωστό για τις ιδιοτροπίες του ενεργό ρήγμα, το Ula-Oren.
Ο Γερμανός αρχαιολόγος, τι λέει;
Σύμφωνα με τον R.Herzog,1932:
ΡΩΜΑΪΚΟ ΚΤΙΡΙΟ ΣΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΝΔΗΡΟ ΚΑΤΩ ΑΠΟ HOSPITION
Δίπλα στο πρόπυλο της βόρειας αίθουσας της «ιεράς αγοράς» ή «πλατείας spa» βρίσκεται ένα κτίριο στη δεύτερη σειρά, ακριβώς ανατολικά της σκάλας (αλλά έξω από τον εξωτερικό τοίχο του ιερού), του οποίου ο ένας όροφος είναι σχεδόν ολοκληρωμένος - σώζεται έως και πάνω από 3,00 μ., που ήταν το υπόγειο από πάνω και το ισόγειο από κάτω. Το περίεργο, τραπεζοειδές σχήμα του κτιρίου οφείλεται στο σχεδιασμό του χώρου μεταξύ του III άνδηρου και του μεγάλου «Abssußkanal». Το σπίτι αποτελείται από μια απλή σειρά δύο συνδυασμένων δωματίων το καθένα με την ίδια κάτοψη, έναν προθάλαμο στον οποίο η ξύλινη σκάλα κατέβαινε από τον επάνω όροφο, με ένα παράθυρο προς τα βόρεια, και, συνδεδεμένο με αυτό με μια πόρτα, το κύριο δωμάτιο με κόγχες και παράθυρα. Οι δύο ομάδες ... είναι πανομοιότυπες στη διάταξή τους...η ομάδα [13.6] ήταν λιγότερο βαθιά από τις άλλες και επομένως κάπως διαφορετική. Οι τρεις ομάδες δεν επικοινωνούν μεταξύ τους. Αυτό που τραβάει ιδιαίτερα την προσοχή είναι οι κόγχες στους τοίχους των δωματίων [14 και 16]. Το άνω άκρο ήταν οριζόντιο, αλλά φαίνεται να είναι ελαφρώς τοξωτό επειδή το υπέρθυρο έχει θρυμματιστεί και το τόξο σχηματίζει τώρα το άνω άκρο. Είναι απλές, ορθογώνιες εσοχές τρύπες στον τοίχο. Το κάτω άκρο του είναι 1,10 μ. πάνω από το δάπεδο. Αν αυτές οι κόγχες δεν είχαν βαφτεί, προφανώς θα έπρεπε να υποθέσει κανείς ότι εξυπηρετούσαν πρακτικό σκοπό, π.χ... ως ντουλάπια τοίχου, αλλά πρέπει να τονιστεί ότι δεν έχει βρεθεί πουθενά συσκευή [π.χ. για το κλείδωμά τους]. Ωστόσο, τέτοιες κόγχες χρησιμοποιήθηκαν απλώς για τη διακόσμηση των δωματίων [π.χ. στη Δήλο, πρβλ. Bulletin de corr. hellen. XIX, 1895]. Στον άξονα πάνω από τις κόγχες υπάρχουν λοξά παράθυρα σαν κάγκελα. Το ένα παράθυρο είναι στραβό γιατί έπρεπε να φέρει το φως από τη γωνία του κτιρίου μπροστά για να το φωτίσει [Νο 20]. Το δωμάτιο [16] έχει επίσης παράθυρο στην κορυφή στα ανατολικά [17]. Στα αρχαία σπίτια τα παράθυρα είναι πολύ ψηλά...Στις συνδετικές πόρτες στους άξονες των εγκάρσιων τοίχων προσαρμόστηκαν ξύλινα κουφώματα θυρών, όπως και πόρτες στη δυτική πλευρά, δηλαδή στην πλευρά του περιβλήματος της σκάλας. Το υπέρθυρο είναι επίσης θολωτό με κάθετα ενωμένα τούβλα [βλ. πιν. 5-6]. .....
