Βόμβες μπορούν να προκαλέσουν σεισμούς;
Υπήρξε ένας σεισμός στο Αφγανιστάν το Μάρτιο του 2002. Συμπτωματικά, τότε ήταν σε εξέλιξη μια μεγάλη βομβιστική επίθεση. Ή μήπως ήταν τυχαίο; Πολλοί άνθρωποι ρωτούν, αν οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί προκαλούν σεισμούς; Οι επιστήμονες λένε όχι.
Ένας σεισμός είναι η ξαφνική απελευθέρωση ενέργειας από τον φλοιό της Γης όταν συσσωρεύεται από πολλές διαφορετικές αιτίες: τις κινήσεις των τεκτονικών πλακών, την μετατόπιση βάρους ιζημάτων εξαιτίας της διάβρωσης ή από την εναπόθεση, από τις αλλαγές σε υπόγεια υγρά, και από άλλους παράγοντες όπως οι αλλαγές φάσης των μετάλλων στον μανδύα. Όλα αυτά αθροίζονται, και από αυτά μετά εξάγεται η αιτία. Οι επιστήμονες προτιμούν να μιλούν για το τι μπορεί να έχει προκαλέσει έναν σεισμό.
Ωστόσο υπάρχει η απορία μήπως ένας βομβαρδισμός μπορεί να προκαλέσει σεισμό; Από έναν αιώνα εμπειρίας, μπορούμε να απαντήσουμε με σιγουριά όχι. Ορισμένες ανθρώπινες δραστηριότητες προκαλούν σεισμούς, αλλά όχι όμως η βομβιστική επίθεση στο Αφγανιστάν.
Το ερώτημα είναι εύκολο: απλά κοιτάμε την καταγραφή σεισμικότητας για να δούμε αν οι σεισμοί αυξήθηκαν μετά το επεισόδιο του βομβαρδισμού. Δυστυχώς, υπάρχει μεγάλος αριθμός βομβαρδισμών κατά τα τελευταία εκατό χρόνια. Ευτυχώς, οι σεισμολόγοι παρακολουθούν τους σεισμούς κατά το περισσότερο διάστημα αυτού του αιώνα. Καμία αύξηση σε σεισμούς δεν παρατηρήθηκε από βομβαρδισμούς.
Κάποιες αρχές έχουν προσπαθήσει να εμπλέξουν σεισμούς με βόμβες. Μετά την 31η Μαΐου, του 1970 στον σεισμό του Περού (θανατηφόρα κατολίσθηση που προκλήθηκε από το βουνό Huascaran), η περουβιανή κυβέρνηση κατηγόρησε τη γαλλική αναφέροντας ότι οφειλόταν σε ατομικές δοκιμές τους που έκαναν στην Ατόλη Μουρουρόα, κατά μήκος του Ειρηνικού. Ωστόσο επιστήμονες από το Περού στον πολυεθνικό οργανισμό έρευνας CERESIS απάντησαν στον Τύπο ότι αυτό ήταν ανοησία.
Υπάρχουν και άλλοι μικρής περιόδου φυσικοί μηχανισμοί που θα μπορούσαν να συγκριθούν με τους βομβαρδισμούς: στρες από παλίρροιες, ανέμους, θύελλες όταν φυσάνε στις οροσειρές, οι κατολισθήσεις, ηφαιστειακές εκρήξεις και το τίναγμα των κοντινών σεισμών. Οι εν λόγω μηχανισμοί περιλαμβάνουν πολλή περισσότερη ενέργεια από τους βομβαρδισμούς, και είναι πιο συνεκτικοί και λιγότερο τυχαίοι.
Κανένα από αυτά δεν συσχετίζεται με σεισμούς, όμως με μια ασυνήθιστη εξαίρεση: μερικές φορές ένας μεγάλος σεισμός μπορεί να προκαλέσει μικρότερους σε κοντινή απόσταση. Ο σεισμός το 1992 στο Landers ήταν το πρώτο ξεκάθαρο παράδειγμα, και αυτό ήταν ένα μεγάλο γεγονός, με μέγεθος 7.3R. Το 2002, o σεισμός στην Αλάσκα -Denali, μεγέθους 7.9R, προκάλεσε χιλιάδες μικρούς σεισμούς χιλιόμετρα μακριά στο Wyoming - Yellowstone.
Έτσι, οι δυνάμεις που ασκούν οι κοινές βόμβες δεν προκαλούν σεισμούς. Το ποσό της ενέργειας σε εκρήξεις βομβών είναι μικρό σε σύγκριση με τις ενέργειες των σεισμών. Είναι σαν τη διαφορά μεταξύ να παίζεις στο πιάνο και να ρίχνεις το πιάνο κάτω από τα σκαλοπάτια μιας σκάλας.