ΣΚΑΛΕΣ
Οι σκάλες διατηρούνται άριστα, αν και μόνο σε εντυπώσεις. Πιθανότατα ήταν εξ ολοκλήρου από ξύλο. Το σχέδιο αυτών των σκαλοπατιών φαίνεται ακόμα μέσα από τα υπάρχοντα διακρίνονται καθαρά οι τρύπες στα δοκάρια στήριξης της πλατφόρμας και οι πλευρικές ράγες στις οποίες ήταν χαραγμένες οι άκρες των σκαλοπατιών.Τα σκαλοπάτια τελειώνουν ακριβώς με το ύψος των τοίχων του δωματίου για τους οποίους κατασκευάστηκαν· η κάτω διαδρομή έγερνε απευθείας στον βορρά τοίχος, ο επάνω, ψηλότερος στον νότιο τοίχο· η κάτω πορεία ήταν χαμηλότερη γιατί δεν έφτανε στον εγκάρσιο τοίχο της πόρτας, αλλά άφηνε ελεύθερο ένα κατώφλι ώστε να μπορεί να αιωρείται προς το δωμάτιο. Η κάτω κάννη είχε λιγότερο χώρο, άρα λιγότερα σκαλοπάτια, και επομένως ήταν χαμηλότερη. Υπήρχαν πόρτες [στις 15 και 18] από τον επάνω όροφο μέχρι τις σκάλες προσγείωσης. Το πώς σχεδιάστηκε η πρόσβαση της σκάλας στην κορυφή δεν μπορεί πλέον να αποδειχθεί (βλ. τις κόγχες και τις σκάλες στο ελληνορωμαϊκό σπίτι στο Fayum, Rubensohn, 1905]. Στους δύο θαλάμους στα δυτικά [13 και 6] τα ορατά ίχνη σκαλοπατιών έχουν εξαφανιστεί. Ωστόσο, όπως και τα γειτονικά τους, ήταν ζευγμένα σε ζευγάρια και ήταν προσβάσιμα από ψηλά. Αυτά τα δωμάτια ήταν ήδη μέρος του αρχικού συγκροτήματος, στο οποίο η αίθουσα 1 δημιουργήθηκε ως δεξαμενή, η οποία είχε την έξοδό της στη στενή οδό του νερού [4, 7] ανάμεσα στα δύο ρωμαϊκά κτίρια με διαφορετικό προσανατολισμό. Η είσοδος στο σπίτι έγινε από τη δυτική πλευρά μέσω του Καναλιού [2] και του Brunnenstube [1]. Οι επισκέπτες μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τη δομή μόνο έξω από το ιερό. Δυστυχώς, αυτή η κύρια είσοδος έχει καταστραφεί. Το σπίτι ήταν εντελώς κλειστό από την επάνω βεράντα. Η νοτιοδυτική γωνία άλλαξε από μια πολύ καθυστερημένη εγκατάσταση. Το πάχος των σωζόμενων τοίχων είναι υπεραρκετό για να στηρίξει αυτό που είναι πιθανό να είναι ο επάνω όροφος. Η διάταξη του επάνω ορόφου πρέπει να ήταν διαφορετική από τον κάτω όροφο λόγω της πρόσβασης στις σκάλες [στο 15 και 18].
ΠΙΝΑΚΕΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ
Όλοι οι τοίχοι και τα αποκαλυπτήρια ήταν καλυμμένα με εκλεκτό στόκο που ήταν ζωγραφισμένο "al fresco". Το κάλυμμα τοίχου στη σκάλα διατηρείται λιτό, τα δωμάτια είναι βαμμένα με πλούσια διακοσμητικά περιγράμματα και διακρίνονται από λεπτό κόκκινο στόκο. Η πυκνή διακόσμηση είναι μαρμαρωμένη με verde antico, η μερίδα του επάνω τοίχου στηρίζεται σε μια ισχυρή βάση που τονίζεται από διάφορες έγχρωμες, οριζόντια τοποθετημένες λωρίδες παραστάδας- η φαρδιά, κάτω λωρίδα τονίζεται ως βάση του τοίχου. Δεν υπάρχουν εικονιστικές παραστάσεις σε αυτούς τους θαλάμους. η διακόσμηση μοιάζει περισσότερο με το δεύτερο στυλ της Πομπηίας. Από την άλλη, οι τοίχοι των κλιμακοστασίων χωρίζονται σε απλά, συμμετρικά ορθογώνια πεδία με στενές, πολύχρωμες ταινίες. Το φόντο παραμένει ανοιχτό και έχει ένα «έμβλημα» στο κέντρο, δηλαδή μια μικρή εικόνα χωρίς πλαίσιο, με ένα πουλί ή μια πεταλούδα σε ένα προτεινόμενο τοπίο, κάπως παρόμοιο με το «τρίτο στυλ της Πομπηίας». Τα συστατικά ενός τέτοιου πλαισιωμένου πεδίου φαίνονται εδώ με βάση μια ακουαρέλα του E. Wagner [Πίν. 36]. Οι πίνακες ήταν ακόμη καθαρά ορατοί όταν αποκαλύφθηκαν, αλλά σήμερα είναι σχεδόν εντελώς ξεθωριασμένοι. Δυστυχώς, η επιλογή των απεικονίσεων δεν μπορεί να δώσει καμία πληροφορία για τον σκοπό του σπιτιού. Αυτό είναι πιθανώς ένα σπίτι για διανυκτερεύσεις, ένα "hospitium". Γνωρίζουμε ότι τέτοιοι ξενώνες χτίζονταν συχνά κοντά στις πύλες της πόλης και ότι ήταν απαραίτητοι για ιερά. Η τοποθεσία του κτιρίου στην κύρια είσοδο του ναού, με ωραία χρωματική διακόσμηση στα σχετικά μικρά δωμάτια, στα οποία δεν υπήρχε σχεδόν περισσότερος χώρος από ό,τι για ένα κρεβάτι, τότε η στερεότυπα επαναλαμβανόμενη διάταξη των δωματίων υποδηλώνει κάτι τέτοιο, δηλαδή έναν ξενώνα για καλύτερους ανθρώπους· αυτό ήδη αποδεικνύει την εξαιρετική ποιότητα των πινάκων. Στην Πομπηία βρισκόταν το πανδοχείο στην Insula IX, 7 "cum tribus lectis". Ο ξενώνας του Hyginius Firmus ήταν επίσης ένα στενό, επίμηκες κτίριο. Τα επάνω δωμάτια του ξενώνα Hermes στην Πομπηία είχαν εισόδους από σκάλες απευθείας από το δρόμο, ώστε να μπορούν να ενοικιάζονται ειδικά [πρβλ. Mau, Pompeii, 1900, Hug, Art. Catagogion, Pauly-Wissowa]. Από τα είδη οικιακής χρήσης, δύο μαρμάρινα γυμνά αγαλματίδια Αφροδίτης βρέθηκαν σε θραύσματα στα δωμάτια και τα υπολείμματα των ποδιών μιας χάλκινης συσκευής. Ο ερωτικός χαρακτήρας των αγαλματιδίων υποδηλώνει ότι αυτά τα "Cellae" χρησιμοποιούνταν για πορνεία· το γεγονός ότι ήταν κρυμμένα κελάρια [μεταξύ του τοίχου του ιερού και της οδού του νερού], τα οποία δεν επικοινωνούσαν μεταξύ τους, υποδηλώνει επίσης "Fornices". Τέτοια κελιά που δεν επικοινωνούν μπορούν να βρεθούν σε πολλά σοκάκια στην Πομπηία, τα οποία ήταν εγκατεστημένα στο υπόγειο ορισμένων σπιτιών με τα οποία δεν συνδέονταν. Κάθε κελί ήταν προσβάσιμο από το δρομάκι. Στο Curculio του Πλαύτου, που βρίσκεται στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου, ένα leno διευθύνει μια τέτοια εγκατάσταση.Το κτίριο καταστράφηκε από πυρκαγιά. Μεγάλες μάζες μαρμάρινων πλακών προέρχονται πιθανώς από την επικάλυψη του επάνω ορόφου.
Γεωδίφης
Πηγές:
1.Kos-Rudolf Herzog,1932
2. Ιστορία των σεισμών της Κω,2018-2023
3.Το Ασκληπιείο της Κω-Ιακ.Ζαρράφτης,1912
4.Αρχεία L.Morricone-L.Laurenzi,saia
5.Ένα φωτογραφικό ταξίδι στο Ασκληπιείο Κω [1901-2014]
6. Παλιές Φωτογραφίες της Κω/ΦΒ
7. Το Ασκληπιείο της Κω-Β.Χατζηβασιλείου
8. Ασκληπιείο της Κω-Δ.Μποζνάκης
9. Παιδί της Ρέας, τριλογία
10.Encyclopaedia Britannica
11.Ιστοσελίδες
https://www.romanoimpero.com/2010/01/pompei.html
https://www.pompeiiinpictures.com/pompeiiinpictures/R1/1%2008%2010.htm
12. Εγκυκλοπαίδεια ιταλική, Treccani
13. Μuseu de badalona
14. Asylum Clients-G. Klaffenbach (1952)
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Από το Antiquarium οι Θέρμες και το Προπύλαιο, δεκαετία ΄30.