Ωστόσο οι άνθρωποι μπορούν να προκαλέσουν σεισμούς;
Έχουμε μερικά καλά παραδείγματα ανθρώπινων δραστηριοτήτων που προκαλούν σεισμούς. Χρειάζονται χρόνια συντονισμένης προσπάθειας, αλλά συμβαίνουν. Σεισμός μπορεί να παρατηρηθεί κατά τη χρήση ρευστών που αντλούνται από το έδαφος. Περιοχές που παράγουν πετρέλαιο, για παράδειγμα, ή σε περιοχές όπου τοξικά λύματα διοχετεύονται σε βαθιά πηγάδια μπορούν να δώσουν μικρά σοκ που είναι μερικές φορές αρκετά ισχυρά για να γίνουν αισθητά .
Σεισμοί μπορούν να δημιουργηθούν σε νέες δεξαμενές νερού. Το πρώτο διάσημο παράδειγμα ήταν το φράγμα Χούβερ που δημιουργήθηκε στην λίμνη Lake Mead στη νότια Νεβάδα. Εκατοντάδες τοπικοί σεισμοί, μερικοί μέχρι και το μέγεθος 5R, παρατηρήθηκαν στη δεκαετία μετά το 1934.
Υπόγεια ορυχεία διαταράσσουν την φυσική κατάσταση δημιουργώντας στρες στα υπόγεια πετρώματα. Το τείχος σε ένα πέρασμα ορυχείου έχει όλο το βάρος του βράχου πάνω από αυτό πιέζοντας προς τα κάτω, αλλά δεν έχει το ανάλογο βάρος στην ανοιχτή πλευρά. Μερικές φορές το τείχος εκρήγνυται από την ένταση, με αποτέλεσμα να καταστρέφει οτιδήποτε βρίσκεται γύρω από αυτό.Τα σεισμογραφήματα από τις εκρήξεις βράχων μοιάζουν σαν τους σεισμούς. Η μεγαλύτερη γνωστή έκρηξη βράχου συνέβη σε μια γερμανική νάρκη ποτάσας το 1989 και είχε μέγεθος 5.7R. Από αυτή την έκρηξη κατεδαφίστηκαν τα ανοίγματα ορυχείου και καταστράφηκε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης Volkershausen.
Ένα άλλο είδος σεισμού από εξόρυξη μπορεί να συμβεί όπως το έδαφος υποχωρεί στον εξορυγμένο χώρο. Αυτές είναι μικρότερες εκρήξεις, είναι πιο ήπιες από ότι τα γεγονότα με εκρήξεις βράχων. Αλλά όταν είναι μεγάλοι ανοιχτοί χώροι οι εξορυκτικοί, η ενέργεια που εμπλέκεται σε μια κατάρρευση οροφής μπορεί να είναι σημαντική. Το "χτύπημα βουνό" όπως ονομάστηκε που κατέστρεψε το ανθρακωρυχείο Crandall Canyon στην Utah στις 6 Αυγούστου 2007 έφτασε το μέγεθος 3.9R.
Όλοι αυτοί οι τύποι ανθρωπογενούς σεισμικότητας συμβαίνουν από μακροπρόθεσμες αλλαγές στον υπόγειο χώρο και όχι από σύντομες, μικροσκοπικές εκρήξεις βομβών.
Εντάξει, τι γίνεται με τις πυρηνικές εκρήξεις;
Λοιπόν, πράγματι, μπορούν να προκαλέσουν σεισμούς-δηλαδή, οι σεισμοί, απελευθερώνουν την ενέργεια και γίνονται αισθητοί ως τίναγμα και καταγράφονται από σεισμογράφους σε όλο τον κόσμο. Αλλά ακόμη η μεγαλύτερη δοκιμή βόμβας δεν έχει προκαλέσει ποτέ ένα φυσικό σεισμό σύμφωνα με το Εργαστήριο Σεισμολογίας του Berkeley. Όπως και στο φυσικό σεισμό, οι υπόγειες πυρηνικές δοκιμές έχουν μετασεισμούς. Το ξέρουμε αυτό, επειδή ενεργούν σαν μετασεισμοί: είναι μικρότεροι από τον κύριο σεισμό, και μειώνονται καθώς περνά ο χρόνος. Επίσης, η μεγαλύτερη βόμβα που έχει δοκιμαστεί έχει το ίδιο μέγεθος με έναν μέτριο σεισμό και οι μετασεισμικές δονήσεις τους είναι μικρότερες από μια πλήρη μονάδα μεγέθους (δηλαδή υπακούουν τον νόμο του Bath), ακριβώς όπως οι φυσικοί μετασεισμοί .
Γεωδίφης με πληροφορίες από τον Andrew Alden