Μικρές Θέρμες, Ξενώνας και Αφροδίσια διαμερίσματα στο Ασκληπιείο.
Ο Ξενώνας και τα Αφροδίσια διαμερίσματα στο κατώτερο άνδηρο του Ασκληπιείου. Χάρτης των Herzog-Schazmman, 1902-1904.
«Tessera hospitalis», βρέθηκε στο Trasacco της Aquila: δώρο για τους καλεσμένους. Η «φιλοξενία» ήταν άξια υψηλής, πολύτιμης εκτίμησης στον ελληνικό και ρωμαϊκό κόσμο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Δίας Ξένιος ήταν ο ισχυρός προστάτης των καλεσμένων. Η ελληνική λέξη για τη φιλοξενία ήταν xenia, ενώ οι Ρωμαίοι την ονόμαζαν hostitas. Αυτή η ιδέα ήταν έντονα ειλικρινής και υπονοούσε μια αληθινή φιλία μεταξύ του οικοδεσπότη και του επισκέπτη, από Letta [2001].
«Hospitium» dei Pulcinella, Πομπηία.Στην αρχαία Ρώμη, μια από τις μορφές διεθνών σχέσεων που καθιερώθηκαν με συνθήκες. Αποτελούνταν από το δικαίωμα στη στέγαση και την τροφή, στην προστασία της ζωής και της περιουσίας, στη συμμετοχή στη ρωμαική λατρεία που το δημόσιο αναγνώρισε στους hospes [«φιλοξενούμενος»]. Ως h. publicum, η σχέση διέφερε από αυτή που είχε δημιουργηθεί μεταξύ του ιδιώτη και ενός από τους καλεσμένους του ξένου.
«Tabula hospitalis», ένα νομικό έγγραφο που πιστοποιεί το σύμφωνο φιλοξενίας που γιορτάστηκε στις 8 Ιουνίου 98 μ.Χ. μεταξύ των baetulonenses [Badalonins] και του Quintus Licinius Silvanus Granianus. Στο επάνω μέρος υπάρχει μια αρθρωτή λαβή που πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά του. Το κομμάτι έχει 4 τρύπες, μία σε κάθε γωνία, προκειμένου να τοποθετηθούν μερικά κλειδιά. Σίγουρα, έπρεπε να κρεμαστεί στον τοίχο ενός δημόσιου κτιρίου.Πηγή-museudebadalona.
Eπιγραφή προς τιμήν του Στράτωνα, βασιλιά της Σιδώνας, δίνοντάς του τον τίτλο του προξένου: «Επίσης ο Στράτων ο βασιλιάς της Σιδώνας θα είναι πρόξενος του λαού των Αθηνών, τόσο ο ίδιος όσο και οι απόγονοί του» [Ακρόπολη των Αθηνών]. Αυτό δείχνει ότι σχέσεις αντιπροσώπων δεν υπήρχαν μόνο μεταξύ των ελληνικών πόλεων αλλά και με μη Έλληνες, Φοίνικες στην προκειμένη περίπτωση.
Ο Δίας σε άγαλμα του 1ου αιώνα π.Χ, από το «Βρετανικό» Μουσείο.Μεταξύ των δημοφιλέστερων ονομασιών που αποδίδονται στον Δία, τον αρχηγό των Ελλήνων θεών στην αρχαιότητα, είναι ο Ξένιος, «ο θεός του ξένου», καθώς ήταν ο ανακηρυγμένος προστάτης όλων των επισκεπτών που είχαν ανάγκη, υποδεικνύοντας ότι έπρεπε να προστατευτούν. Ο Ξένιος Ζευς αφορούσε τόσο την πόλη όσο και τον οίκο, κατοικία. Μεριμνούσε για την ασφάλεια και την εποπτεία των ανθρώπων. «Ζεὺς δ᾿ ἐπιτιμήτωρ ἱκετάων τε ξείνων τε, ξείνιος, ὃς ξείνοισιν ἅμ᾿ αἰδοίοισιν ὀπηδεῖ» ,τιμή στους ξένους πρέπει· αντάμα τους οδεύει ο Δίας ο ξένιος. για να παιδεύει αυτούς που αδίκησαν τον ξένο, τον ικέτη...
